Δεν είναι η έλλειψη επιθυμίας, αλλά η έλλειψη επιλογών που εμποδίζει εκατομμύρια ανθρώπους από το να δημιουργήσουν την οικογένεια που επιθυμούν, όπως υπογραμμίζει η ετήσια έκθεση του Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών για τον Πληθυσμό (UNFPA) για το 2025.

Η έκθεση καταρρίπτει το αφήγημα που υιοθετούν δεξιές κυβερνήσεις, όπως αυτή της Ουγγαρίας, ότι η υπογεννητικότητα οφείλεται σε μια κοινωνική «απόρριψη της γονεϊκότητας». Αντίθετα, όπως τονίζεται, οι περισσότεροι άνθρωποι επιθυμούν να αποκτήσουν παιδιά, όμως παρεμποδίζονται από ένα μείγμα οικονομικών εμποδίων, κοινωνικής ανισότητας και ανασφάλειας.

Σε έρευνα που διενεργήθηκε σε 14 χώρες από τη YouGov για λογαριασμό του UNFPA, σχεδόν ένας στους πέντε δήλωσε πως δεν έχει τον αριθμό παιδιών που θα ήθελε, κυρίως εξαιτίας οικονομικών περιορισμών. Το 39% ανέφερε ότι οι οικονομικές δυσκολίες είτε τους υποχρέωσαν να αποκτήσουν λιγότερα παιδιά από όσα επιθυμούσαν, είτε θα τους υποχρεώσουν σε «εκπτώσεις» των σχεδίων τους στο μέλλον.

Οι γυναίκες που συμμετείχαν στην έρευνα, μάλιστα, ανέφεραν σε διπλάσιο ποσοστό από τους άνδρες ότι η άνιση κατανομή των οικογενειακών υποχρεώσεων λειτουργεί αποτρεπτικός παράγοντας. Επιπλέον, ο φόβος για την κλιματική κρίση, τις γεωπολιτικές εντάσεις και την έλλειψη στήριξης από το κράτος εντείνουν την αβεβαιότητα.

Η διευθύντρια του UNFPA, Δρ. Νατάλια Κάνεμ, υπογραμμίζει πως η λύση δεν βρίσκεται σε περιοριστικά μέτρα ή σε οικονομικά κίνητρα που αποτυγχάνουν να έχουν ουσιαστικό αποτέλεσμα, όπως το προτεινόμενο «μπόνους γέννησης» των 5.000 δολαρίων στις ΗΠΑ. Αντίθετα, αναδεικνύει την ανάγκη για πολιτικές που ενισχύουν την ελεύθερη επιλογή: άδεια μητρότητας, πρόσβαση σε προσιτές υπηρεσίες γονιμότητας και ενεργό στήριξη από συντρόφους.

Η έκθεση προειδοποιεί επίσης ότι μέτρα όπως οι περιορισμοί στην άμβλωση και στην αντισύλληψη όχι μόνο είναι αναποτελεσματικά, αλλά ενδέχεται να οδηγήσουν σε αύξηση των επισφαλών αμβλώσεων και της υπογονιμότητας.

«Το πρόβλημα δεν είναι ότι οι άνθρωποι δεν θέλουν παιδιά. Είναι ότι δεν έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν όσα θέλουν. Η απάντηση είναι να τους προσφέρουμε πραγματικές επιλογές, αντί να τις περιορίζουμε», τονίζει η Κάνεμ.