Μπορεί αυτός ο συλλογικός τόμος, 25 συντελεστών, να αποτελεί αποτύπωση των εργασιών συνεδρίου με το οποίο το Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών (σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια Πειραιά, Ιονίου και Αιγαίου) οργάνωσε συζήτηση για τα 200 χρόνια του Ελληνικού Κράτους υπό το πρίσμα της μεσογειακής του παρουσίας, όμως η σύνθεση που προκύπτει άμα διατρέξει κανείς τα κείμενά του πηγαίνει τη συζήτηση αρκετά παραπέρα. Πού; Θαρρούμε σε μια αναζήτηση του ανήκειν της σύγχρονης Ελλάδας κάτω από τις αλληλεπηρεαζόμενες και αλληλοαναιρούμενες επιρροές του διεθνούς συστήματος.

Ήδη η εισαγωγική παρατήρηση του ενός εκ των συντονιστών Ναπολέοντα Μαραβέγια ότι «μετά την ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ, το κέντρο βάρους του δημοσίου ενδιαφέροντος μετατοπίσθηκε από τη Μεσόγειο στη Δυτική Ευρώπη, και στη δεκαετία του 2010 στράφηκε αποκλειστικά στην ΟΝΕ λόγω της βαθιάς οικονομικής κρίσης», ανοίγει έναν ουσιαστικότατο προβληματισμό. Τον οποίο επιχειρεί να επαναφέρει ως στρατηγική επιλογή της Ευρώπης από την Ελλάδα, μέσα από την οποία θα επανανακαλυπτόταν η Μεσόγειος, της Ευρώπης ως φορέα πλέον μιας Pax Mediterranea. Η αντίστοιχη προσπάθεια του παρεμβαίνοντος αναπληρωτή ΥΠΕΞ Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη να εξηγήσει την ανάγκη συμμετοχής της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στους νέους μεσογειακούς/ευρωμεσογειακούς σχεδιασμούς δείχνει πάντως μια ανερχόμενη συνειδητοποίηση (με παράδειγμα των επιπτώσεων της απουσίας/στη δημιουργία «μαύρης τρύπας» των σχέσεων με Λιβύη..).

Με βάση, τώρα, την ιστορική αναζήτηση των φάσεων γεωπολιτικής παρουσίας της ίδιας της Μεσογείου στο διεθνές σύστημα – από την μπρωντελιανή αφύπνιση στο τι σήμανε μέχρι την αναφορά στις «εικονογραφίες» που συντελούν στο να διατηρηθεί η πολιτισμική διάσταση στο προσκήνιο παρά τη διάχυση της μεσογειακής ταυτότητας στην εποχή της παγκοσμιοποίησης– καθώς και με τις αναφορές σε στοιχεία όπως οι δημογραφικές ανισότητες της Λεκάνης της Μεσογείου και τα μεταναστευτικά ρεύματα, επιχειρείται η φιλοξενία των σημερινών προβλημάτων του μεσογειακού χώρου και των κοινωνιών του.

Εκδόσεις Παπαζήση

Εκδόσεις Παπαζήση - Απο το 1929

1821-2021: Η Ελλάδα στη Μεσόγειο

H Μεσόγειος Θάλασσα αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο της ελληνικής παρουσίας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Από τις ναυτικές περιπέτειες τον Οδυσσέα μέχρι τη σύγχρονη εμπορική ναυτιλία, η σχέση του ελληνικού στοιχείου με τη Μεσόγειο υπήρξε συνεχής και αδιάλειπτη...

Κλιματική αλλαγή, βιοποικιλότητα, ενέργεια, πτυχές των μεταφορών με έμφαση στην ελληνική εμπορική ναυτιλία, προσεγγίσεις της οικονομικής ανάπτυξης – με το μεταναστευτικό φαινόμενο να επανέρχεται δι’ αυτής της οδού στη συζήτηση. Να θεωρήσει κανείς ότι η κατάληξη της συζήτησης, ότι δηλαδή η μεσογειακή διάσταση καθίσταται (και πάλι) καίρια για την ανάπτυξη και τη σταθερότητα μιας χώρας σαν την Ελλάδα, μπορεί να αποκτήσει πολιτική πειστικότητα παρά τη «μονοκαλλιέργεια»/προτεραιότητα της ευρωπαϊκής συμμετοχής;

Ακούγεται ίσως κοινότοπο, αλλά… το μέλλον θα δείξει. Ενδεχομένως, δε, το όχι-και-τόσο-μακρινό μέλλον.