Παρά τους «διθυράμβους στον καθρέφτη» στους οποίους επιδίδεται η κυβέρνηση Τραμπ για τη συμφωνία εκεχειρίας στη Γάζα, μία προειδοποιητική διαπίστωση του πρωθυπουργού του Κατάρ «σκιάζει» το κλίμα της όποιας αισιοδοξίας: προκειμένου οι διαμεσολαβητές να πετύχουν το προκαταρκτικό deal, αποφάσισαν να αναβάλουν τις συνομιλίες για τα πιο δύσκολα ζητήματα, όπως το οπλοστάσιο της Χαμάς, επειδή «οι αντιμαχόμενες πλευρές δεν ήταν έτοιμες για μια συνολική συμφωνία», σημειώνει σε συνέντευξή του ο Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν αλ Θάνι.

Ο σεΐχης υπήρξε ένας από τους βασικούς ενδιάμεσους κρίκους για τη συμφωνία Ισραήλ και Χαμάς για παύση των εχθροπραξιών στη Γάζα και ανταλλαγή όλων των εναπομεινάντων ομήρων με περίπου 2.000 Παλαιστινίους κρατουμένους. Όπως δήλωσε μιλώντας στους New York Times πριν καλά καλά «στεγνώσει το μελάνι», η συμφωνία αναβάλει για μεταγενέστερο στάδιο ορισμένα από τα πιο επώδυνα ζητήματα της σύγκρουσης – μεταξύ αυτών και το ζήτημα διακυβέρνησης της Γάζας μετά το τέλος του πολέμου.

«Αν προσπαθούσαμε να πετύχουμε μια ολική συμφωνία από την αρχή, δεν θα είχαμε φτάσει σε αυτά τα αποτελέσματα», παραδέχτηκε ο σεΐχης μετά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και ΥΠΕΞ αραβικών και ευρωπαϊκών χωρών, με αντικείμενο το μεταπολεμικό μέλλον της Γάζας.

Παρά τους πανηγυρισμούς που ξέσπασαν τόσο στη Γάζα όσο και στο Τελ Αβίβ, πολλοί διπλωμάτες παραμένουν επιφυλακτικοί, ενθυμούμενοι πολύ καλά ότι παλαιότερες εκεχειρίες στη Γάζα κατέρρευσαν μέσα σε λίγες ημέρες.

Σε κάθε περίπτωση, η επίτευξη της πρώτης αυτής συμφωνίας αποδίδεται, εν πολλοίς, στην αποδυνάμωση της Χαμάς. Σχολιάζοντας τις εξελίξεις, ο Αντονι Μπλίνκεν, υπουργός Εξωτερικών επί Τζο Μπάιντεν, επισήμανε σχετικά: «η Χαμάς έχει ηττηθεί ως στρατιωτική οργάνωση, είναι διπλωματικά απομονωμένη, έχει χάσει τους προστάτες της – το Ιράν, τη Χεζμπολάχ και τους Χούθι – και έχει αποξενώσει τον ίδιο τον λαό της Γάζας».

Κατά τον ίδιο, το Ισραήλ έχει ήδη πετύχει τους στρατιωτικούς του στόχους και έχει διαλύσει κάθε δυνατότητα της Χαμάς να επαναλάβει τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου, εξουδετερώνοντας τους ηγέτες που ευθύνονταν. «Αν και αυτό συνέβη με μεγάλο κόστος για τους Παλαιστινίους αμάχους που βρέθηκαν στη μέση. Ο ισραηλινός λαός θέλει πλέον να επιστρέψουν οι όμηροι και να τελειώσει ο πόλεμος», καταλήγει ο Μπλίνκεν.

Η πρώτη φάση

Οι περίπου 20 Ισραηλινοί όμηροι που βρίσκονται ακόμα στη ζωή μετά από δύο χρόνια αιχμαλωσίας, άρχισαν να απελευθερώνονται το πρωί της Δευτέρας, με τον Τραμπ να βρίσκεται καθ’ οδόν για τη Μέση Ανατολή. Οι σοροί περίπου 28 νεκρών ομήρων θα παραδοθούν σε δεύτερο χρόνο με τη Χαμάς να υποστηρίζει ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον 10 ημέρες για τον εντοπισμό τους, ενώ πολυεθνική αποστολή συγκροτείται για να συνδράμει στον εντοπισμό των αγνοουμένων.

Μετά την επιστροφή όλων των ομήρων, το Ισραήλ θα προχωρήσει στην απελευθέρωση 250 Παλαιστινίων από τις φυλακές του, καθώς και 1.700 κρατουμένων που είχαν συλληφθεί εντός της Γάζας κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης. Η τελική λίστα των ονομάτων βρίσκεται υπό διαμόρφωση. Η Χαμάς επιδιώκει την απελευθέρωση όσο το δυνατόν περισσότερων «επωνύμων», μεταξύ των οποίων και ο Μαρουάν Μπαργούτι, ο οποίος κρατείται για τον ρόλο του στην παλαιστινιακή εξέγερση των αρχών της δεκαετίας του 2000.

Η συμφωνία προβλέπει ενίσχυση της ανθρωπιστικής βοήθειας. Την Κυριακή, η Αιγυπτιακή Ερυθρά Ημισέληνος ανακοίνωσε την αποστολή 400 φορτηγών με περισσότερους από 9.000 τόνους τροφίμων, φαρμάκων, καυσίμων και άλλων ειδών πρώτης ανάγκης. Το σύνορο Ράφα αναμένεται να επαναλειτουργήσει για τη διευκόλυνση της εισόδου ανθρωπιστικής βοήθειας και της διέλευσης Παλαιστινίων. Αν και το τελευταίο διάστημα ορισμένα φορτηγά είχαν περάσει, οι ποσότητες δεν κάλυπταν σε καμία περίπτωση τις άμεσες ανάγκες καθώς η Γάζα αντιμετωπίζει κρίση πείνας.

Απόσυρση ή οπισθοχώρηση;

Σύμφωνα με Ισραηλινούς και Άραβες αξιωματούχους, οι ισραηλινές δυνάμεις άρχισαν να αποσύρονται από τμήματα της Γάζας ήδη από το πρωί της Παρασκευής. Παράλληλα, Αμερικανοί στρατιώτες άρχισαν να καταφθάνουν στο Ισραήλ από την Πέμπτη — οι πρώτοι από μια δύναμη περίπου 200 ατόμων, που αποστέλλεται για να στηρίξει την εκεχειρία στο πλαίσιο διεθνούς αποστολής.

Ωστόσο, ένα ακόμη «αγκάθι» είναι οι λεπτομέρειες της αποχώρησης των δυνάμεων του Ισραήλ, οι οποίες παραμένουν ασαφείς. Θα συμφωνήσουν Τελ Αβίβ και Χαμάς στα γεωγραφικά όρια της αρχικής οπισθωχώρησης; Σύμφωνα με Άραβες διαμεσολαβητές, η Χαμάς απαιτεί την απόσυρση των δυνάμεων του Ισραήλ από το 70% των εδαφών της Γάζας, αλλά το Ισραήλ επιθυμεί να κρατήσει μεγαλύτερο τμήμα, και οι συνομιλίες συνεχίζονται πάνω σε αυτό το σημείο.