Δεν παρατηρήθηκε όσο άξιζε το εύρημα του δείκτη ΕΑΣΕ/ICAP, ο οποίος δημοσιοποιήθηκε καλύπτοντας το γ’ 3μηνο της φετινής χρονιάς και έδειξε κάμψη του οικονομικού κλίματος έναντι του προηγουμένου 3μήνου, αλλά και δυσμενέστερη πρόβλεψη για το επόμενο 12μηνο (και πάλι σε σύγκριση με την αντίστοιχη αξιολόγηση του προηγούμενου 3μήνου). 

«Δεν παρατηρήθηκε όσο άξιζε» καθώς αυτός ο δείκτης καταρτίζεται με βάση εκτιμήσεις κάπου 2.500 ανώτατων στελεχών – Διευθυνόντων Συμβούλων και Γενικών Διευθυντών (αυτούς είναι που κινητοποιεί η ΕΑΣΕ) – που η άποψή τους, όσο και νά ‘ναι, εκφράζει εκείνο που αποκαλούμε «η αγορά». Ακόμη περισσότερο, όμως, θα έπρεπε να εντυπωσιάζει το εύρημα ΕΑΣΕ/ICAP ότι στην επιχειρηματική ανάπτυξη ο Ελληνικός κόσμος του μάνατζμεντ θεωρεί ότι θα έχουν «πολύ σημαντική αρνητική επίδραση οι γεωπολιτικές εντάσεις». Και μάλιστα σε βάθος διετίας, αυτό… 

Ενώ οι ίδιοι δηλώνουν ότι π.χ. το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος, για το οποίο τόσα και τόσα έχουν διεκτραγωδηθεί τον τελευταίο καιρό, «επηρέασε λίγο ή καθόλου» τις επιχειρήσεις τους. (Αυτό, το δηλώνουν με ένα ποσοστό 6 στους 10. Το ίδιο ποσοστό, αντίστροφα, αναδεικνύει τον γεωπολιτικό κίνδυνο).

Κι αν ο μικρόκοσμος των Ελλήνων μάνατζερ θα μπορούσε να θεωρηθεί κάπως έξω από το μεγάλο ρεύμα/το παγκόσμιο mainstream, δείτε πόσο κοντά βρίσκεται η ανάλογη εκτίμηση ενός παγκόσμιου αστέρα του χώρου: του Jamie Dimon. Επικεφαλής της JP Morgan Chase (Ελληνικής καταγωγής, είχε πολυφωτογραφισμένη συνάντηση μαζί του και ο Κυριάκος Μητσοτάκης προ διετίας, τότε που η J.P. Morgan αγόραζε το 48,5% της Viva Wallet – τελικά δεν πήγε καλά εκείνη η ιστορία…) ο Dimon, ανακοινώνοντας τα αποτελέσματα της μεγαλύτερης παγκόσμιας Τράπεζας που μάλλον τα πήγε καλύτερα απ’ ό,τι οι προσδοκίες των αναλυτών, έκρινε αναγκαίο να δώσει ιδιαίτερη σημασία στα «πρόσφατα γεγονότα που δείχνουν ότι οι επικρατούσες συνθήκες είναι υπονομευτικές/treacherous και μάλιστα χειροτερεύουν». Με αναφορά στον πόλεμο στην Ουκρανία και το Μεσανατολικό, ο Dimon εδώ και έναν χρόνο κάνει λόγο για τις επιπτώσεις φαινομένων όπως η «επαναστρατικοποίηση του κόσμου και η αναδιάρθρωση του διεθνούς εμπορίου». Μη παραλείποντας, βέβαια, να αναφερθεί στον «άξονα του κακού» Ρωσίας, Ιράν, Βόρειας Κορέας – αλλ’ επιμελώς αφήνοντας εκτός συζήτησης την Κίνα – ο Dimon αποδίδει στην γεωπολιτική διάσταση τον κύριο ρόλο στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει «ο Δυτικός κόσμος και οι ΗΠΑ».

Επαναπροσγειώνοντας, τώρα, από τις υψηλές κορυφές της J.P.Morgan στα δικά μας, και κοιτάζοντας λίγο πιο αναλυτικά τους παράγοντες που προσδιορίζουν το αύριο, βλέπουμε στις μετρήσεις ΕΑΣΕ/ICAP τον δείκτη τρεχουσών δαπανών για επενδύσεις παγίου κεφαλαίου να διαμορφώνεται το γ’ 3μηνο σε μικρή υποχώρηση έναντι του προηγούμενου 3μήνου. Πάντως, για ένα 40% των CEO της έρευνας ο φετινός ρυθμός επενδυτικής δαπάνης είναι υψηλότερος απ’ ό,τι στην προηγούμενη χρήση (το ποσοστό ανεβαίνει στο 57% για τις βιομηχανικές εταιρείες, στο 67% για τις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις). Αν, δε, περάσουμε στις επενδυτικές προσδοκίες, έχουμε επιδείνωση στο τωρινό 3μηνο προς προηγούμενο 3μηνο, ενώ μόνο 32% των συμμετεχόντων στην έρευνα αναμένουν τώρα υψηλότερη επενδυτική δαπάνη στην επόμενη χρονιά (έναντι 45% που δήλωναν το ίδιο το προηγούμενο 3μηνο).

Το γεωπολιτικό ρίσκο επανεγκαθίσταται στην πρώτη γραμμή. Και οι πολυπόθητες επενδύσεις – «σπορά μέλλοντος» – είναι εξαιρετικά ευαίσθητες ακριβώς σ’ αυτό.