Πρόσφατα μια ομάδα Αμερικανών δισεκατομμυριούχων επιχειρηματιών της τεχνολογίας στάθηκαν εφ’ ενός ζυγού σαν ενθουσιώδεις μαθητές για να φωτογραφηθούν στον Λευκό Οίκο με τον Ντόναλντ Τραμπ. Ο πρόεδρος τους χάρισε από ένα στυλό και ένα νόμισμα. Τους έβαλε να ακούσουν κλασική ροκ μουσική από το iPad του. Στη συνέχεια, παρέθεσε δείπνο στον Λευκό Οίκο, όπου όλοι τους καυχήθηκαν για τα τεράστια ποσά που σχεδίαζαν να επενδύσουν στην Αμερική οι εταιρείες τους.

Αν μόνο ο Giuliano da Empoli μπορούσε να βρίσκεται στο δωμάτιο  ως αόρατος παρατηρητής. Ο Ιταλοελβετός συγγραφέας διετέλεσε σύμβουλος του Matteo Renzi κατά τη διάρκεια της θητείας του ως πρωθυπουργού της Ιταλίας την περίοδο 2014-16. Πέρασε χρόνια στους κόλπους της εξουσίας παρατηρώντας αυτό που ο ίδιος θεωρεί ως την ανάδυση μιας νέας ομάδας ισχυρών ανδρών, οι οποίοι αλληλοτροφοδοτούνται και μοιράζονται αγάπη για την ανατροπή. Τους αποδομεί με σαρδόνιο χιούμορ.

Τους κυβερνούν πολιτικοί που παραβαίνουν τους κανόνες όπως ο κ. Τραμπ, ο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν (MBS) της Σαουδικής Αραβίας και ο Ναγίμπο Μπουκέλε του Ελ Σαλβαδόρ. Πρόκειται για ανθρώπους όπως ο Ίλον Μασκ, ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, ο διευθυντής της Meta, και ο Σαμ Άλτμαν, o διευθύνων σύμβουλος της OpenAI. Όπως σχολιάει ο συγγραφέας, αυτοί οι άντρες έχουν έναν κοινό στόχο: να συνθλίψουν την παλιά τάξη πραγμάτων. Ο da Napoli λέει ότι ο πρώτος νόμος της στρατηγικής αυτής της ομάδας είναι η δράση, όσο απερίσκεπτη και αν είναι. Συγκρίνει τη στάση τους με αυτή του Οίκου των Βοργία της μεσαιωνικής Ιταλίας, των οποίων οι μηχανορραφίες και η ανοχή για αιματοχυσίες ανέβασαν δύο μέλη της οικογένειας στον παπικό θρόνο.

Ο στόχος των «ισχυρών ανδρών» του παρόντος είναι η τεχνοκρατική διακυβέρνηση — αυτό που ο συγγραφέας αποκαλεί «συναίνεση του Νταβός» — η οποία υποτίθεται ότι εθελοτυφλεί, δίχως να αναγνωρίζει ότι ο «πολιτικός άνεμος» πνέει προς την αντίθετη κατεύθυνση. Το όπλο τους είναι η τεχνητή νοημοσύνη, η οποία δεν ενδιαφέρεται για κανόνες ή διαδικασίες: το μόνο που έχει σημασία είναι το αποτέλεσμα. Οι πολιτικοί ηγέτες είναι υποταγμένοι στους ισχυρούς της τεχνολογίας: ο Τραμπ, για παράδειγμα, είναι αντίθετος στη θέσπιση κανόνων για την ΑΙ. Η τεχνολογική ελίτ, εν τω μεταξύ, πιστεύει σε ένα μέλλον όπου οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με βάση την Τεχνητή Νοημοσύνη—ακόμη και αν οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να κατανοήσουν πώς η ΑΙ καταλήγει στα συμπεράσματά της.

Αυτό μπορεί να ακούγεται σαν υπέρμετρη καταστροφολογία για την Τεχνητή Νοημοσύνη, με μια λογοτεχνική πινελιά Παλιάς Ευρώπης. Εκτός από το έργο του Μακιαβέλι «Ο Ηγεμόνας», ο da Empoli επικαλείται τα έργα του Kafka «Η Δίκη» και «Το Κάστρο» για να υπογραμμίσει αυτό που θεωρεί ως την απειλή που αποτελεί το ενδεχόμενο μιας «αυταρχικής νοημοσύνης». Αν η πολιτική ζωή έμοιαζε παλαιότερα με την κωμωδία παρεξηγήσεων «Veep» του Armando Iannucci, ο συγγραφέας θεωρεί ότι τώρα προσιδιάζει περισσότερο στο σκληρό κινηματογραφικό σύμπαν του «Νονού» και του «Squid Game».

Ωστόσο, υπάρχουν πολλά ακαταμάχητα στοιχεία στην «Ώρα του Θηρευτή». Οι εμπειρίες του κ. da Empoli στα Ηνωμένα Έθνη στη Νέα Υόρκη, στο Ritz-Carlton στο Ριάντ και επί σκηνής με τον Σαμ Άλτμαν προσφέρουν σκηνές που παραπέμπουν στην αρπαγή της εξουσίας από τους Βοργία, τις οποίες αφηγείται με εξαίσια αποστασιοποίηση. Ο MBS έχει ένα «αφοπλιστικά γλυκό» χαμόγελο για κάποιον που κάποτε μετέτρεψε το Ritz-Carlton σε θάλαμο ανακρίσεων για αντιπάλους πρίγκιπες και δισεκατομμυριούχους. Ο κ. Μπουκέλε διεξάγει φυλακίζει μαζικά μέλη συμμοριών, «με επιρροές» εν μέρει από το Hunger Games και εν μέρει ταινία γκέι πορνό. Τα ορθάνοιχτα μάτια του Αλτμαν θυμίζουν «το ξαφνιασμένο βλέμμα ενός πλάσματος του δάσους». Αυτή η έκφραση κρύβει «τη θέληση για απεριόριστη εξουσία που διαχέεται μέσα από κάθε φράση που εκστομίζει».

Στο βιβλίο «Επιχρυσωμένη οργή», ο δημοσιογράφος Jacob Silverman εστιάζει σε ένα αντίστοιχο σύνολο χαρακτήρων. Εκτός από τον Μασκ, το βιβλίο καταπιάνεται και με την άνοδο του Vivek Ramaswamy, ενός μεγιστάνα της τεχνολογίας στις ΗΠΑ, που προοριζόταν να αναλάβει ρόλο στην κυβέρνηση του Τραμπ, καθώς και με τον David Sacks, τον «τσάρο» της τεχνητής νοημοσύνης του Λευκού Οίκου, και άλλους δεξιούς επενδυτές fund, όπως ο Peter Thiel.

Μοιράζεται την ίδια κεντρική ιδέα: από τις εκλογές του 2024, η τάση της τεχνολογικής ελίτ να «κινείται γρήγορα και να καταστρέφει τα πράγματα» αντικατοπτρίζεται στην απόλυτη περιφρόνηση του Τραμπο για τους κανόνες (το να γκρεμίσει την ανατολική πτέρυγα του Λευκού Οίκου είναι μια θρασύτατη κίνηση που θυμίζει τον Ζάκερμπεργκ, όπως και το να αναγκάζει τους τεχνολογικούς κολοσσούς να πληρώσουν για τη νέα αίθουσα χορού). Και οι δύο ομάδες εμψυχώνονται από ένα παράξενο είδος προσωπικής μνησικακίας: «Αυτοί οι τιτάνες της βιομηχανίας μπορεί να είναι μυθικά πλούσιοι, αλλά δίνουν την εντύπωση πως είναι βαθιά δυστυχισμένοι», σχολιάζει ο συγγραφέας.

Ωστόσο, η «Επιχρυσωμένη Οργή» ούτε περιγράφει τα ζητήματα αυτά με την επιδεξιότητα του κ. da Empoli, ούτε μπορεί να συγκριθεί με την ικανότητά του να εξηγεί το «γιατί» εξίσου καλά με το «ποιος». Αντ’ αυτού, το βιβλίο είναι τόσο δισδιάστατο όσο και ο τίτλος του. Οι περιγραφές του είναι γνώριμες σε όποιον διαβάζει εφημερίδες. Ο θυμός που διαπνέει το καθιστά άχρηστο.

Σε αντίθεση με την «Ώρα του Θηρευτή», δεν καταφέρνει να καταπιαστεί με τους τρόπους με τους οποίους η τεχνοκρατική ελίτ έχει δρομολογήσει τη μοίρα της – με τη σχεδόν νομικιστική προσοχή της στη λεπτομέρεια και την περιφρόνηση της για το πολιτικό πνεύμα της εποχής. Επίσης, παραβλέπει τον τρόπο με τον οποίο η τεχνητή νοημοσύνη ενδέχεται να ευνοήσει τα δυνατά σημεία όσων παραβαίνουν τους κανόνες. Διαβάστε το βιβλίο του κ. da Empoli, έστω και μόνο για να κατανοήσετε πόσο ριζικά μπορεί να αλλάζει η ισορροπία δυνάμεων στον κόσμο.

©The Economist. Μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε από την Economia Media Α.Ε., έπειτα από ειδική άδεια. Το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο βρίσκεται στο www.economist.com