Η Νορβηγία αποτελεί εδώ και χρόνια πρωτοπόρο στην παγκόσμια μετάβαση από τα οχήματα με κινητήρες εσωτερικής καύσης προς τις αμιγώς ηλεκτρικές λύσεις. Σήμερα, σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας, περίπου το 30% όλων των επιβατικών αυτοκινήτων είναι πλέον πλήρως ηλεκτρικά, σύμφωνα με την Ένωση Ηλεκτρικών Οχημάτων της Νορβηγίας (NEVA). Στο Όσλο, την πρωτεύουσα, το ποσοστό αγγίζει το 40%.

Αν βρεθεί κανείς σε διάβαση πεζών στο κέντρο του Όσλο, θα διαπιστώσει ότι σχεδόν όλα τα διερχόμενα αυτοκίνητα είναι ηλεκτρικά. Όπως λέει η Christina Bu, γενική γραμματέας της NEVA, «είναι κάτι ορατό παντού, αλλά πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν πόσο μεγάλη είναι αυτή η αλλαγή – ίσως επειδή έγινε τόσο γρήγορα». Και προσθέτει: «Ο αέρας είναι καθαρότερος, η πόλη είναι πιο ήσυχη, και το κυριότερο: δεν κόστισε και τόσο πολύ στους καταναλωτές. Οι περισσότεροι αγαπούν την εμπειρία οδήγησης ενός EV».

Τα στοιχεία δείχνουν εντυπωσιακή άνοδο: ενώ το 2010 τα ηλεκτρικά οχήματα αντιστοιχούσαν σε λιγότερο από 1% των πωλήσεων νέων αυτοκινήτων, το 2024 έφτασαν το 88,9%. Μέχρι στιγμής, το 2025, πάνω από το 93% των νέων οχημάτων που πωλήθηκαν ήταν ηλεκτρικά, σύμφωνα με τη Νορβηγική Υπηρεσία Δημόσιων Οδών.  Την ίδια ώρα το ποσοστό των νέων αγορών EVs στην ΕΕ ανέρχεται μόλις στο 15,4%, και στις ΗΠΑ έφτασε το 10% το 2023.

Η Cecilie Knibe Kroglund, υφυπουργός Μεταφορών της Νορβηγίας, εξηγεί πως η επιτυχία αυτή βασίστηκε σε διαχρονική και συνεπή στρατηγική: «Δώσαμε πολλά φορολογικά και χρηστικά κίνητρα, αλλά και μεγάλη έμφαση στην υποδομή». Ανάμεσα στα μέτρα περιλαμβάνονται, απαλλαγή από τον ΦΠΑ για τα EVs, μειώσεις σε τέλη διοδίων και στάθμευσης, πρόσβαση στις λεωφορειολωρίδες, μαζικές επενδύσεις σε δημόσιους φορτιστές και ευκολίες στην οικιακή φόρτιση.

Ένα επιπλέον πλεονέκτημα για τη Νορβηγία είναι η απουσία ισχυρού λόμπι αυτοκινητοβιομηχανιών, που αλλού λειτουργεί ως τροχοπέδη στην αλλαγή. Πρόσφατα, η NEVA ανακοίνωσε ότι έχουν πλέον εγκατασταθεί πάνω από 10.000 ταχυφορτιστές σε όλη τη χώρα, αν και η κατανομή τους είναι ανομοιόμορφη – με μεγαλύτερη πυκνότητα στον νότο απ’ ό,τι στον βορρά.

Παρά τις αρχικές ανησυχίες για την αντοχή του ηλεκτρικού δικτύου, η ανάπτυξη των φορτιστών προχώρησε απρόσκοπτα. Όπως επισημαίνει η Bu, η επιτυχία της Νορβηγίας δεν οφείλεται μόνο στα κίνητρα για τα ηλεκτρικά οχήματα, αλλά και στην παράλληλη υψηλή φορολόγηση των ρυπογόνων οχημάτων. «Τα αυτοκίνητα που ρυπαίνουν έχουν ουσιαστικά εξοστρακιστεί από την αγορά», δηλώνει χαρακτηριστικά.

Το «πράσινο παράδοξο»

Η εντυπωσιακή αυτή μετάβαση δεν έχει μείνει χωρίς κριτική. Ορισμένοι Νορβηγοί βουλευτές εκφράζουν ανησυχίες ότι τα φορολογικά προνόμια για τα EVs ευνοούν κυρίως τα υψηλά εισοδήματα, σε βάρος άλλων βιώσιμων λύσεων όπως οι δημόσιες συγκοινωνίες.

Η χώρα, παρά τις φιλοδοξίες της για κλιματική ουδετερότητα έως το 2030, παραμένει μεγάλος παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου, γεγονός που προκαλεί διεθνώς ερωτήματα ως προς τη συνέπεια των περιβαλλοντικών της δεσμεύσεων. Δεν είναι λίγοι αυτοί που επισημαίνουν το «πράσινο παράδοξο» της Νορβηγίας: εξάγει ορυκτά καύσιμα ενώ στο εσωτερικό της επενδύει στην απανθρακοποίηση.

Σύμφωνα με την Kroglund, τα επόμενα βήματα αφορούν τη μετάβαση σε πλήρως ηλεκτρικά αστικά λεωφορεία μέχρι το τέλος 2025 και η ανανέωση των βαρέων οχημάτων μέχρι το 2030. «Ο τομέας των μεταφορών ευθύνεται για περίπου το 30% της ρύπανσης. Δεν μπορούσαμε να μείνουμε αδρανείς».