Οι πρώτοι Αμερικανοί ακαδημαϊκοί που θέλουν να εγκαταλείψουν τις Ηνωμένες Πολιτείες λόγω των πολιτικών του Ντόναλντ Τραμπ για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, έχουν ήδη «μαζέψει τα υπάρχοντά τους» αναζητώντας ερευνητικό καταφύγιο στη Γαλλία.

Το Πανεπιστήμιο Aix-Marseille (AMU) ανακοίνωσε πως οκτώ Αμερικανοί ερευνητές βρίσκονται στο τελικό στάδιο ένταξης στο πρόγραμμα «Safe Place for Science» («Ασφαλής Τόπος για την Επιστήμη»), μια πρωτοβουλία που στοχεύει να προσελκύσει επιστήμονες οι οποίοι είτε έχουν υποστεί περικοπές στη χρηματοδότηση υπό την κυβέρνηση Τραμπ, είτε φοβούνται ότι θα έρθουν αντιμέτωποι με προβληματικές παρεμβάσεις του Λευκού Οίκου.

Με την Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει δρομολογήσει πολυδάπανα προγράμματα για την προσέλκυση ερευνητών από τις ΗΠΑ, η πρωτοβουλία του AMU είναι η πρώτη του είδους στη Γαλλία με τον πρόεδρο του ιδρύματος, Ερίκ Μπρετόν, να παραλληλίζει την κατάσταση με αυτήν των Ευρωπαίων επιστημόνων που είχαν διαφύγει από τη ναζιστική Γερμανία πριν και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Όπως σημειώνει σε αφιέρωμά του το Politico, ο Μπρετόν μαζί με τον πρώην πρόεδρο της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, στηρίζουν την ιδέα δημιουργίας ενός θεσμικού πλαισίου για την αναγνώριση του καθεστώτος «επιστημονικού πρόσφυγα».

Στους 298 ερευνητές που έχουν στείλει αίτηση στο AMU για την επαγγελματική μετανάστευσή τους από τις ΗΠΑ, περιλαμβάνονται ακαδημαϊκοί από τα πανεπιστήμια του Στάνφορντ και του Γέιλ, παρότι το ανώτατο ίδρυμα της Μασσαλίας δεν μπορεί να συναγωνιστεί θεωρητικά αυτά τα πανεπιστήμια. Ο πρόεδρος Μπρετόν θεωρεί ότι ο μεγάλος αριθμός αιτήσεων αντικατοπτρίζει την αίσθηση κατεπείγοντος που επικρατεί στην ακαδημαϊκή κοινότητα των ΗΠΑ.

Μεταξύ των υποψηφίων είναι και ο «Τζέιμς», που μίλησε στο Politico, υπό τον όρο να μη δημοσιευτεί το όνομά του. Πρόκειται για κλιματικό επιστήμονα σε γνωστό πανεπιστήμιο, και η σύζυγός του, ειδική στη σχέση δικαστικών συστημάτων και δημοκρατίας. Όπως είπαν, εργάζονται σε τομείς που βρίσκονται στο στόχαστρο και φοβούνται ότι η χρηματοδότησή τους θα περικοπεί. Ο Τζέιμς δεν υιοθετεί τον όρο του πρόσφυγα, αλλά εκφράζει την βαθιά ανησυχία του για το μέλλον της ακαδημαϊκής έρευνας υπό τη διακυβέρνηση Τραμπ.

Ο Μπράιαν Σάντμπεργκ, καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Northern Illinois και ερευνητής της κλιματικής αλλαγής κατά τη διάρκεια της Μικρής Εποχής των Παγετώνων (16ος-19ος αιώνας), είχε ήδη προγραμματίσει να διδάξει στη Μασσαλία για ένα έτος ως επισκέπτης καθηγητής. Όταν έμαθε για το πρόγραμμα τον Μάρτιο, αποφάσισε να υποβάλει αίτηση. «Όλο το σύστημα της έρευνας και της εκπαίδευσης στις ΗΠΑ δέχεται πραγματική επίθεση», δήλωσε.

Το πανεπιστήμιο έχει ήδη διαθέσει 15 εκατομμύρια ευρώ για τη χρηματοδότηση του προγράμματος και ασκεί πιέσεις στη γαλλική κυβέρνηση να συνεισφέρει ισόποσα, προκειμένου να προσληφθούν συνολικά 39 επιστήμονες από τις ΗΠΑ, στην ίδια μισθολογική κλίμακα με τους Γάλλους συναδέλφους τους.

Μια νέα ανθρωπολόγος ανέφερε ότι περιμένει ακόμα να πληροφορηθεί για τις λεπτομέρειες της προτεινόμενης σύμβασης πριν πάρει οριστική απόφαση, εκφράζοντας ανησυχία για τις χαμηλότερες σε σχέση με τις ΗΠΑ αποδοχές. Ωστόσο, αναγνωρίζει πως το κόστος ζωής στη Γαλλία είναι ανάλογα χαμηλότερο και, κυρίως, η φιλοσοφία που επικρατεί είναι λυτρωτικά διαφορετική: «Θα υπάρχει πολύ λιγότερο άγχος συνολικά — πολιτικά, ακαδημαϊκά».