Ήδη ήταν απαιτητική η προσπάθεια για συμπόρευση με την πραγματικότητα της πολυ-κρίσης και των ανατροπών της – μην κοιτάτε μόνο την ταλαιπωρημένη Ελλάδα: δείτε ήδη προς την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την καθοδηγητικότητά τους, τη Δύση, το υπό αναδιαμόρφωση διεθνές περιβάλλον. Στην ανάγκη για επαναφορά σε κάποιου είδους κανονικότητα/υπέρβαση των κρίσεων χτίστηκαν άλλωστε ολόκληρες πολιτικές καριέρες: το είδαμε στην Ελλάδα μετά τα Μνημόνια, το έζησαν και στη Γαλλία της Μακρονίας, ή πάλι στην Ιταλία της «επανανακάλυψης» της Μελόνι. Ή ακόμη στο αγκάλιασμα αντιμεταναστευτικών θέσεων της (άλλοτε λέγαμε) Ακροδεξιάς από τις παραδοσιακές συντηρητικές παρατάξεις ή και από αριστερούς σχηματισμούς σε λογική «Ευρώπη-φρούριο», προκειμένου να αποδιωχτεί το φάσμα της μεταναστευτικής εισβολής: σιγά σιγά η Συνθήκη Σένγκεν και η εντελώς ιδιαίτερη ευρωπαϊκή ελευθερία κυκλοφορίας εκτοπίζεται…

Όσο όμως περνάει ο καιρός, όσο προχωρούν τα πράγματα, τόσο γίνεται φανερό ότι χρειάζεται τα βήματά μας να συμβιβαστούν με την αποδοχή ότι το αύριο θα χρειάζεται να ενσωματώνει το απροσδόκητο, εκείνο που θεωρούσαμε άγνωστο – ακόμη και αδιανόητο. Η συζήτηση για το άγνωστο –είτε το «γνωστό άγνωστο» (εκείνο που θα μπορούσε, ή πάντως θα ’πρεπε να φαντασθεί κανείς ως ενδεχόμενο), είτε το «άγνωστο άγνωστο» (τον αληθινό Μαύρο Κύκνο) κατά τη διάκριση του Ντόναλντ Ράμσφελντ– καθιστά ασφαλώς πιο ανηφορική τη διαμόρφωση πολιτικής, αλλά και ζόρικη τη διαχείριση της κοινής γνώμης. Στην οποία δινόταν η υπόσχεση της κανονικότητας, του προβλεπτού. αλλά τώρα χρειάζεται να της ζητηθεί να υποδεχθεί/να αποδεχθεί το απροσδόκητο, να λειτουργήσει με το άγνωστο.

Στο άμεσο περιβάλλον μας, την έχουμε αυτή την πρόκληση πχ. με την ανάγκη διαχείρισης των Ελληνοτουρκικών. Όπου βλέπουμε να πλησιάζει μια συζήτηση είτε διμερών επαφών είτε πορείας προς Χάγη/προς διεθνές δικαιοδοτικό περιβάλλον με ένα πεδίο συζήτησης που θα ξεπερνούσε το, βαθιά ενσταλαγμένο στην ελληνική κοινή γνώμη, δόγμα «μόνη διαφορά που αναγνωρίζεται είναι η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ». Τόσο βαθιά ενσταλαγμένο, αυτό, ώστε να ακούγεται όχι απλώς άγνωστο πεδίο μια απροσδόκητη τροπή των διμερών επαφών προς τυχόν διεύρυνσή του για συνολική αντιμετώπιση των θαλασσίων ζωνών, αλλά να βρίσκεται και στα όρια του αδιανόητου. (Όμως η ίδια η έννοια της διαφοράς μεταξύ δυο μερών σημαίνει ότι η αντιμετώπισή της προϋποθέτει να λαμβάνονται κάπως υπόψη από τους μηχανισμούς επίλυσης οι απόψεις ΚΑΙ των δυο. Αλλιώς, μόνη οδός εκείνη της ισχύος, της επιβολής). Επίσης μετά από ένα διάστημα ύφεσης στις προσφυγικές/μεταναστευτικές ροές –ήδη φρίκη να περιγράφονται άνθρωποι ως «ροές», ή πάλι να κανονικοποιούνται στρατόπεδα συγκράτησης δεκάδων χιλιάδων προσφύγων από την Ιταλία στην πρόθυμη Αλβανία, δίπλα μας!– αντίστοιχα απροσδόκητο αυτό που μας φέρνει ως προοπτική η ακραία ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα, διαφορετικά η κατάρρευση της κρατικής οντότητας του Λιβάνου…

Και –σε συγκριτικά λιγότερο έντονο κλίμα, βέβαια– απαιτητική κινδυνεύει να αποβεί από πλευράς διαχείρισης της κοινής γνώμης η απροσδόκητη (υπό την έννοια όμως του «γνωστού αγνώστου»!) υποχώρηση των βεβαιοτήτων για τέτοιους ρυθμούς ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας που θα «οδηγούσαν» από μόνοι τους την εφεξής πολιτική διαχείριση των οικονομικών. Ήδη και οι Βρυξέλλες μας βλέπουν να φρενάρουμε προς ένα χλωμό 1% ετησίως – πάντως μετά την απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης (και… μη βάζετε το χέρι σας στη φωτιά ότι η μετάφραση αυτών των πόρων σε ανάπτυξη θα πάει πρίμα όταν θα βλέπουμε απολογιστικά το 2024-25).

Σημειωτέον ότι τη διαχείριση αυτών των καταστάσεων θα έχει να κάνει μια κυβέρνηση που «δεν έχει απέναντί της αληθινή αντιπολίτευση», αλλά φιλοξενεί εντός της διόλου αμελητέα πεδία τριβής – ιδίως άμα πάρει μπρος η υπόθεση των Ελληνοτουρκικών παρακάμπτοντας το «δόγμα Καραμανλή/Μολυβιάτη». Ενώ από πλευράς ΠΑΣΟΚ, μετά την ανάδειξη/επαναφορά Νίκου Ανδρουλάκη στην ηγεσία, με λογική «μέρας της Μαρμότας» θα ’χει ενδιαφέρον να δούμε αν θα επανέλθουν αντανακλαστικά «πατριωτικού» ή «εκσυγχρονιστικού» ΠΑΣΟΚ. Αυτή ήταν άλλωστε η κρυφή ατζέντα της διαδικασίας εκλογής: από πού θα κάνει εφεξής αντιπολίτευση το ΠΑΣΟΚ. Όσο για τον ΣΥΡΙΖΑ, το βομβαρδισμένο τοπίο του τη στιγμή που σύρονται οι γραμμές αυτές αποτρέπει κάθε ορθολογική πρόβλεψη…

[Α, ναι, υπάρχει και ο Τύπος/το μιντιακό περιβάλλον. Εδώ οι αυτοματισμοί του «πάμε με τον (εκάστοτε) κερδισμένο» δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για ουσιαστικό ρόλο του στην ωρίμανση της δημόσιας συζήτησης].

Αλλ’ επειδή περί απρόβλεπτου και αδιανόητου διεθνώς: όταν προ μηνών ο Μπενιαμίν Νετανιάχου μιλούσε για «αλλαγή του χάρτη στη Μέση Ανατολή», ποιος –αληθινά– θα φανταζόταν αυτό που βλέπουμε; Και στο Ουκρανικό, πριν λίγες βδομάδες, πόσοι της Σωστής Πλευράς της Ιστορίας θα φαντάζονταν τις πιέσεις σε Κίεβο να αρχίσει να μετριάζει τις προσδοκίες του; Και –για να πάμε στο απόλυτα σουρεαλιστικό– ποιος θα διενοείτο ότι το «they’re eating cats, they’re eating dogs» του Ντόναλντ Τραμπ θα τον έφερνε πλησιέστερα στην επικράτηση; Για να μην αγγίξουμε καν το τι θα μπορούσε να διαδραματισθεί τις κάποιες εβδομάδες μετά την 5η Νοεμβρίου στις ΗΠΑ. Και… διεθνώς.