Όπως πηγαίνουν τα πράγματα –εμπορική πολιτική/δασμοί Τραμπ, πόλεμος στην Ουκρανία και συμφωνία για τα στρατηγικής σημασίας ορυκτά, αναζήτηση ρόλου και πάντως πορεία ReArm της Ευρώπης, Μεσανατολική ένταση που φθάνει μέχρι τη … Μάλτα, πολεμική κατάσταση μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, διαφαινόμενη προσέλευση της Κίνας στις εμπορικές διαπραγματεύσεις, αλλά και αναστάτωση στη Νότια Σινική Θάλασσα– γίνεται όλο και πιο φανερό ότι ο κόσμος που ξέραμε είναι σαν να τέλειωσε. Όμως … δεν τελειώνει με πάταγο, αλλά με κάτι σαν παράπονο.

Ήδη μια, φαινομενικά περιορισμένης σημασίας, παρατήρηση, από τη συνεχιζόμενη −και, πιθανόν, σχεδιασμένη– αναστάτωση που άφησαν πίσω τους οι περιβόητες «100 ημέρες» της προεδρίας Τραμπ. (Αυτή την ινδαλματοποίηση των 100 πρώτων ημερών, που παραπέμπει στην εκκίνηση-σπριντ του ρουζβελτιανού New Deal, τη γνωρίσαμε στην Ελλάδα με τη μεσολάβηση Ανδρέα Παπανδρέου, το 1981. Έκτοτε, έχει ριζώσει). Όλοι ανέμεναν κάποιου είδους σοκ στην αμερικανική οικονομία από την αναταραχή γύρω από τους δασμούς, πολλοί μιλούσαν και για ενδεχόμενο ύφεσης – άλλωστε ο ίδιος ο Τραμπ φρόντισε να προειδοποιήσει για πρόσκαιρο πόνο, που όμως θα φέρει τη νέα ακμή της αμερικανικής οικονομίας κ.τ.λ.. Όμως… κανείς δεν ανέμενε ότι το πρώτο τρίμηνο της θητείας Τραμπ θα «έγραφε» υποχώρηση του αμερικανικού ΑΕΠ κατά -0,3% (με κλείσιμο του 2024 στο +2,4%, με πρόβλεψη για κάμψη το 2025 σε +1,6% «λόγω της αβεβαιότητας»). Ποιο όμως είναι το ενδιαφέρον; Ότι η υποχώρηση του ρυθμού μεγέθυνσης στις ΗΠΑ –ανεξαρτήτως αν ο Τραμπ έσπευσε να τη φορτώσει στη διαχείριση Μπάιντεν κατά τα καθιερωμένα– ανάγεται, ως φαίνεται, στη δημιουργία αποθεμάτων από τις επιχειρήσεις ενόψει των ανησυχιών, ακριβώς, για το τι θα φέρει η ανακοίνωση δασμών αντιμέτρων και διαπραγματεύσεων. Δηλαδή στην εγκατεστημένη αβεβαιότητα.

Επειδή, όμως, περί αποθεμάτων ο λόγος, ας κάνουμε μια παράκαμψη στη μικρή, απόμερη ελληνική οικονομία, που αναζητά τα πατήματά της –και επιχειρεί τις δικές της προβλέψεις για ρυθμό ανάπτυξης 2,1%– στο τωρινό περιβάλλον. (Θυμίζουμε: νωρίτερα προβλεπόταν ανάπτυξη 2,5% για το 2025, με 2,3% για το 2026). Τώρα όλοι δείχνονται πιο συγκρατημένοι για προβλέψεις, απλώς… σημειώνεται μειωμένη εξάρτηση από εμπορικές συναλλαγές με ΗΠΑ. Πλην όμως, όπως επεσήμαινε το ΙΟΒΕ στις τριμηνιαίες εκθέσεις του, μεγάλο μέρος των περσινών επιδόσεων –του +2,3%, που γιορτάσαμε ως πολύ μεγαλύτερο του ευρωπαϊκού ρυθμού– αναγόταν (το μαντέψατε!) στην καταγραφή των αποθεμάτων. Καμιά σχέση, βέβαια, τα δικά μας μεγέθη και οι συνιστώσες τους με τα αμερικανικά. Όμως, μια πρόσθετη συγκράτηση, όταν επιχειρούνται προβλέψεις, χρήσιμον πράγμα!

Ασφαλώς η μετάβαση από τα όποια οικονομικά στη –συνεχιζόμενη στον «πλανήτη Τραμπ»– διαχείριση των γεωπολιτικών με μια λογική της συνεχούς διατάραξης, του απρόβλεπτου και της επιβολής, είναι από μόνη της τραυματιστική υπόθεση. Άλλωστε η ανθρωπότητα, με αντανακλαστικά αυτοπροστασίας λησμόνησε/παραμέρισε τι προηγήθηκε στον Μεσοπόλεμο οικονομικά, προτού προκύψει η πιο οργανωμένα εξοντωτική πολεμική αναμέτρηση της Ιστορίας. Για την ώρα, δείτε πώς, γράφοντας ως προσκεκλημένος στον Economist, ο Πολ Ντας –αρχιτέκτονας του Project 2025 στο Heritage Foundation, που ενέπνευσε μεγάλο μέρος των πρώτων κινήσεων πολιτικής της προεδρίας Τραμπ: τις προσεγγίσεις του ξεδίπλωνε ο Πολ Ντανς ήδη στην Οικονομική Επιθεώρηση του Απριλίου– χρησιμοποίησε μια δυσοίωνα εύστοχη παρομοίωση. «Ως κατασκευαστής, ο Ντόναλντ Τραμπ γνωρίζει ότι την αρχική φάση κάθε ανακαίνισης αποτελεί το γκρέμισμα». Αν πάρει κανείς μια απόσταση απ’ αυτού του είδους την ωμότητα διατύπωσης, βλέπει τι; Ταυτόχρονα τη συνειδητή αποδοχή του κόστους που έχει το γκρέμισμα, και τη διάσταση στοιχήματος που έχει: (α) το ότι εκείνο που θα χτιστεί στη θέση του θα βγάζει νόημα και (β) το ότι οι συνολικές ισορροπίες θα κρατήσουν το οικοδόμημα όρθιο, όσο θα γίνονται οι εργασίες ανακαίνισης…

Αν αυτή η προσέγγιση λειτουργεί προκειμένου να παρακολουθήσει κανείς την αποδόμηση του συστήματος του διεθνούς εμπορίου με ανακοινώσεις και παρευθύς αναστολές, με διαπραγματεύσεις (που άλλες διαψεύδονται, άλλες προβάλλονται, όλες πάντως προχωρούν-και-όπου-βγάλουν), αληθινά ζαλίζει το πώς θα παρακολουθήσουμε τώρα την περαιτέρω δραστηριοποίηση στα γεωπολιτικά. Δείγμα το πώς την υπογραφή αμερικανο-ουκρανικής συμφωνίας για στρατηγικά ορυκτά ακολούθησε, σε απόσταση ωρών, η αποστολή νέων αμερικανικών όπλων στο Κίεβο. Άλλο δείγμα το κλίμα αμηχανίας στην Ευρώπη για την πραγματικότητα των εξοπλισμών νέας εποχής ενόψει Κορυφής του ΝΑΤΟ του Ιουνίου στη Χάγη (στόχος 3,5+1,5% του ΑΕΠ). Που εμάς μας «αγγίζει» μέσα από την «πόση δυνάμει» προώθηση κεντρικής συμμετοχής της Τουρκίας (και) στους ευρωπαϊκούς σχεδιασμούς πολεμικής βιομηχανίας.

Η Ευρώπη, δε, έχει ήδη να χωνέψει το πιο πρόσφατο αμερικανικό μάλωμα προς τη Γερμανία για τη θεσμική εναντίωση προς την εξτρεμιστική πορεία της AfD. «Τυραννία μεταμφιεσμένη», κατά τον Αμερικανό ΥΠΕΞ Μάρκο Ρούμπιο, «Αυτή είναι η δημοκρατία», κατά το γερμανικό ΥΠΕΞ. Ενώ ταπεινωτικός όσο τίποτε ο διστακτικός σχηματισμός Κυβέρνησης Συνεργασίας CDU-CSU/SPD με καγκελάριο Μερτς… στην δεύτερη προσπάθεια!

Λέγαμε στην αρχή ότι ο κόσμος που ξέραμε σαν να τελειώνει! Δανεικό από τον Κούφιο άνθρωπο του T.Σ. Έλιοτ: «This is how the world ends, not with a bang but with a whimper».