Ο χρυσός κερδίζει ξανά τη θέση του ως το υπέρτατο «ασφαλές καταφύγιο» και, από την αρχή του 2025, η τιμή του έχει εκτοξευθεί κατά 30%, ξεπερνώντας σε απόδοση όλους τους υπόλοιπους, παραδοσιακά ασφαλείς επενδυτικούς προορισμούς — όπως τα αμερικανικά ομόλογα, το ελβετικό φράγκο και το ιαπωνικό γεν. Η αστάθεια στις διεθνείς αγορές, οι ανησυχίες για τη βιωσιμότητα των δημοσιονομικών και η απειλή νέων πολέμων έχουν αναγκάσει τους επενδυτές να επανεξετάσουν τι σημαίνει πραγματική ασφάλεια.

Οπως παρατηρούν ειδικοί της αγοράς που μίλησαν στο CNBC, στο ετήσιο συνέδριο Asia Pacific Precious Metals, ο βασικός λόγος που ο χρυσός ξεχωρίζει είναι ότι δεν συνδέεται με τις υποχρεώσεις και τις κινήσεις καμίας κυβέρνησης. «Ο χρυσός έχει το πλεονέκτημα ότι δεν έχει σχέση με τις δεσμεύσεις κανενός τρίτου παράγοντας», δήλωσε ο Νίκος Καβαλής, διευθύνων σύμβουλος της Metals Focus. «Όταν κάποιος επενδύει σε ομόλογα ή νομίσματα, ουσιαστικά ποντάρει στις οικονομίες που τα εκδίδουν».

Ο δείκτης δολαρίου (dollar index), που καταγράφει την αξία του δολαρίου έναντι άλλων βασικών νομισμάτων, έχει χάσει σχεδόν 10% από την αρχή του έτους. Το γεν και το φράγκο ενισχύθηκαν κατά 8% και 10% αντίστοιχα έναντι του δολαρίου, ενώ οι αποδόσεις των αμερικανικών 10ετών ομολόγων έχουν μειωθεί κατά 19 μονάδες βάσης — κάτι που μεταφράζεται σε αύξηση τιμών αλλά και σε αύξηση του επενδυτικού κινδύνου λόγω αβεβαιότητας.

Αντίθετα, ο χρυσός καταγράφει ιστορικά υψηλά εδώ και μήνες. Η τιμή spot ξεπερνά τα 3.400 δολάρια ανά ουγγιά, μετά την κορύφωση άνω των 3.500 δολαρίων τον Απρίλιο. Η παγκόσμια αστάθεια, ιδίως μετά τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, έχει ενισχύσει τη ζήτηση, καθώς οι επενδυτές απομακρύνονται από τα παραδοσιακά «ασφαλή» αμερικανικά προϊόντα.

Όπως παρατήρησε ο Σάοκαϊ Φαν, επικεφαλής των κεντρικών τραπεζών του World Gold Council,  «εντείνεται η αβεβαιότητα για το μέλλον του δολαρίου και της αγοράς αμερικανικών ομολόγων, κάτι που ενισχύει τη στροφή προς τον χρυσό». Το κλίμα επιδεινώθηκε τον Απρίλιο, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε δασμούς – «αντίποινα», εξωθώντας σε sell-off στα αμερικανικά ομόλογα. Η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας των ΗΠΑ από τη Moody’s και το φορολογικό νομοσχέδιο Τραμπ τον Μάιο οδήγησαν τις αποδόσεις των 30ετών τίτλων πάνω από το 5%, εντείνοντας τις ανησυχίες για δημοσιονομική (α)πειθαρχία.

Η ζήτηση για ομόλογα των ΗΠΑ έχει ανακάμψει ελαφρώς από τότε, αλλά η ζημιά στην αξιοπιστία τους έχει ήδη γίνει. Αντίθετα, όπως υπενθυμίζει ο Νίκολας Φραπέλ της ABC Refinery «ο χρυσός δεν επηρεάζεται από υψηλούς δείκτες χρέους προς ΑΕΠ, όπως τα κρατικά νομίσματα και τα ομόλογα».

Και δεν είναι μόνο οι ΗΠΑ που πιέζονται. Και η Ιαπωνία αντιμετωπίζει παρόμοιες προκλήσεις. Η Τράπεζα της Ιαπωνίας διατηρεί το βασικό επιτόκιο στο 0,5%, γεγονός που λειτουργεί αποθαρρυντικά για τους επενδυτές, ενώ το γεν παραμένει ευάλωτο στις διαφορές επιτοκίων. Οι αποδόσεις των 10ετών ιαπωνικών ομολόγων έχουν αυξηθεί κατά 39 μονάδες βάσης το 2025, κάτι που δείχνει μείωση της ζήτησης.

Ακόμα και το ελβετικό φράγκο, που ανέβηκε κατά 10% έναντι του δολαρίου, έχει αρχίσει να χάνει τη «γοητεία» του. Η Ελβετική Κεντρική Τράπεζα, σε μια προσπάθεια να περιορίσει τις διαρροές, διατήρησε το επιτόκιο στο 0,25% τον Μάρτιο. Η μείωση του πληθωρισμού ενισχύει τις προσδοκίες για αρνητικά επιτόκια, κάτι που κάνει την επένδυση σε φράγκο λιγότερο ελκυστική.

Ο Μπαρτ Μέλεκ της TD Securities εξηγεί: «Το φράγκο παραμένει ελκυστικό, αλλά αν καταλήξει να έχει αρνητικά επιτόκια, τότε δεν σου αποφέρει τίποτα. Ο χρυσός αντίθετα δεν έχει τέτοιες εξαρτήσεις». Ούτε από κυβερνήσεις εξαρτάται ούτε από κεντρικές τράπεζες. Δεν επιβαρύνεται καν από το ρίσκο αντισυμβαλλομένου, δεν απαιτεί εγγυήσεις και η αξία του δεν καθορίζεται από πολιτικές αποφάσεις. Και η περιορισμένη προσφορά σε συνδυασμό με την «ανοσία» του στις διάφορες πολιτικές, τον καθιστούν μοναδικό στην κατηγορία του.

Το 2024, οι κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως πρόσθεσαν 1.044,6 τόνους χρυσού στα αποθέματά τους, καταγράφοντας αύξηση άνω των 1.000 τόνων για τρίτο συνεχόμενο έτος. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε πως ο χρυσός ξεπέρασε το ευρώ ως δεύτερο μεγαλύτερο αποθεματικό στοιχείο, καλύπτοντας το 20% των παγκόσμιων αποθεμάτων στο τέλος του 2024. Σε μία περίοδο που ο κόσμος φαίνεται να αλλάζει, ο χρυσός ενσαρκώνει την έννοια του «ασφαλούς καταφυγίου».