Στα μυθιστορήματα εποχής, πολλά γράμματα και επιστολές καταστρέφονται στις φλόγες αναμμένων τζακιών, για να μην πέσουν στα λάθος χέρια, αλλά η Τεχνητή Νοημοσύνη φαίνεται πως καταφέρνει ακόμα και τη δύναμη της φλόγας να ξεπεράσει.

Ένας καμένος πάπυρος από το Αρχαίο Ερκολάνο, που καταστράφηκε το 79 μ.Χ., μαζί με την Πομπηία, από την έκρηξη του Βεζούβιου, «διαβάστηκε» ψηφιακά μετά από 2.000 χρόνια, χάρη στη συνδυαστική χρήση διαγνωστικών εργαλείων ακτίνων Χ και ενός συστήματος Τεχνητής Νοημοσύνης.

Εξωτερικά, το αρχαιολογικό εύρημα δεν διαφέρει σε πολλά από ένα μεγάλο κάρβουνο, αλλά επιστήμονες κατάφεραν να ξετυλίξουν εικονικά τον πάπυρο μήκους δέκα μέτρων, χωρίς πρακτικά να διακινδυνεύσουν την (περαιτέρω) καταστροφή του.

Φωτ. Πρόγραμμα Vesuvius Challenge

Η νέα τεχνική, που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Vesuvius Challenge, επιτρέπει στους ερευνητές να διαχωρίσουν τα στρώματα των παπύρων και να διακρίνουν μέσα στα καμένα τα υπολείμματα μελανιού. Η διαδικασία παραμένει δύσκολη, καθώς τόσο το μελάνι όσο και ο πάπυρος αποτελούνται από άνθρακα, αλλά η τεχνολογία καταφέρνει να διακρίνει μικροσκοπικές διαφοροποιήσεις και να διαβάζει μέρος του κειμένου.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι σύντομα θα είναι διαβάσουν σχεδόν ολόκληρο τον πάπυρο. Οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν πως πρόκειται για φιλοσοφικό κείμενο, το οποίο θα μπορούσε να ρίξει επιπλέον φως σε πτυχές της αρχαίας ελληνικής και ρωμαϊκής σκέψης.

Στο Αρχαίο Ερκολάνο έχουν βρεθεί εκατοντάδες τέτοιοι απανθρακωμένοι πάπυροι και πολλοί από αυτούς φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη Μπόντλιαν του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης χωρίς να τολμά κανείς να τους ανοίξει, αφού σε αυτή την περίπτωση η καταστροφή θα είναι ακαριαία. Όμως παρά τη «μήνιν» του ηφαιστείου που τους σάρωσε και την εύθραυστη δομή τους, πλέον φαντάζει εφικτό να διαβαστούν χωρίς ποτέ να ανοιχτούν.