Μία μεγάλη έρευνα του Pew Research Center στις ΗΠΑ, πριν λίγους μήνες, είχε αποκαλύψει πως τα παιδιά και οι έφηβοι ηλικίας 13 έως 17 ετών  πληροφορούνται για τον κόσμο, αλληλεπιδρούν και κοινωνικοποιούνται σχεδόν αποκλειστικά μέσα από ψηφιακές πλατφόρμες ψυχαγωγίας, με πολλούς από τους ανηλίκους να παραδέχονται πως είναι «σχεδόν αδιάλειπτα» συνδεδεμένοι στα social media.

Το YouTube, το TikTok, το Snapchat και το Instagram, παραμένουν με αυτή τη σειρά οι πιο δημοφιλείς πλατφόρμες σε αυτές τις ηλικίες και το παραμορφωτικό πρίσμα των αλγορίθμων τους συνδιαμορφώνει την αντίληψή τους για την πραγματικότητα, θέτει το μέτρο σύγκρισης για τις προσδοκίες και τα όριά τους και επηρεάζει, σε τεράστιο βαθμό, την εικόνα που έχουν οι έφηβοι για το σώμα τους, κατακλυσμένοι από βίντεο με ψεύτικα φίλτρα ομορφιάς και ακραία παραδείγματα γυμναστικής και διατροφής από αμφιλεγόμενους influencers.

Η σύγκριση με την «πεζή καθημερινότητα» συχνά προκαλεί σύγχυση και απογοήτευση στους νέους που, όντας σε ευάλωτη θέση, κινδυνεύουν να εκδηλώσουν ακόμα και συμπτώματα κατάθλιψης σε ορισμένες περιπτώσεις.

Με όλα αυτά κατά νου, η δημοφιλέστερη από τις δημοφιλείς πλατφόρμες, το YouTube, ανακοίνωσε ότι θα περιορίσει τις συστάσεις ορισμένων βίντεο υγείας και γυμναστικής σε εφήβους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που «εξιδανικεύουν» ορισμένους σωματότυπους. Οι χρήστες ηλικίας 13 έως 17 ετών θα εξακολουθούν να μπορούν να αναζητούν και να βλέπουν περιεχόμενο σχετικό με τη γυμναστική – αλλά δεν θα ενθαρρύνονται με προτάσεις παρόμοιων βίντεο.

Ο αλγόριθμος του YouTube είναι προγραμματισμένος να προτείνει συναφές περιεχόμενο στους χρήστες μόλις τελειώσουν ένα συγκεκριμένο βίντεο, όμως η πλατφόρμα αναφέρει ότι αυτή η δυνατότητα δεν θα προσφέρεται πλέον για τους εφήβους όταν παρακολουθούν κάποιες κατηγορίες βίντεο όπως:

1. βίντεο που συγκρίνουν σωματικά χαρακτηριστικά και εξιδανικεύουν κάποιους τύπους έναντι άλλων
2. βίντεο που εξιδανικεύουν συγκεκριμένα επίπεδα φυσικής κατάστασης ή βάρη
3. βίντεο που παρουσιάζουν κοινωνική επιθετικότητα και φαινόμενα εκφοβισμού

Το YouTube τονίζει ότι έλαβε αυτή την απόφαση λόγω ανησυχιών πως η επανειλημμένη έκθεση σε τέτοιο υλικό μπορεί να οδηγήσει τους νέους να αναπτύξουν «αρνητικές πεποιθήσεις» για τον εαυτό τους. Ειδικοί επικρότησαν το μέτρο, σημειώνοντας ωστόσο πως θα πρέπει να συνοδευτεί από μια «ευρύτερη συζήτηση» για τη γυμναστική και την υγεία των νέων.

Η αποχή θεραπεύει

Σύμφωνα με έρευνα που επικαλείται η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρία έφηβοι και νεαροί ενήλικες που μείωσαν τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κατά 50% για λίγες μόνο εβδομάδες παρουσίασαν σημαντική βελτίωση στο πώς αισθάνονταν τόσο για το βάρος τους όσο και για τη συνολική εμφάνισή τους σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους που διατήρησαν σταθερά επίπεδα χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

«Η εφηβεία είναι μια ευάλωτη περίοδος για την ανάπτυξη προβλημάτων εικόνας του σώματος, διατροφικών διαταραχών και ψυχικών ασθενειών», σημείωνε πέρυσι ο επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας Gary Goldfield, του Ερευνητικού Ινστιτούτου του Νοσοκομείου Παίδων του Ανατολικού Οντάριο.

Όπως σημείωνε, οι νέοι ξοδεύουν, κατά μέσο όρο, έξι με οκτώ ώρες ημερησίως σε οθόνες, μεγάλο μέρος των οποίων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η συνήθεια αυτή μπορεί να εκθέσει τους χρήστες σε εκατοντάδες ή και χιλιάδες εικόνες και φωτογραφίες καθημερινά, συμπεριλαμβανομένων φωτογραφιών διασημοτήτων και μοντέλων μόδας ή προπονητών γυμναστικής, «γεγονός που γνωρίζουμε ότι οδηγεί σε μια εσωτερίκευση των ιδανικών ομορφιάς που είναι ανέφικτα σχεδόν για όλους, με αποτέλεσμα μεγαλύτερη δυσαρέσκεια για το βάρος και το σχήμα του σώματος» λέει ο Goldfield.

Ωστόσο, μεγάλο μέρος της έρευνας σχετικά με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, την εικόνα του σώματος και την ψυχική υγεία είναι συσχετιστικό, σύμφωνα με τον ίδιο, οπότε δεν είναι βέβαιο αν τα άτομα με προβλήματα εικόνας σώματος και ψυχικής υγείας περνούν περισσότερο χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή αν η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης οδηγεί σε μεγαλύτερα προβλήματα εικόνας σώματος και ψυχικής υγείας. Κάποια ερωτήματα μένει να απαντηθούν, αλλά το πρόβλημα σε κάθε περίπτωση υφίσταται.