Οι υπάλληλοι γραφείου στις ΗΠΑ βιώνουν μια νέα εποχή ανασφάλειας. Οι μαζικές περικοπές θέσεων σε πολυεθνικές εταιρείες δείχνουν ότι το άλλοτε σταθερό μοντέλο της καριέρας γραφείου έχει καταρρεύσει, ενώ η τεχνητή νοημοσύνη και οι πιέσεις για «αποδοτικότητα» επαναπροσδιορίζουν τι σημαίνει δουλειά.

Η «φωτογραφία της στιγμής», όπως την αποτυπώνει σε ανάλυσή της η Wall Street Journal, είναι ενδεικτική: η Amazon ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα την περικοπή 14.000 εταιρικών θέσεων και σχεδιάζει να μειώσει συνολικά έως και 10% το προσωπικό γραφείου της. Η UPS αποκάλυψε ότι έχει ήδη μειώσει κατά 14.000 τις διοικητικές της θέσεις μέσα σε δύο χρόνια, ενώ η Target προχωρά σε 1.800 απολύσεις. Αντίστοιχα πλάνα περικοπών εφαρμόζουν ήδη και οι Rivian, Molson Coors, Booz Allen Hamilton και General Motors, αφήνοντας δεκάδες χιλιάδες υπαλλήλους άνεργους και, κυρίως, χωρίς προφανή εναλλακτική.

Η 55χρονη Κέλι Γουίλιαμσον από το Όστιν του Τέξας ξύπνησε στις 5:30 το πρωί της Τρίτης με μήνυμα από το Whole Foods, θυγατρική της Amazon: «Μείνετε σπίτι και ελέγξτε άμεσα το email σας». Το email ανακοίνωνε ότι η θέση της στην ομάδα «ασφάλειας περιουσιακών στοιχείων» καταργείται. Η κάρτα και το laptop της απενεργοποιήθηκαν και της δόθηκαν 90 ημέρες να βρει άλλη δουλειά εντός της εταιρείας.
Η αμερικανική αγορά εργασίας διαμορφώνει πλέον ένα «πιο λιτό» τοπίο: οι μεγάλες εταιρείες περικόπτουν τις θέσεις γραφείου, αφήνοντας λιγότερες ευκαιρίες για έμπειρους υπαλλήλους και νέους αποφοίτους.

Μέρος αυτής της μεταστροφής οφείλεται στην ταχεία υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης, που υπόσχεται να αντικαταστήσει ακριβοπληρωμένες εργασίες γραφείου. Οι επενδυτές πιέζουν τις διοικήσεις να μειώσουν κόστος, ενώ η πολιτική αβεβαιότητα και ο πληθωρισμός επιτείνουν το φρενάρισμα στις προσλήψεις.

Το αποτέλεσμα είναι οι διευθυντές που παραμένουν έχουν περισσότερους υφιστάμενους να επιβλέπουν και λιγότερο χρόνο για αυτούς, ενώ οι εργαζόμενοι που «επιβίωσαν» των απολύσεων φορτώνονται με περισσότερες ευθύνες. Μόλις το 20% των Αμερικανών δηλώνει σίγουρο ότι θα βρει «καλή δουλειά» αν τη χάσει, ποσοστό χαμηλότερο από κάθε άλλη χρονιά.

Οι εταιρείες «παγώνουν» τις προσλήψεις συμβούλων και λογιστών, αξιοποιώντας πλέον εργαλεία ΑΙ για ζητήματα όπως ο τυπικός έλεγχος απάτης.

Ο 33χρονος Κρις Ριντ, πρώην πωλητής στον κλάδο της τεχνολογίας, έμεινε άνεργος για δέκα μήνες και τελικά βρήκε δουλειά σε αντιπροσωπεία αυτοκινήτων, μετά από 1.000 αιτήσεις. Για να επιβιώσει, ρευστοποίησε μετοχές, κρυπτονομίσματα και συλλεκτικές κάρτες Pokémon, ενώ το σπίτι του μπήκε υποθήκη. Τώρα δουλεύει 12ωρα, δύο ώρες μακριά από το σπίτι, και συχνά δεν βλέπει τα παιδιά του για ημέρες ολόκληρες.

Οι υπάλληλοι γραφείου που παραδοσιακά εξασφάλιζαν «στρωμένες καριέρες» ως διευθυντές προσωπικού, μηχανικοί, οικονομικοί αναλυτές – βρίσκονται πλέον σε καθεστώς διαρκούς ανασφάλειας. Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Φιλαδέλφειας, οι καλύτερα αμειβόμενες θέσεις με πτυχίο είναι και οι πιο ευάλωτες στην τεχνητή νοημοσύνη.

Η πρόσληψη νέων έχει εξασθενήσει, με τις εταιρείες να έχουν ακόμα μεγαλύτερες απαιτήσεις από τους υποψήφιους, όπως λέει η σύμβουλος απασχόλησης Μελίσα Μάρκους. Ο αριθμός των 40άρηδων που ψάχνουν δουλειά έχει εκτοξευθεί, καθώς πολλοί δηλώνουν ότι δεν προλαβαίνουν να συμβαδίσουν την τεχνολογική πρόοδο. Οι νέοι απόφοιτοι βρίσκουν συχνά τις πόρτες κλειστές.

Ορισμένες εταιρείες πάντως δεν κρύβουν ότι βλέπουν την ΑΙ ως σωτηρία. Ο Μάικ Χόφμαν, διευθύνων σύμβουλος της SBI, μείωσε κατά 80% την ομάδα ανάπτυξης λογισμικού του, δηλώνοντας ότι «το ΑΙ γράφει μόνο του Python». Οι επενδυτές πιέζουν για μειώσεις προσωπικού έως και 30%, ενώ εταιρείες όπως η Chegg ήδη απολύουν μαζικά για να περάσουν σε μοντέλο βασισμένο εξ ολοκλήρου στην τεχνητή νοημοσύνη.

Το ερώτημα που γεννάται είναι, αν όλοι αυτοί οι υπάλληλοι βρεθούν «στον δρόμο», ποιος θα αγοράζει τα αγαθά και τις υπηρεσίες των εταιρειών που τους απέλυσαν;