Το 2015, μία ασυνήθιστη αγγελία έπεσε στην αντίληψη του αιδεσιμότατου Χαντ Πριστ, τότε λειτουργού σε επισκοπική εκκλησία στην πολιτεία της Ουάσιγκτον: κληρικοί καλούνταν να συμμετάσχουν σε επιστημονική μελέτη για την ψιλοκυβίνη και τις «θεϊκές» εμπειρίες. Η ουσία, γνωστή από συγκεκριμένα παραισθησιογόνα μανιτάρια, βρισκόταν στο επίκεντρο μιας έρευνας για τις δυνατότητές της να πυροδοτεί εμπειρίες με ιδιαίτερο πνευματικό βάθος.

Ο Πριστ, έχοντας απογοητευτεί από τη ρουτίνα της ενοριακής διακονίας και αναζητώντας ένα βαθύτερο νόημα στην πίστη του, υποβλήθηκε στη μακρά διαδικασία επιλογής: συνεντεύξεις, ιατρικές εξετάσεις και ψυχολογική αξιολόγηση. Τελικά επιλέχθηκε ως ένας από τους περίπου 30 θρησκευτικούς λειτουργούς – από ιερείς και ραβίνους μέχρι μουσουλμάνους και βουδιστές – που συμμετείχαν στη μελέτη του πανεπιστημίου Johns Hopkins και Νέας Υόρκης.

Η έρευνα είχε στόχο να εξετάσει αν οι εμπειρίες με ψιλοκυβίνη μπορούσαν να ενισχύσουν την πνευματική ζωή των κληρικών. Παρά τα μεθοδολογικά της όρια (έλλειψη ομάδας ελέγχου, μικρό δείγμα, και αναπόφευκτη «επιρροή» από τις προσδοκίες των συμμετεχόντων), τα αποτελέσματα ήταν αξιοσημείωτα: το 79% δήλωσε ότι η εμπειρία εμπλούτισε την προσευχή και το πνευματικό του έργο. Το 96% την κατέταξε στις πέντε πιο σημαντικές πνευματικές εμπειρίες της ζωής του.

Ο Πριστ περιέγραψε την εμπειρία του ως έντονα μυστικιστική, όπως αποκαλύπτει σε εκτενές αφιέρωμα για τη μελέτη ο New Yorker: «Ένιωσε μια ισχυρή ενέργεια να διαπερνά το σώμα του, πίστεψε ότι μιλούσε άλλες “γλώσσες” και βίωσε την παρουσία του θείου με έναν «ερωτικό» τρόπο, που αμφισβήτησε και επαναπροσδιόρισε την κατανόησή του για τον Θεό. Άλλοι συμμετέχοντες μίλησαν για οράματα, για αίσθημα ένωσης με το σύμπαν, για “πνευματικούς οργασμούς”, ακόμα και για εικόνες θεών άλλων παραδόσεων από τις δικές τους.

Η μοναδική μουσουλμάνα της μελέτης, η θρησκευτική λειτουργός Σούγκρα Άχμεντ, είχε προσεγγίσει τη μελέτη με πολλούς φόβους και ανησυχίες: τόσο για την προσωπική της ασφάλεια όσο και για την αποδοχή της πράξης από τη μουσουλμανική κοινότητα. Κατά τη διάρκεια της επαφής της με ψιλοκυβίνη, αισθάνθηκε πως ο Θεός βρισκόταν δίπλα της, όχι με συγκεκριμένη μορφή ή φύλο, αλλά ως καθαρή αγάπη. «Ήταν η πιο άμεση σχέση με τον Θεό που είχα ποτέ», είπε. Μετά από μια δεύτερη εμπειρία, το συμπέρασμά της ήταν σαφές: «Ο Θεός είναι ο έρωτας. Και το κέντρο όλων είναι η μήτρα».

Η επιστημονική εργασία «Επιδράσεις της ψιλοκυβίνης στις θρησκευτικές και πνευματικές στάσεις και συμπεριφορές σε κληρικούς από διάφορες μεγάλες θρησκείες παγκοσμίως» αξιολογήθηκε από ανεξάρτητους κριτές και δημοσιεύεται στο Psychedelic Medicine του Μαΐου.

Πολλοί συμμετέχοντες παραδέχτηκαν ότι η ψυχεδελική εμπειρία τους έφερε πιο κοντά στον πυρήνα της πίστης τους – ή ακόμα και έξω από τα δογματικά της όρια. Μερικοί δήλωσαν ότι η εμπειρία ενέτεινε το ενδιαφέρον τους για άλλες θρησκείες, άλλοι ανέφεραν μείωση της ανοχής τους απέναντι στη γραφειοκρατία ή τον πατριαρχία των δογμάτων. «Όλες οι αλήθειες βρίσκονται σε όλες τις θρησκείες», απεφάνθη ένας ραβίνος.

Ο Πριστ ίδρυσε τον οργανισμό Ligare – ένα είδος χριστιανικής ψυχεδελικής κοινότητας – διοργανώνοντας πνευματικές αποδράσεις με ψιλοκυβίνη στην Ολλανδία. Παρόμοιες πρωτοβουλίες απαντώνται και σε άλλες θρησκείες, όπως το εβραϊκό Shefa και το ισλαμικό Ruhani, που επιδιώκουν να πλαισιώσουν τις ψυχεδελικές εμπειρίες εντός του ορισμένου πνευματικού τους «σύμπαντος».

Παρά τις αισιόδοξες μαρτυρίες, η μελέτη δεν έμεινε στο απυρόβλητο. Το Εποπτικό Συμβούλιο του Johns Hopkins εντόπισε παραλείψεις στη διαχείριση περιπτώσεων σύγκρουσης συμφερόντων καθώς και συμμετοχή χρηματοδοτών στη διαδικασία. Ορισμένοι ερευνητές προειδοποίησαν για το ενδεχόμενο… «ψυχεδελικής θεολογίας» βασισμένης σε υποκειμενικές εμπειρίες. Όπως έγραψε ένας ειδικός: «Η πνευματική εμπειρία δεν ισοδυναμεί με πνευματική ζωή. Και οι Αμερικανοί συχνά αναζητούν εύκολες παρακάμψεις».

Για άλλους το ερώτημα παραμένει και ενδιαφέρει: Μπορούν τα ψυχεδελικά, με την κατάλληλη καθοδήγηση, να λειτουργήσουν ως καταλύτης για την αναζωογόνηση της πίστης; Για τον Πριστ, η απάντηση είναι σαφής: η εκκλησία έχει κάτι να προσφέρει και τα ψυχεδελικά έχουν κάτι να διδάξουν. Το μέλλον ίσως βρίσκεται στη συνάντησή τους.

*Με πληροφορίες από New Yorker