Μέσα στον Σεπτέμβριο, δώδεκα νέα εστιατόρια προστέθηκαν αυτόν στον οδηγό Michelin της Νέας Υόρκης, τα οποία σερβίρουν κουζίνα που κυμαίνεται από «υψηλή γαλλική» έως «οικολογική σικ». Το να συμπεριληφθεί κάποιο ρεστοράν στον οδηγό κριτικής εστιατορίων της ομώνυμης εταιρείας ελαστικών είναι το πρώτο βήμα για να λάβει ένα αστέρι Michelin, το πιο πολυπόθητο βραβείο στην υψηλή γαστρονομία. Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Strategic Management Journal, μια απίθανη πηγή γαστρονομικής νοημοσύνης, τα εστιατόρια ίσως είναι καλύτερα να παραμείνουν χωρίς αστέρι.

Ο Daniel Sands από τη σχολή διοίκησης του University College του Λονδίνου παρακολούθησε την τύχη των εστιατορίων που άνοιξαν στη Νέα Υόρκη την περίοδο 2000-14 και έλαβαν μια κριτική με αστέρι στους New York Times. Διαπίστωσε ότι, από αυτή την πολλά υποσχόμενη ομάδα, τα εστιατόρια που πήραν αστέρι Michelin είχαν περισσότερες πιθανότητες να κλείσουν τα επόμενα χρόνια σε σχέση με εκείνα που δεν πήραν. Η «πρόγνωση» αυτή επιβεβαιώθηκε ακόμη και όταν λήφθηκαν υπόψη παράγοντες όπως η τοποθεσία, η τιμή και το είδος της κουζίνας. Συνολικά, το 40% των εστιατορίων στα οποία απονεμήθηκαν αστέρια Michelin την περίοδο 2005-14 είχαν κλείσει μέχρι το τέλος του 2019.

Ένα αστέρι Michelin ενισχύει οπωσδήποτε τη φήμη: η μελέτη διαπίστωσε ότι οι αναζητήσεις στο Google αυξήθηκαν πάνω από 33% για τα εστιατόρια που αποκτούν νέο αστέρι, όμως αυτή η φήμη έχει ένα τίμημα. Πρώτον, υποστηρίζει ο Sands, οι πελάτες των εστιατορίων αλλάζουν. Το γεγονός ότι βρίσκονται στο προσκήνιο αυξάνει τις προσδοκίες των θαμώνων και φέρνει επισκέπτες από πιο μακριά. Και η προσπάθεια ικανοποίησης των αυξημένων απαιτήσεων των επισκεπτών συμπαρασύρει το κόστος. Δεύτερον, η βράβευση με αστέρι επιβαρύνει με έμμεσο τρόπο τις επιχειρήσεις με το να τις «στοχοποιεί» – οι επιχειρήσεις με τις οποίες συναλλάσσονται, όπως οι προμηθευτές υλικών και οι ιδιοκτήτες ακινήτων, εκμεταλλεύονται το γεγονός για να αυξήσουν τις χρεώσεις. Οι σεφ, επίσης, θέλουν οι μισθοί τους να αντικατοπτρίζουν τη διάκριση και είναι πιο πιθανό να τους αποσπάσουν οι ανταγωνιστές.

Η εστίαση δεν είναι ο μόνος κλάδος στον οποίο τα βραβεία δεν αποτελούν μόνο ευλογία αλλά και «κατάρα». Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι οι εταιρείες που διοικούνται από βραβευμένα αφεντικά υπολείπονται σε σχέση τόσο με τις προηγούμενες επιδόσεις τους όσο και με τους μη βραβευμένους ανταγωνιστές τους. Όπως και οι σεφ με αστέρια Michelin, έτσι και οι «σούπερ σταρ» CEO απαιτούν πιο παχυλές αμοιβές και αποσπώνται πιο εύκολα, ξοδεύοντας περισσότερο χρόνο για να γράψουν βιβλία και να συμμετάσχουν σε άλλα διοικητικά συμβούλια.

Στις εκδόσεις, επίσης, τα βραβεία εγκυμονούν κινδύνους. Τα βιβλία που κερδίζουν βραβεία αξιολογούνται πιο αυστηρά από ό,τι πριν από την επιτυχία τους, και χειρότερα από τα βιβλία που έμειναν ακριβώς από κάτω στις λίστες των υποψηφίων προς βράβευση έργων.

«Για τους εστιάτορες που το κάνουν για τη δόξα, το κορυφαίο βραβείο της Michelin θα παραμείνει μάλλον πολύ δελεαστικό για να μην το επιδιώξουν» σχολιάζει ο Economist. «Αλλά για εκείνους που απλά θέλουν να παραμείνουν στην δουλειά, ίσως είναι ασφαλέστερο να μην τα καταφέρουν».

©The Economist. Μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε από την Economia Media Α.Ε., έπειτα από ειδική άδεια. Το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο βρίσκεται στο www.economist.com