Με φόντο την αμφιλεγόμενη συνάντηση Πούτιν – Τραμπ στην Αλάσκα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ επιχείρησε να επιταχύνει μέσα σε μία μέρα τις εξελίξεις, προσκαλώντας στον Λευκό Οίκο τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και σειρά Ευρωπαίων ηγετών.

Διπλωμάτες που μίλησαν στο CNN δεν θυμούνταν άλλο προηγούμενο όπου τόσοι πρόεδροι και πρωθυπουργοί να ακυρώνουν τα προγράμματά τους για να βρεθούν εκτάκτως στην αμερικανική πρωτεύουσα και η απόφαση των Μερτς, Μακρόν, Μελόνι, Στάρμερ, φον ντερ Λάιεν, Ρούτε και Στουμπ ερμηνεύεται τόσο ως αναγνώριση του κατεπείγοντος για τον τερματισμό του πολέμου όσο και ως ανησυχία μήπως η Ευρώπη παρακαμφθεί ολωσδιόλου από τον Αμερικανό πρόεδρο.

Κομβικό ζήτημα στις διαβουλεύσεις που φιλοξένησε η Ανατολική Αίθουσα του Λευκού Οίκου ήταν οι εγγυήσεις ασφαλείας που θα συνοδεύσουν μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία. Οι Ευρωπαίοι και ο Ζελένσκι θέλουν να γνωρίζουν ποιον ρόλο προτίθεται να αναλάβει η Ουάσιγκτον, ώστε να αποτραπεί μια μελλοντική ανασυγκρότηση των ρωσικών δυνάμεων και νέα επίθεση, με τον Ουκρανό πρόεδρο να δηλώνει στο τέλος των συζητήσεων πως έλαβε «ισχυρά μηνύματα» από τις ΗΠΑ ως προς τη συμμετοχή τους και τον συντονισμό. Μάλιστα ο Τραμπ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο αποστολής αμερικανικών στρατευμάτων στην Ουκρανία για τη διατήρηση της ειρήνης – εξέλιξη που θα μπορούσε να διευκολύνει τον Ζελένσκι να αποδεχθεί άλλα, πιο δύσκολα σημεία ενός σχεδίου συμφωνίας.

Ο ίδιος ο Ουκρανός πρόεδρος ενημέρωσε πως «είχε μία μακρά συζήτηση» με τον Ντόναλντ Τραμπ για το εδαφικό ζήτημα και έσπευσε να προσθέσει πως το θέμα θα συζητηθεί στη συνάντησή του με τον Βλάντιμιρ Πούτιν.

Οι διαβουλεύσεις διακόπηκαν για 40 λεπτά, ώστε ο Τραμπ να μιλήσει με τον Βλάντιμιρ Πούτιν, με τον Αμερικανό πρόεδρο να ανακοινώνει πως ξεκίνησαν οι διαδικασίες για να προγραμματιστεί μία συνάντηση του Ρώσου προέδρου με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και στη συνέχεια μία τριμερής σύνοδος κορυφής παρουσία του ιδίου.  «Ο πρόεδρος Πούτιν αποδέχθηκε την ιδέα των εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία», δήλωσε ο Τραμπ, προσθέτοντας ότι οι λεπτομέρειες θα συζητηθούν με τους Ευρωπαίους.

Σε ανάρτησή του στο Truth Social αργότερα το βράδυ, ο Αμερικανός πρόεδρος έγραψε ότι οι εγγυήσεις «θα παρέχονται από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, σε συντονισμό με τις Ηνωμένες Πολιτείες». Αν και άφησε να εννοηθεί ότι ο κύριος ρόλος θα ανήκει στην Ευρώπη, η διαφαινόμενη προθυμία να επιτραπεί και αμερικανική παρουσία αποτελεί αξιοσημείωτη στροφή, δεδομένου ότι ο Τραμπ είχε εκλεγεί με «σημαία» τη μη εμπλοκή αμερικανικών στρατευμάτων σε ξένες συγκρούσεις.

Ο Γερμανός καγκελάριος Μερτς ενημέρωσε πως, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Τραμπ, το τετ α τετ Ζελένσκι – Πούτιν θα πρέπει να αναμένεται μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες, εκφράζοντας ωστόσο τον σκεπτικισμό του για το κατά πόσο η Μόσχα θα φανεί συνεπής.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν πρότεινε μια τετραμερή διάσκεψη με τη συμμετοχή και Ευρωπαίου ηγέτη, επικαλούμενος τη συνολική ασφάλεια της ηπείρου. Ωστόσο, ο Τραμπ δεν φάνηκε διατεθειμένος να ανοίξει την πόρτα σε τέτοιο σχήμα, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση.

Σε μία ακόμα κρίσιμη «στροφή» και αντίθετα με όσα είχε δηλώσει πριν τη συνάντησή του με τον Πούτιν στην Αλάσκα, ο Τραμπ είπε τη Δευτέρα ότι δεν θεωρεί πλέον την άμεση εκεχειρία αναγκαία προϋπόθεση για τις ειρηνευτικές συνομιλίες, παρότι μέχρι πρόσφατα απειλούσε με «σοβαρές συνέπειες» τη Ρωσία αν δεν επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός. Η ατζέντα των πιθανών κυρώσεων φαίνεται τώρα να έχει μπει για τα καλά στον πάγο.

Η εξέλιξη αυτή αιφνιδίασε τους Ευρωπαίους. «Δεν μπορώ να φανταστώ την επόμενη συνάντηση χωρίς κατάπαυση πυρός», τόνισε ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς. Ο Τραμπ απάντησε ψυχρά: «Αν καταφέρουμε εκεχειρία, καλώς. Αν όχι, συνεχίζουμε».

Το κλίμα στη συνάντηση Τραμπ – Ζελένσκι ήταν εμφανώς καλύτερο σε σχέση με την ένταση του περασμένου Φεβρουαρίου. Ο Ουκρανός πρόεδρος έφερε μαζί του επιστολή της συζύγου του προς τη Μελάνια Τραμπ, ενώ στις δηλώσεις του ευχαρίστησε τέσσερις φορές τον Αμερικανό πρόεδρο, προσπαθώντας να αποφύγει νέες εντάσεις. Ακόμη και η εμφάνισή του ήταν διαφορετική: αυτή τη φορά φορούσε κοστούμι, εγκαταλείποντας τη στρατιωτική στολή που είχε ενοχλήσει τον Τραμπ. Οι δύο άνδρες μάλιστα αστειεύτηκαν για το ντύσιμο. Στη συζήτηση παρευρίσκονταν, σιωπηλοί αυτή τη φορά, ο αντιπρόεδρος Τζ. Ντ. Βανς, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ.

Η Δευτέρα στον Λευκό Οίκο αφήνει έντονα την αίσθηση ενός σημείου καμπής: οι Ευρωπαίοι ήθελαν διαβεβαιώσεις ότι δεν θα μείνουν στο περιθώριο, ο Ζελένσκι επεδίωξε εγγυήσεις για την ασφάλεια της χώρας του, και ο Τραμπ έδειξε πως προτίθεται να αναλάβει προσωπικά την πρωτοβουλία για μια ειρηνευτική συμφωνία -ακόμη κι αν αυτό σημαίνει αλλαγή πορείας σε σχέση με όσα υποστήριζε μέχρι σήμερα.