Η νέα σοδειά πληροφοριών/εκτιμήσεων για εξευμενισμό του Ντόναλντ Τραμπ – στην πράξη, όχι στις διατυπώσεις… –  από τις Ευρωπαϊκές χώρες περιλαμβάνει μιαν «επιδέξια» φόρμουλα με την οποία η πυρετωδώς ετοιμαζόμενη Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ (Ιούνιος, στην Χάγη, με πιέσεις/υποσχέσεις για παρουσία Τραμπ) θα οδηγήσει σε στόχο δαπάνης 3,5% του ΑΕΠ των χωρών μελών για την άμυνα. Να θυμίσουμε ότι εδώ και μια δεκαετία, οι περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ τους η κομβικής σημασίας Γερμανία, αγκομαχούν να φθάσουν το υπεσχημένο 2% του ΑΕΠ. (Μην βιάζεστε να χαμογελάστε αυτάρεσκα για την Ελληνική δαπάνη που ξεπερνά το 3%, όπως μόνον της Πολωνίας και … των ΗΠΑ. Γιατί; Διότι άμα αρχίσει και αναλύει κανείς την ποιότητα των εν λόγω αμυντικών δαπανών, θα βρει ότι σ’ εμάς το βάρος πέφτει – παρά τα κύματα κιμπάρικων παραγγελιών οπλικών συστημάτων – στις δαπάνες προσωπικού, ακόμη και συνταξιοδοτήσεων. Καλύτερα να μην ανακινηθεί, αυτό). Πλην όμως ο Τραμπ είχε κάνει αναφορά σε στόχο 5% του ΑΕΠ – και ποιος αγνοεί The Donald υπό τις τωρινές συνθήκες, ιδίως από την στιγμή που άνοιξε τις κάνουλες Αμερικανικού αμυντικού υλικού προς Ουκρανία, ευθύς ως υπεγράφη η συμφωνία με το Κίεβο για την δημιουργία Επενδυτικού Ταμείου Ανασυγκρότησης/εκμετάλλευσης στρατηγικών ορυκτών;

Έτσι, λοιπόν, επιστρατεύθηκε η γνώριμη για τα Ευρωπαϊκά πράγματα δημιουργική θεσμική λογιστική και διακινείται ότι – πέραν του στόχου 3,5% του ΑΕΠ για αμυντικές δαπάνες – θα υπάρξει δέσμευση για ένα επιπλέον 1,5% κατευθυνόμενο σε είδη σχετιζόμενα με την άμυνα. Μπορεί να είναι από τεχνολογίες νέας εποχής μέχρις ανάπτυξη προϊόντων διπλής χρήσης, ή πάλι βελτίωση των υποδομών που έχουν και αμυντική λειτουργία. Η προσέγγιση αυτή πήγασε από τις υπηρεσίες του Γ.Γ. του ΝΑΤΟ, δηλαδή του πρώην πρωθυπουργού της Ολλανδίας Μαρκ Ρούττε: τον είχαμε γνωρίσει επί Μνημονίων ως κορυφαίο των «φειδωλών» της ΕΕ δίπλα στον φίλο της Ελλάδας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε^. ήδη όμως, προ μηνών και με την νέα του ιδιότητα η οποία…. δεν περιλαμβάνει εκλογές και οχληρές σχέσεις με πολίτες, είχε πρώτος την ειλικρίνεια να θυμίσει ότι θα χρειαστεί μείωση στις δαπάνες του κοινωνικού κράτους (το θυμόσαστε το «Ευρωπαϊκό μοντέλο»;) ώστε να δημιουργηθεί δημοσιονομικός χώρος για τις αμυντικές δαπάνες.

Αυτού του είδους πατέντες, σε μια λογική «keep Trump happy», δεν είναι άγνωστες στην Ευρωπαϊκή κουλτούρα: κάτι αντίστοιχο αποτελεί η εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από το (άλλοτε αυστηρό: το έχουμε δοκιμάσει κι αυτό) δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ, με την γνώριμη «ρήτρα διαφυγής». Της οποίας μόλις έχουμε ζητήσει επισήμως την ενεργοποίηση, δι επιστολής Πιερρακάκη προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στα μικρά, δικά μας, αυτό προσδοκάται ότι θα εξασφαλίσει κάτι σαν μισό δις πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο για το 2026 (στον προϋπολογισμό που θα γράφεται το φθινόπωρο φέτος, λίγο μετά την ΔΕΘ και το εκεί πακέτο)^. στα μεγάλα, τα Γερμανικά ας πούμε, αυτό στηρίζει την Zeitenwende του εκεί μείζονος επανεξοπλισμού, με κάτι σαν 1 τρισ. ευρώ σε βάθος 10ετίας.

Πάντως, και ενώ παρόμοιες προοπτικές βρίσκονται σε εξέλιξη, μια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης του ΙΔΙΣ με θέμα «Ευρωπαϊκή άμυνα: είναι εφικτή και πώς;» – Κ. Αρβανιτόπουλος, Μ. Κοππά, Αν. Ποδηματά, Β. Τσιάμης – άφησε πίσω δυο τουλάχιστον πυκνά μηνύματα/takeaways. 

Πρώτον: όλη αυτή η συζήτηση για στροφή δημοσιονομικών κι άλλων πόρων προς τους εξοπλισμούς  με ReArm, αύριο EDIP, εκτροπή αδιάθετων κονδυλίων NextGen EU (καθώς και για κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων, για μόχλευση δανειακών πόρων προς την ίδια κατεύθυνση/SAFE, ΕυρωΤράπεζα Επενδύσεων κοκ) «χάνει» τουλάχιστον τρία βασικά. Ότι για να ωριμάσει και να αποδώσει οτιδήποτε σοβαρό ως Ευρωπαϊκή άμυνα θα χρειαστεί χρόνος – ούτε ο ορίζοντας 2030 είναι αληθινά πειστικός. Ύστερα, θα απαιτηθεί δημιουργία παραγωγικής δομής ή/και να στραφούν υφιστάμενες δομές (το αντίθετο της μετατροπής σπαθιών σε αλέτρια!) προκειμένου να προκύψουν αληθινές capabilities/δυνατότητες στον χώρο της άμυνας. Τέλος, θα χρειαστεί η … στήριξη των Αμερικανών, τόσο για γεφύρωση του ενδιάμεσου διαστήματος μέχρι να σταθεί στα πόδια της μια άξια λόγου (όχι απλώς άξια διακηρύξεων) Ευρωπαϊκή άμυνα, όσο και για να υπάρξει η ροή τεχνολογίας και πληροφοριών που είναι απαραίτητη για την αμυντική ενηλικίωση.

Δεν ειπώθηκε ευθέως, πλην αυτά τα τρία προαπαιτούμενα – χρόνος, capabilities, Αμερικανική στήριξη – φέρνουν και ένα δυσάρεστο τέταρτο. Ποιο; Μα, την Ρωσική ανοχή! Διότι άμα υπάρχει προδιαγεγραμμένη πρόθεση επιθετικότητας Πούτιν, όσο κι αν κρατήσει η τωρινή πολεμική κατάσταση την Ουκρανία, όταν προκύψει λήξη εχθροπραξιών/πάγωμα του μετώπου, τι ακριβώς θα γίνει στο διάστημα 2027-35 ας πούμε; Δεν ακούγεται και πολύ λογικό, βέβαια, να διακηρύσσεται σε διάφορους τόνους το «we are at war with Russia» και να ποντάρει η Ευρώπη-που-χτίζει-άμυνά-τους στην ανοχή Πούτιν, όμως στην ουσία αυτό προτείνεται/προδιαγράφεται.

Ένα τελευταίο αφορά ειδικά εμάς. Στο στρογγυλό τραπέζι ΙΔΙΣ, με διαφοροποιημένο μεν τρόπο ανά τους ομιλητές, το φάσμα της προσέλευσης της Τουρκίας στους σχεδιασμούς Ευρωπαϊκής άμυνας δεν έπαψε να επανέρχεται. Τόσο λόγω του σημαντικού αριθμητικά και ετοιμοπόλεμου στρατού της γείτονος – μόνον οι Ουκρανοί θα είχαν να παρουσιάσουν κάτι πιο σκληρυμένο σε συνθήκες μετώπου –  όσο και λόγω της ύπαρξης ή μάλλον ακμής πολεμικής βιομηχανίας, ιδίως με μαζική παραγωγή πολικών συστημάτων των νέων συνθηκών πολέμου: drones, πυρομαχικά νέας εποχής, ενσωμάτωση ψηφιακών λειτουργιών.