Οι Ανεξάρτητες Αρχές – κάποιες συνταγματικά κατοχυρωμένες βάσει και Ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων, πολύ περισσότερες έργο του κοινού νομοθέτη – δεν βρίσκονται στα καλύτερά τους στην Ελλάδα τον τελευταίο καιρό. Η λογική των ανεξάρτητων (αυτή είναι η κομβική έννοια!) αρχών ως μορφή αυτοπεριορισμού της κυβερνητικής δράσης αλλά και ενίσχυσης μιας συνολικής λογικής αντίβαρων/checks-and-balances, όπως αναδύθηκε την εποχή Σημίτη, αλλά και αναγνωρίσθηκε ως χρήσιμος παράγων ισορροπίας στην συνέχεια, ακόμη και επί Τρόικας /Μνημονίων, συνάντησε στην τωρινή φάση διακυβέρνησης αισθητή αντιπάθεια από την Κυβέρνηση. 

Η τάση απαξίωσης της ΑΔΑΕ (εκείνης που ασχολείται με το απόρρητο των επικοινωνιών: «απόρρητο» στην Ελλάδα του 2024, ακούγεται βέβαια λιγάκι σαν ανέκδοτο…) με αντικείμενο την υπόθεση των παρακολουθήσεων/υποκλοπών/ «επισυνδέσεων» άνοιξε νέα εποχή. Αλλά και η ΑΠΔΠΧ (αυτή μεριμνά για τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, τα οποία ηχούν λιγότερο επίφοβα για τις εξουσίες) δεν βρέθηκε στο απυρόβλητο.

Η ΡΑΣ (ετούτη έχει ρυθμιστικό έργο στους σιδηροδρόμους) λειτούργησε περισσότερο ως βαλβίδα εκτόνωσης μετά την τραγωδία των Τεμπών. Η ΡΑΕ, πάλι, που ήδη έχει γίνει PAAEY (λειτουργούσε ρυθμιστικά στην διακεκαυμένη ζώνη της ενέργειας, κλήθηκε όμως να εκτονώσει την πίεση στην ύδρευση αλλά και… τα απόβλητα) μάλλον επιχείρησε να αυτοπεριορισθεί στην πιο τεχνική παρακολούθηση του προβληματικού ανταγωνισμού στα χρόνια της ενεργειακής κρίσης/ των πολύχρωμων, ήδη, λογαριασμών ρεύματος κλπ. Όσο για την Επιτροπή Ανταγωνισμού, αυτή έχει μακρά ιστορία αυτοάμυνας δια της ανωδυνοποίησης των παρεμβάσεών της – βοηθάει εδώ και η στελεχιακή έλλειψη που, με δεδομένες τις τεχνοκρατικές απαιτήσεις του τομέα, εγκαθιστά σε αναποτελεσματικότητα. Για το ΕΣΡ, με παλαιούς ευγενείας στο τζαναμπέτικο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, κάθε σχόλιο παρέλκει πλέον.

Όμως, όπως αποδεικνύεται…. δεν είναι μόνο στην Ελλάδα που βρίσκονται υπό αμφισβήτηση οι Ανεξάρτητες Αρχές. Έτσι, στις ΗΠΑ – εκεί όπου ουσιαστικά γεννήθηκε η λογική παρόμοιων Αρχών, με την SEC στον χρηματοπιστωτικό τομέα να έχει πολύ προβεβλημένη ταυτότητα, την FDA να οδηγεί την παγκόσμια συζήτηση στον φαρμακευτικό τομέα, την ΕΡΑ να έχει ανοίξει τον ορίζοντα στα περιβαλλοντικά – οι 436(!) ανά την Αμερικανική οικονομία ρυθμιστικές αρχές είχαν κατακτήσει κάτι σαν γενικό  σεβασμό. Αυτό, βαθμιαία, οδήγησε σε ενόχληση καθώς θεωρήθηκε ότι η ανεξαρτησία γνώμης και η παρεμβατικότητά τους ξεπέρασε ένα επίπεδο: καλή η λογική των checks-and-balances, όπως είχε επεκταθεί λειτουργικά στον τεχνικό από τον θεσμικό τομέα, όμως μην το παρακάνουμε! 

Έτσι, λοιπόν, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, που δεχόταν να παρεμβαίνουν οι Αρχές αυτού του τόπου με την θέσπιση ρυθμιστικών κανόνων αλλά και με την προώθηση ερμηνειών σε επιμέρους τομείς που καλούνται να ρυθμίζουν (με βάση νομοθετική εξουσιοδότηση), και τούτο με την λογική ότι «υπηρετούνται (έτσι) οι ανάγκες της διακυβέρνησης» κινείται πλέον προς την αντίθετη κατεύθυνση . Ενώ δηλαδή εθεωρείτο δεδομένο ότι οι ερμηνείες που αποφασίζουν οι ρυθμιστικές αρχές πρέπει να γίνονται δεκτές «εφόσον είναι έλλογες», η τωρινή πλέον κατεύθυνση είναι περιοριστική θεωρώντας ότι με τον τρόπο αυτό «χωρεί παραίτηση [υπέρ των Αρχών] από το κυρίως δικαίωμα νομοθέτησης».

Επειδή πάντοτε και στα πιο αυστηρά θέματα υπάρχει μια χαλαρή διάσταση, η αρχή της οποίας το Ανώτατο Δικαστήριο κλήθηκε να κρίνει το περιθώριο δράση της ήταν η NMFS/ η αρχή αλιευμάτων. Η δε κρινόμενη υπόθεση αφορούσε την χρηματοδότηση της παρουσίας ελεγκτών στα αλιευτικά σκάφη ρέγγας!

 Πάντως, οι ρυθμιστικές αρχές αρχίζουν να αισθάνονται την καυτή ανάσα περιορισμών στην κρίση τους και συνεπώς στην λειτουργία τους.