Επιλέγοντας ως Πάπα τον Ρόμπερτ Πρέβοστ, οι καρδινάλιοι επιζητούν ενότητα σε μια ρηγματωμένη Εκκλησία. Στις 9 Μαΐου, οι καρδινάλιοι της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας εξέλεξαν Αμερικανό ως Ποντίφικα – σπάζοντας το ταμπού που υπήρχε να μην ταυτίζεται μια γεωπολιτική υπερδύναμη με αντίστοιχη πνευματική.

Είναι απίθανο να χαρεί ιδιαίτερα ο Αμερικανός Πρόεδρος με την εκλογή του νέου ποντίφικα, καθώς αυτός ήδη έδωσε ένα πρώτο δείγμα των προθέσεών του επιλέγοντας ως όνομά του το Λέων ΙΔ: πρόκειται για απόδοση τιμής στον τελευταίο Πάπα που είχε υιοθετήσει το όνομα αυτό (ήταν στον παπικό θρόνο από το 1878 μέχρι το 1903).

Ο Λέων ΙΓ΄ ήταν προοδευτικός, αν το δει κανείς με τα μέτρα της εποχής του. Έγινε γνωστός για τις προσπάθειες που κατέβαλε ώστε να βρεθεί πεδίο συμβιβασμού με τον σύγχρονο κόσμο. Υπήρξε ο πατέρας της κοινωνικής διδασκαλίας της Εκκλησίας καθώς και συντάκτης της καθοριστικής παπικής εγκυκλίου Rerum Novarum (Περί των Νέων Πραγμάτων).

Πλην όμως οι καρδινάλιοι ψήφισαν επίσης υπέρ της ενότητας – και του συμβιβασμού. Ο Πάπας Λέων έχει τη φήμη ανθρώπου με διακριτικότητα και αυτοσυγκράτηση. Ριζοσπάστης δεν είναι. Οι καρδινάλιοι που τον επέλεξαν παρέκαμψαν άλλους που ήταν περισσότερο συνδεδεμένοι με τη φιλελεύθερη πτέρυγα της Εκκλησίας, προτιμώντας να υπερψηφίσουν κάποιον που έχει πιθανότητες να γεφυρώσει το χάσμα που έχει ανοίξει μεταξύ προοδευτικών και παραδοσιακών καθολικών.

Μιλώντας με θέρμη –και σε καλά ιταλικά– από τον κεντρικό εξώστη της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, ο 69χρονος καινούργιος Πάπας ξεκίνησε την πρώτη του ομιλία απ’ αυτή τη θέση με τις λέξεις του «Ειρήνη υμίν». Κατ’ επανάληψη, στη συνέχεια του λόγου του, ο Λέων ΙΔ΄, με γυαλιά και με το μαύρισμά του, έκανε αναφορά στην έννοια της ειρήνης, συνδυάζοντάς τη με εκείνες της δικαιοσύνης, της ελεημοσύνης και –σε μια περίπτωση– με την έννοια μιας Εκκλησίας «ανοιχτής για όλους».

Γεννημένος στο Σικάγο, ο νέος ποντίφικας δεν είναι και τόσο χαρακτηριστική περίπτωση Αμερικανού. Έχει περάσει μεγάλο διάστημα ως ιεραπόστολος σε Περού, όπου και υπηρέτησε ως ενοριακός ιερέας, δάσκαλος και τελικώς επίσκοπος. Πολιτογραφήθηκε Περουβιανός το 2015 (οπότε διαθέτει διπλή ιθαγένεια). Υπήρξε επικεφαλής του Τάγματος του Αγίου Αυγουστίνου, στο οποίο και ανήκει. Τα τελευταία δυο χρόνια είχε την ευθύνη ενός από τα σημαντικότερα τμήματα του Βατικανού, εκείνου που ελέγχει τους επιλεγόμενους να γίνουν επίσκοποι.

Μεταξύ των πιεστικότερων ερωτημάτων που χρειάστηκε να απαντήσουν οι εκλέκτορες καρδινάλιοι ήταν κατά πόσον, σε μια παροξυσμική φάση των διεθνών σχέσεων, θα επιθυμούσαν έναν Πάπα πρόθυμο να χρησιμοποιήσει το ηθικό κύρος της Αγίας Έδρας προκειμένου να αντιπαρατεθεί με τη νέα, λαϊκιστική Δεξιά – ιδίως στο θέμα της μετανάστευσης. Εκλέγοντας τον Λέοντα, ο οποίος φρόντισε να αναφερθεί επ’ αυτού στα λεγόμενα του Φραγκίσκου, προσχώρησαν σε μια λογική σχετικής συνέχειας με την προσέγγιση του απελθόντος Πάπα. Με την εκλογή, δε, ενός ιδιαίτερα κοσμοπολίτη Αμερικανού, υποδηλώνεται ανοιχτή αντίθεση προς τον Ντόναλντ Τραμπ και την επιθετική εκδοχή εθνικισμού του […].

Ο Αμερικανός Πάπας συμμερίζεται τις περιβαλλοντικές ευαισθησίες του προκατόχου του, ενώ στηρίζει και την αποκέντρωση της Εκκλησίας την οποία ενθάρρυνε (εντός ορίων) ο Φραγκίσκος. «Η κυριαρχία επί της φύσεως» –η αποστολή που ο Θεός ανέθεσε στην ανθρωπότητα– δεν θα ’πρεπε να καταλήξει «τυραννική», είχε πει πέρσι σε σεμινάριο στη Ρώμη. Πρέπει να είναι μια «σχέση αμοιβαιότητας».

Πάντως ο Λέων ΙΔ΄ είναι σταθερά αντίθετος με την αποδοχή των γυναικών στην ιεροσύνη, έστω και ως διακόνων, πολύ περισσότερο ως ιερέων. Και δεν είναι πιθανόν να δειχθεί ανεκτικός όσο ο προκάτοχός του προς τους ομοφυλόφιλους. Σε λόγο του προς επισκόπους (το 2012) είχε εκφράσει τη στενοχώρια του για την προώθηση «συμπάθειας προς τις πεποιθήσεις και τις πρακτικές που βρίσκονται σε αντίθεση με το Ευαγγέλιο» – και ως παραδείγματα ανέφερε τον «τρόπο ζωής του ομοφυλόφιλου» και την ύπαρξη «μελλοντικά οικογενειών αποτελούμενων από μέλη του ίδιου φύλου και τα υιοθετημένα παιδιά τους».