Την εφαρμοσμένη φιλοσοφία του Μπουτάν απέναντι στην ανάγκη για βιώσιμο τουρισμό και προστασία του φυσικού και ιστορικού του πλούτου από τους ξένους επισκέπτες που, χωρίς μέτρα, θα «έρχονταν σαν τα μυρμήγκια», παρουσίασε στην Αθήνα ο πρωθυπουργός της χώρας των 750.000 κατοίκων, Τσέρινγκ Τομπγκάι, στην εκδήλωση Reimagine Tourism in Greece.

«Το Μπουτάν είναι μία πάρα πολύ μικρή χώρα, που δεν είναι πλούσια. Στη γενιά των γονιών μου, οι άνθρωποι ζούσαν ακόμα στον Μεσαίωνα, ήμασταν απομονωμένοι. Και μετά, όταν άρχισε να αναπτύσσεται η χώρα, ο τέταρτος βασιλιάς μας αποφάνθηκε ότι το ΑΕΠ της ευτυχίας μας είναι πολύ πιο σημαντικό από το ΑΕΠ της οικονομίας. Είπε ότι η ευτυχία και η ευεξία των ανθρώπων θα πρέπει να είναι στο κέντρο της ατζέντας για την ανάπτυξη».

Από το 1970, το Μπουτάν μετρά ανά πενταετία το αίσθημα της ευεξίας και ευτυχίας των κατοίκων του, με πανεθνικές απογραφές και όσοι τουρίστες θέλουν να επισκεφτούν τα επιβλητικά βουνά, τους ναούς και τις ζούγκλες του, υποχρεώνονται να πληρώσουν στο κράτος ένα παράβολο 100 δολαρίων, προκαταβολικά, και άλλα εκατό δολάρια για κάθε μέρα που σκοπεύουν να μείνουν εκεί. Έτσι, για ένα πενθήμερο, το κράτος λαμβάνει 600 δολάρια από κάθε τουρίστα. Όλα τα ταξίδια ξένων επισκεπτών προ-κανονίζονται στην κάθε τους λεπτομέρεια μέσω ενός εκ των δύο tour operators που λειτουργούν στη χώρα.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι περισσότεροι επίδοξοι τουρίστες να το «ξανασκέφτονται» και να επιλέγουν τελικώς κάποιον άλλον προορισμό. «Όμως εκείνοι που όντως έρχονται, είναι εκείνοι που θέλουν να κάνουν το ταξίδι, να συνδεθούν με τη χώρα, να αφήσουν κάτι πίσω τους, να πάρουν κάτι από αυτή (…) Αυτός είναι ο βασικός λόγος που κρατάμε χαμηλά τα νούμερα των τουριστών, αλλά την αξία ψηλά», σημείωσε ο Τομπγκάι.

Συγκεκριμένο όριο, συνειδητά

Η έκταση του Μπουτάν αντιστοιχεί περίπου στο ένα τέταρτο της Ελλάδας. Κάθε χρόνο, δέχεται 170.000 τουρίστες και ο Τομπγκάι εκτιμά πως η χώρα του αντέχει το πολύ έως 300.000 τουρίστες ετησίως. Αυτός είναι ο στόχος και, μόλις επιτευχθεί αυτό το νούμερο, η χώρα του θα κλείσει τη στρόφιγγα, αυξάνοντας το τέλος βιώσιμης ανάπτυξης πάνω από τα 100 δολάρια.

Τα χρήματα αυτά επενδύονται στη δωρεάν παιδεία και υγεία, την αποζημίωση των αγροτών που υπόκεινται στις αλλαγές του κλίματος καθώς και στη διατήρηση των εθνικών πάρκων.

Όπως λέει ο Τομπγκάι, η κυβέρνηση συνεργάζεται με τις μεγάλες αλυσίδες ξενοδοχείων, θέτοντας όμως σαφή όρια. «Τα high end ξενοδοχεία έχουν τις ιδέες τους, εμείς έχουμε τους κανόνες μας τους πολεοδομικούς κ.λπ. και τους σέβονται. Νομίζω ότι έχουμε περιθώριο ανάπτυξης για να δεχθούμε περισσότερα διεθνή resorts στη χώρα. Ωστόσο εμένα με ενδιαφέρει να δημιουργηθούν και μικρά resorts και από τους ίδιους τους κατοίκους του Μπουτάν. Να φτιάξουν τα δικά τους θέρετρα».

«Εμείς είμαστε οι θεματοφύλακες της γης μας και του μέλλοντός μας» υπογράμμισε ο πρωθυπουργός του Μπουτάν. «Αν ανοίξουμε τον τουρισμό ώστε να μπουν οι πάντες μέσα, αυτό θα καταστρέψει αυτό που τους έχει προσελκύσει για να επισκεφτούν τη χώρα μας. Πώς γίνεται λοιπόν η επιλογή των ανθρώπων; Είτε με κληρωτίδα είτε με το χρήμα. Και βεβαίως, είμαστε μικρή χώρα, χρειαζόμαστε τα χρήματα. Αν δούμε πάρα πολλούς τουρίστες σε ένα μνημείο, σε ένα μοναστήρι, για παράδειγμα, αν είναι πιο πολλοί οι τουρίστες από τους ντόπιους που πηγαίνουν για να κάνουν τις προσφορές τους στους θεούς, να προσευχηθούν– αν είναι περισσότεροι οι ξένοι από τους ίδιους τους ντόπιους, δεν χαιρόμαστε».

Αναφερόμενος σε δημοφιλείς προορισμούς και αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας, όπως η Ακρόπολη και η Σαντορίνη, ο πρωθυπουργός του Μπουτάν αποχαιρέτισε το ελληνικό κοινό υπογραμμίζοντας πως η βιωσιμότητα μπορεί να είναι ακριβή, αλλά είναι κρίσιμης σημασίας.

«Έχουμε την ευθύνη να προστατεύσουμε αυτό που κληρονομήσαμε, για τους εαυτούς μας, αλλά κυρίως πρέπει να το διατηρήσουμε για να το κληροδοτήσουμε και εμείς στις επόμενες γενιές. Αυτό είναι βιωσιμότητα. Και για τον λόγο αυτό, πρέπει να κάνουμε σοφές επιλογές. Κάποιες ενέχουν θυσίες. Κάποιες θυσίες όμως είναι μεσοπρόθεσμες μόνο, διότι μακροπρόθεσμα υπάρχει όφελος».