Επενδυτές πουλούν γαλλικές μετοχές και ομόλογα, επιβάλλοντας «προκαταβολικά» στη Γαλλία υψηλότερο κόστος δανεισμού, καθώς ο πρωθυπουργός Μισέλ Μπαρνιέ βρίσκεται αντιμέτωπος με πρόταση μομφής, που απειλεί να αφήσει τη χώρα χωρίς κυβέρνηση και προϋπολογισμό για το 2025.

Παρότι το γαλλικό σύνταγμα βρίθει προβλέψεων που μπορούν να κρατήσουν το κράτος σε τάξη, ακόμα και σε περίπτωση κυβερνητικού κενού, η χώρα πληρώνει ήδη το τίμημα της αστάθειας, μετά την απόπειρα του Μπαρνιέ να παρακάμψει τις πιέσεις που δέχτηκε στην Εθνοσυνέλευση για τον προϋπολογισμό, κίνηση που προκάλεσε τα αντανακλαστικά της αριστερής αντιπολίτευσης, η οποία κατέθεσε πρόταση δυσπιστίας.

Με την πρόταση μομφής που θα ψηφιστεί το αργότερο την Τετάρτη, διεμήνυσε ότι θα συνταχτεί όχι μόνο το αριστερό Νέο Λαϊκό Μέτωπο, αλλά και ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός και, αν η εθνοσυνέλευση ανατρέψει τον Μπαρνιέ, όπως αναμένεται, αυτή θα είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο στη Γαλλία από το μακρινό 1962.  «Μόνο με ένα θαύμα της τελευταίας στιγμής» δεν θα πέσει η κυβέρνηση, σχολίασε με μάλλον σκωπτική διάθεση ο παρ’ ολίγον πρωθυπουργός της Γαλλίας, πρόεδρος της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης, Ζορντάν Μπαρντελά.

Από την πρώτη στιγμή, ο Μπαρνιέ κλήθηκε να ηγηθεί μιας αριθμητικής ανωμαλίας: μιας κυβέρνησης μειοψηφίας, «η επιβίωση της οποίας εξαρτιόταν από την επιείκεια των εχθρών της» όπως σχολιάζει εύστοχα το βρετανικό BBC. Η κρίση θα ερχόταν αργά η γρήγορα και τελικά συνέβη τόσο γρήγορα που ο Μπαρνιέ θα καταγραφεί ως ο πρωθυπουργός με τη μικρότερη θητεία στην ιστορία της Γαλλίας.

Μόλις ανέλαβε καθήκοντα τον Σεπτέμβριο, πρότεινε έναν προϋπολογισμό που στόχευε στη μείωση του ελλείμματος κατά 60 δισ. ευρώ, προκειμένου, όπως είχε πει, να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των Βρυξελλών και να βάλει σε τάξη τα οικονομικά της χώρας. Ο προϋπολογισμός προέβλεπε αυξήσεις φόρων κατά 20 δισ. και περικοπές στις δαπάνες κατά 40 δισ. ευρώ. Ωστόσο, χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ο προϋπολογισμός τελικά άλλαξε «χαρακτήρα» από τροπολογίες της αντιπολίτευσης, τόσο από την αριστερά όσο και από τη λαϊκιστική δεξιά, που ζητούσαν ακριβώς τα αντίθετα: μειώσεις φόρων και αυξήσεις δαπανών. Όταν ο Μπαρνιέ παρουσίασε μια νέα εκδοχή η αντιπολίτευση αντέδρασε.

Ο Μπαρνιέ και οι υποστηρικτές του προειδοποιούν τώρα για το σενάριο του χάους, τονίζοντας ότι κανένας υπεύθυνος πολιτικός ηγέτης δεν θα έπρεπε να καταδικάσει τη Γαλλία στην αβεβαιότητα και την αστάθεια μιας ακόμη κυβερνητικής κρίσης. Το τι θα επακολουθήσει είναι άγνωστο, αφού, έχοντας προκηρύξει πρόωρες βουλευτικές εκλογές τον Ιούνιο, ο Μακρόν δεν μπορεί να διαλύσει ξανά την Εθνοσυνέλευση μέχρι τον Ιούνιο του 2025.

Η Marta Lorimer, λέκτορας πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ, δήλωσε στο France 24 ότι η κατάρρευση της κυβέρνησης Μπαρνιέ -μαζί με όλες τις προτάσεις της για τον προϋπολογισμό- θα ωθήσει τη χώρα σε αβέβαια εδάφη. «Αυτό που διακυβεύεται είναι η οικονομική σταθερότητα της Γαλλίας. Εάν η κυβέρνηση πέσει, η Γαλλία ουσιαστικά θα υποδεχτεί το νέο έτος χωρίς προϋπολογισμό και χωρίς σαφή πλειοψηφία για να τον περάσει. Αν και θα είναι δυνατή η παράταση του προϋπολογισμού του 2024 για να αποφευχθεί το “shutdown” της κυβέρνησης, αυτό θα εμποδίσει την εισαγωγή νέων μέτρων, είτε πρόκειται για περικοπές είτε για δαπάνες, και δεν είναι σαφές πώς – ή πότε – θα μπορούσε να ψηφιστεί ένας νέος προϋπολογισμός».

Ο Giovanni Capoccia, καθηγητής συγκριτικής πολιτικής στο τμήμα πολιτικής και διεθνών σχέσεων του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, επισημαίνει ότι ακόμη και η μετακύλιση του προϋπολογισμού του 2024 στο 2025 θα απαιτούσε κοινοβουλευτική ψηφοφορία – και ότι αυτό δεν θα αποτελούσε μόνιμη λύση στο πολιτικό αδιέξοδο της Γαλλίας.

«Ο προϋπολογισμός του τρέχοντος έτους δεν θα λειτουργήσει για τα επόμενα χρόνια, αν μη τι άλλο σε ό,τι αφορά τον πληθωρισμό», είπε. «Υπάρχουν χίλια άλλα πράγματα που αλλάζουν στον προϋπολογισμό. Επομένως, αυτός δεν μπορεί να θεωρηθεί ως λύση – απλώς ως ένα υποκατάστατο».

Σε περίπτωση που ακόμη και αυτό το μέτρο έκτακτης ανάγκης δεν ψηφιστεί, η Γαλλία θα βρεθεί γρήγορα αντιμέτωπη με τα όριά της. «Αν και αυτός ο νόμος απορριφθεί, θα βρισκόμαστε σε εντελώς αχαρτογράφητο έδαφος», λέει ο Capoccia. «Η μόνη λύση τότε θα είναι να περάσει η κυβέρνηση τον προϋπολογισμό με διάταγμα – το σύνταγμα της επιτρέπει να το κάνει αυτό, αλλά πρόκειται για μια κυβέρνηση που θα έχει παραιτηθεί. Επομένως, δεν είναι καθόλου σαφές αν κάτι τέτοιο θα γίνει αποδεκτό».

Ως ύστατη δικλείδα, υπάρχει πάντα το άρθρο 16 του Συντάγματος, το οποίο επιτρέπει στον πρόεδρο να λαμβάνει «όλα τα μέτρα» που απαιτούν οι περιστάσεις σε περιόδους εθνικής κρίσης. Όμως η κρίση είναι στη βάση της βαθιά πολιτική και για αυτήν δεν φαίνεται ικανός να προσφέρει λύση κανένας μετριοπαθής προϋπολογισμός.