Μετά από 12 χρόνια νομικών μαχών, ασύλου, φυλακής και αβεβαιότητας ο 52χρονος ιδρυτής των Wikileaks Τζούλιαν Ασάνζ αποχωρεί «ελεύθερος και ένοχος« από το Ηνωμένο Βασίλειο, αποφεύγοντας τον μεγαλύτερο εφιάλτη του, μία άνευ όρων έκδοσή του στις ΗΠΑ.

Ο Ασάνζ αποφυλακίστηκε από τη βρετανική φυλακή ύψιστης ασφαλείας που κρατείτο τα τελευταία πέντε χρόνια και επιστρέφει στην πατρίδα του την Αυστραλία, με μία τελευταία, ενδιάμεση υποχρεωτική στάση σε δικαστήριο της Σαϊπάν, μια απομακρυσμένη αμερικανική περιοχή στον Ειρηνικό Ωκεανό.

Πριν φυλακιστεί, είχε περάσει άλλα επτά χρόνια οικειοθελώς «κλειδωμένος» στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο που του παρείχε άσυλο, προσπαθώντας να αποφύγει τη σύλληψη που θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε ισόβια κάθειρξη.

Η σύλληψη αποδείχτηκε αναπόφευκτη, αλλά ο Ασάνζ γλίτωσε τα ισόβια, συμφωνώντας να δηλώσει ένοχος σε μία κατηγορία κακουργήματος που σχετίζεται με τον φερόμενο ρόλο του σε μια από τις μεγαλύτερες υποθέσεις διαρροής διαβαθμισμένου υλικού από την κυβέρνηση των ΗΠΑ: το 2010 ο ιστότοπός του είχε δημοσιεύσει σχεδόν μισό εκατομμύριο απόρρητα στρατιωτικά έγγραφα για τις πολεμικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.

Η συμφωνία για την παραδοχή της ενοχής επισφραγίζει μια νομική «Οδύσσεια», επιτρέποντας στον Ασάνζ να αποφύγει τη φυλάκιση στις ΗΠΑ και να επιστρέψει στην Αυστραλία ως ελεύθερος πολίτης. Μαζί του στο αεροπλάνο ταξιδεύει και ο Ύπατος Αρμοστής της Αυστραλίας στο Ηνωμένο Βασίλειο Στίβεν Σμιθ, όπως έκανε γνωστό ο πρωθυπουργός της χώρας. Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, οι εισαγγελείς στη Σαϊπάν θα ζητήσουν ποινή 62 μηνών, ίση με το χρονικό διάστημα που ο Ασάνζ εξέτισε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Θα του αναγνωριστεί ο χρόνος εγκλεισμού στη Βρετανία και ο Ασάνζ θα επιστρέψει αμέσως στην Αυστραλία.

Επειδή ο Ασάνζ αρνήθηκε να ταξιδέψει στις ηπειρωτικές ΗΠΑ για να παραδεχτεί την ενοχή του, η ακροαματική διαδικασία με προσυμφωνημένη καταδίκη θα διεξαχθεί στις Βόρειες Μαριάνες Νήσους. Η νησιωτική αλυσίδα του Ειρηνικού είναι έδαφος των ΗΠΑ περίπου 6.000 χιλιόμετρα δυτικά της Χαβάης. Τα νησιά αυτά είναι πιο κοντά στην Αυστραλία που αναμένεται να ταξιδέψει αμέσως μετά την τυπική διαδικασία στη Σαϊπάν.

Από το χάκινγκ στις διαρροές και τη δημοσιογραφία

Ο Αυστραλός εκδότης και ακτιβιστής είχε ιδρύσει το WikiLeaks το 2006 αλλά έγινε διεθνώς γνωστός το 2010 μετά τη δημοσίευση μιας σειράς διαρροών από την αναλύτρια πληροφοριών του αμερικανικού στρατού Τσέλσι Μάνινγκ. Μεταξύ άλλων, στον ιστότοπό του δημοσιεύτηκαν πλάνα από μια αμερικανική αεροπορική επιδρομή στη Βαγδάτη, αμερικανικά στρατιωτικά ημερολόγια από τους πολέμους στο Αφγανιστάν και το Ιράκ και διπλωματικά τηλεγραφήματα. Ο Ασάνζ τιμηθεί με πολλά βραβεία για τις επίμαχες δημοσιεύσεις και τις υπηρεσίες του στη δημοσιογραφία.

Ο Ασάνζ ασχολήθηκε επίσης ενεργά με την κοινότητα των χάκερ και καταδικάστηκε για χάκινγκ το 1996, σε ηλικία 25 ετών. Μετά την ίδρυση του WikiLeaks, προχώρησε στις πρώτες δημοσιεύσεις – τα έγγραφα της τράπεζας Julius Baer, πλάνα από τις αναταραχές στο Θιβέτ το 2008 και μια έκθεση για τις πολιτικές δολοφονίες στην Κένυα.

Τον Νοέμβριο του 2010, η Σουηδία εξέδωσε ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης για τον Ασάνζ μετά από καταγγελίες σεξουαλικής επίθεσης που ο ίδιος διέψευσε. Αφού έχασε την έφεσή του κατά του εντάλματος, παραβίασε την εγγύηση και κατέφυγε στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο τον Ιούνιο του 2012. Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς του χορηγήθηκε άσυλο από τον Ισημερινό, για λόγους πολιτικής δίωξης και φόβους ότι μπορεί να εκδοθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. Έθεσε υποψηφιότητα για τη Γερουσία της Αυστραλίας το 2013 και ίδρυσε το κόμμα WikiLeaks, αλλά δεν κατάφερε να κερδίσει έδρα.

Οι Σουηδοί εισαγγελείς σταμάτησαν την έρευνα το 2019. Στις 11 Απριλίου της ίδιας χρονιάς το άσυλο του Ασάνζ ανακλήθηκε μετά από μια σειρά διαφωνιών με τις αρχές του Ισημερινού. Η αστυνομία κλήθηκε στην πρεσβεία και ο ίδιος συνελήφθη. Κρίθηκε ένοχος για παραβίαση του νόμου περί εγγύησης και καταδικάστηκε σε 50 εβδομάδες φυλάκισης.

Τον Μάιο του 2019 και τον Ιούνιο του 2020, η κυβέρνηση των ΗΠΑ απηύθυνε νέα κατηγορητήρια κατά του Ασάνζ, κατηγορώντας τον για παραβίαση του νόμου περί κατασκοπείας του 1917, χρεώνοντάς του ότι «είχε συνωμοτήσει με χάκερς». Ο Ασάνζ φυλακίστηκε στις φυλακές Belmarsh της Βρετανίας στο Λονδίνο από τον Απρίλιο του 2019 έως τον Ιούνιο του 2024, και η προσπάθεια έκδοσης του στις ΗΠΑ αμφισβητήθηκε στα βρετανικά δικαστήρια.

Όλα αυτά τα χρόνια, πολλοί τον κατηγορούν πως είναι υπεύθυνος για τα εγκλήματα που του καταλογίζονται και πρέπει να τιμωρηθεί. Για αναρίθμητους δημοσιογράφους και ακτιβιστικές οργανώσεις που έχουν σταθεί στο πλευρό, ο Ασάνζ είναι ένας ιδεολόγος που έχει μπει στο στόχαστρο εξαιτίας του ελέγχου που άσκησε σε δομές εξουσίας μέσα από τις δημοσιεύσεις στα Wikileaks.

«Αφετηρία πρέπει να είναι αλήθεια. Η αλήθεια είναι ο μόνος τρόπος για να φτάσουμε οπουδήποτε. Γιατί οποιαδήποτε λήψη αποφάσεων που βασίζεται σε ψέματα ή άγνοια δεν μπορεί να οδηγήσει σε καλό συμπέρασμα» έχει πει ο ίδιος.