Είχε ούτως ή άλλως η υπόθεση του πολέμου στην Ουκρανία ένα βαθύτερο, τραυματιστικό περιεχόμενο από το ξεκίνημά της: η ρωσική εισβολή/παραβίαση συνόρων, πέρα από τα ζητήματα διεθνούς δικαίου που ήγειρε, δημιούργησε ούτως ή άλλως ένα μείζον ζήτημα ηθικής τάξης. Όπως πάει, όμως, να κινηθεί προς λύση (ή «λύση») το ουκρανικό μετά την εκλογή Τραμπ – αλλά και με το ονομαζόμενο με πικρή ειρωνεία «Σχέδιο νίκης Ζελένσκι» παράλληλα με τις αρνητικές εξελίξεις στο μέτωπο των μαχών – ακόμη πιο προσβλητικά ζητήματα ηθικής κινδυνεύουν να κυριαρχήσουν.

Να εξηγηθούμε: η ενθουσιώδης στήριξη που δόθηκε ανά την Δύση στην προσπάθεια της Ουκρανίας να αντισταθεί, στήριξη αποκρυσταλλωμένη σε (α) κρίσιμες εξοπλιστικές προμήθειες, (β) οικονομική και διπλωματική στήριξη στο καθεστώς Ζελένσκι (η φιγούρα του οποίου, περίπου, πήγε να προσλάβει σε ορισμένα Μέσα Ενημέρωσης διαστάσεις «σημερινού Τσώρτσιλ»…) , (γ) ακόμη κρισιμότερη για τις πολεμικές επιχειρήσεις στήριξη από πλευράς πληροφοριών, άφησε διακριτικά στην άκρια ένα μείζον ηθικό θέμα: Ζήσαμε επί σχεδόν τρία χρόνια μια de facto αντιπαράθεση ισχύος Δύσης-Ρωσίας, με το ανθρώπινο όμως κόστος σε νεκρούς και σε τραυματίες και σε απερήμωση μιας χώρας να το φέρουν οι Ρώσοι (αυτονόητα) και οι Ουκρανοί. Ακόμη κι αν δεν μιλήσει κανείς για proxy war/κόστος πολέμου δι αντιπροσώπων, το ανθρώπινο κόστος έτσι κατανεμήθηκε. Συν, απερήμωση ολόκληρων περιοχών της Ουκρανίας. Συν πελώριο προσφυγικό ρεύμα.

Η Ιστορία γνώρισε πολλές φορές proxy wars: οι μεταπολεμικές δεκαετίες ακόμη περισσότερο, καθώς υποτίθεται ότι το διεθνές σύστημα – Ηνωμένα Έθνη κοκ – έχει αποκηρύξει την έννοια του πολέμου, αλλά οι Μεγάλοι αντιπαρατίθενται ανά την υφήλιο με «ελεγχόμενες» συρράξεις. Όμως… στην περίπτωση του Ουκρανικού αυτή η ηθική διάσταση υπήρξε ιδιαίτερα τονισμένη. Ακόμη περισσότερο, άμα σημειώσει κανείς ότι μεγάλο μέρος της συμμετοχής της ευρύτερης Δύσης στην στάση Ζελένσκι – δείτε, για παράδειγμα, τον τόνο των τοποθετήσεων της Ύπατης Εκπροσώπου της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας Κάγια Κάλλας (Εσθονής), εντονότερες  ακόμη κι από του προκατόχου της Χοσέπ Μπορέλ (Ισπανού/Καταλανού)^. δείτε και τις θέσεις της Γερμανίδας ΥΠΕΞ Ανναλένας Μπερμποκ (των Πρασίνων) – στηρίχθηκε στην λογική των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Τις οποίες όμως κυρώσεις, με  όλο και μεγαλύτερο μπρίο όσο περνούσε ο καιρός, καταστρατηγούσαν πασίδηλα επιχειρήσεις, επιχειρηματίες, «οντότητες» και χώρες του ευρύτερου Δυτικού συστήματος. Αν αυτό δεν αποτελεί ηθική κηλίδα ολκής – ανθρώπινες ζωές και καταστροφή από την μια, οικονομική και πολιτική στήριξη που αποδεικνύεται μάλιστα ψευδεπίγραφη από την άλλη – τότε οι λέξεις χάνουν το νόημά τους.

Καθώς μάλιστα οι χειμερινοί μήνες πλησιάζουν, ας έχει επισημανθεί και το άλλο: μπορεί π.χ. η ΕΕ να δικαιούνται να περηφανεύεται ότι χορήγησε εξαρχής «προσωρινή προστασία» στους πρόσφυγες από την Ουκρανία με ιδιαίτερα αποτελεσματικό μηχανισμό (ιδίως συγκρινόμενο με όσα ίσχυσαν για τους εκ Συρίας, Αφγανιστάν, Λιβάνου και βλέπουμε…) Όμως πόσοι έχουν προσέξει ότι, με την Ρωσική πρακτική των πληγμάτων κατά των Ουκρανικών ενεργειακών υποδομών, εκατομμύρια Ουκρανών κάθε χρόνο περνούν και πάλι τα σύνορα της χώρας τους/παλιννοστούν την άνοιξη και έως το φθινόπωρο, αλλά «επιστρέφουν» ως πρόσφυγες σε χώρες ΕΕ με τον χειμώνα ,για να μην παγώσουν…

Και ερχόμαστε, σιγά-σιγά, στην τωρινή φάση ηθικής απαξίας – αν, δηλαδή, αντέχει κανείς να την αντιμετωπίσει ειλικρινά. Αναφερόμαστε στη διαφαινόμενη πορεία των πράγματων μετά την επικράτηση Τραμπ, όπου η προσπάθεια Ζελένσκι να «προσγειώσει» από την στάση αδιαλλαξίας ως προς την (μόνη κατ’ αυτόν) ενδεχομένη διευθέτηση – αποχώρηση των Ρωσικών στρατευμάτων, ακόμη και από την Κριμαία, πολεμικές επανορθώσεις εις βάρος της Μόσχας, ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ πέραν της ΕΕ, θυμίζουμε… – σε κάτι πιο κοντά στην πραγματικότητα, οδηγεί πού; Κατά τα φαινόμενα στην προώθηση στοιχείων του «Σχεδίου Ζελένσκι» τα οποία ανταποκρίνονται στην γνωστή ως ανταλλακτική/transactional λογική Τραμπ. Αφενός πρόταση/προσφορά έως και 50.000 Ουκρανών στρατιωτών προκειμένου να αναλάβουν την ευθύνη της παρουσίας αντίστοιχου αριθμού Αμερικανικών δυνάμεων που θα αποσύρονταν από την Ευρώπη (το «όνειρο» ενός εντεινόμενου απομονωτισμού Τραμπ), εισάγοντας με αυτόν τον έμμεσο τρόπο ΝΑΤΟϊκή διάσταση το Ουκρανικό – ενώ την φύλαξη των σημερινών (ή: αυριανών/μεθαυριανών) συνόρων κατάπαυσης του πυρός θα καλύπτουν δυνάμεις πρόθυμων χωρών ΕΕ. Αφετέρου «προσφορά» για μια από κοινού ανάπτυξη/εκμετάλλευση ουκρανικών πλουτοπαραγωγικών πόρων με Αμερικανικές (ιδίως) και Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, στα πλαίσια της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας. Να σημειωθεί, εδώ, ότι ήδη στα σχεδόν τρία χρόνια του πολέμου σημαντικές Δυτικές επιχειρήσεις έχουν δραστηριοποιηθεί έντονα στην Ουκρανική οικονομία: Cargill στα (καίριας σημασίας) σιτηρά, Nestle στα τρόφιμα, ArcelorMittel στον χάλυβα, Engie στην ενέργεια/ανανεώσιμες, Novartis στα φαρμακευτικά…

Αν καταλήξει, λοιπόν, αυτού του είδους ο πόλεμος δι αντιπροσώπων σε μια τέτοια δι αυτού του είδους συναλλακτική ειρήνευση, τότε τα εγχειρίδια ηθικής φιλοσοφίας θα χρειαστεί να ξαναγραφτούν. Ενώ το κεφάλαιο «πολιτική ηθική» θα ήταν σωστό να κοιταχτεί σε νέα βάση με την απόφαση Μπάϊντεν – δυο μήνες πριν την μεταβίβαση της λειτουργικής εξουσίας στην Διοίκηση Τραμπ – να δώσει «πράσινο φως» στην Ουκρανία ώστε να χρησιμοποιήσει πυραύλους μακράς εμβέλειας/ATACMs στο βάθος της Ρωσικής επικράτειας.