Έκ πρώτης όψεως, η απόδοση τιμής – από το Παρατηρητήριο Διεθνών Οργανισμών και Παγκοσμιοποίησης, πρωτοβουλία του ακατάβλητου Πάνου Τριγάζη – με το «Βραβείο Ειρήνης «Νίκος Νικηφορίδης» 2024», στον Αλέξη Τσίπρα και δυο χαμηλών τόνων μαχητές για την συνύπαρξη ΕλληνοΚυπρίων και ΤουρκοΚυπρίων στην Μεγαλόνησο θα μπορούσε να θεωρηθεί μια ακόμη στερεοτυπική εκδήλωση. Σε μια δημόσια σφαίρα όπου περισσεύει η προσχηματικότητα αλλά και σε μια διεθνή πραγματικότητα με Γάζα και Ουκρανία  στις φλόγες του πολέμου, η αναφορά σε Βραβεία Ειρήνης μπορεί να φέρει πικρό χαμόγελο. Και όμως: η άμεση συγκυρία φρόντισε ώστε να υπάρχει περιεχόμενο – και στις δυο πλευρές.

Ας ξεκινήσουμε με την υπόθεση της Κύπρου, γιατί; Γιατί τις μέρες/τις ώρες της βράβευσης της ΤουρκοΚύπριας ποιήτριας Νεσιέ Γιασίν και του ΕλληνοΚύπριου ακτιβιστή/προέδρου της Ένωσης Προσφύγων Γιώργου Λιασή, στην Νέα Υόρκη και δη στα πλαίσια της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών ο Τούρκος Προέδρος Ερντογάν ζητούσε ευθέως από το διεθνές σύστημα να αναγνωρίσει την κρατική οντότητα της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου. Εγκαθιδρύοντας «πολιτικές, οικονομικές και διπλωματικές σχέσεις». Και μάλιστα προέβαλλε ως επιχείρημα ότι «50 χρόνια έχουν περάσει με ειρήνη  και σταθερότητα στην περιοχή»!

Ποια είναι, λοιπόν η Νεσιέ Γιασίν; 65 χρονών σήμερα, ζούσε με την οικογένειά της στο χωριό Περιστεριώνα της Λευκωσίας όπου συμβίωναν οι δυο κοινότητες,  πλην όμως ήδη το 1964 αναγκάστηκε να φύγει λόγω των διακοινοτικών προβλημάτων. Έχει μετάσχει σε ομάδες ειρήνης, με στόχο την επανένωση της Κύπρου. έχει επιλέξει να ζει στο ΕλληνοΚυρπιακό μέρος του νησιού, απορρίπτοντας στην πράξη την θεωρία ότι όσοι έχουν Τουρκοκυπριακή ρίζα οφείλουν να μένουν στον Βορρά. Ποιήτρια και δημοσιογράφος κατηγορήθηκε ενώπιον στρατοδικείου στα Κατεχόμενα (επί Ντενκτάς), αλλά παρέμβαση δεκάδων Ευρωβουλευτών οδήγησε σε ματαίωση της δίκης. Το 2006, η Γιασίν κατέβηκε στις εκλογές για την Κυπριακή Βουλή με το κόμμα «Ενωμένοι Δημοκράτες» (του Γιώργου Βασιλείου και στοιχείων του ΑΚΕΛ): πάλι βρέθηκε στο στόχαστρο.

Και ποιος είναι ο Γιώργος Λιασής;. Αυτός γεννήθηκε στο Παλαίκυθρο της Λευκωσίας την ίδια χρονιά με την Γιασίν. Έζησε με τον πλέον δραματικό τρόπο την πραγματικότητα της Τουρκικής εισβολής, αφού (στα 15 του) είδε τις Τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις να σκοτώνουν 17 από τους 21 ανθρώπους – την μητέρα του, τρεις αδελφές του, παππού και γιαγιά και άλλους συγγενείς – που βρίσκονταν στο ίδιο σπίτι. Ο ίδιος, με 11 σφαίρες στο σώμα, κατέληξε σε νοσοκομείο στην Κερύνεια φρουρούμενος. Με αυτό το παρελθόν, μέλος δε της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ, συμπαρατάσσεται στις προσπάθειες συμφιλίωσης των δυο κοινοτήτων της Μεγαλονήσου και επανένωσής της…

Γίνεται λοιπόν φανερό ότι η βράβευση Γιασίν-Λιασή είχε κάτι περισσότερο από συμβολικό χαρακτήρα.

Περνώντας τώρα στο δεύτερο σκέλος της βράβευσης, εκείνο του Αλέξη Τσίπρα με άμεση αναφορά στην Συμφωνία των Πρεσπών και την συμβολή της στην έκλειψη της έντασης στα Βαλκάνια, η συγκυρία έπαιξε κι εδώ σημαντικό ρόλο – εντελώς διαφορετικό, βέβαια. Καθώς η ημέρα συνέπεσε με την αναταραχή (να το θέσουμε ευγενικά) στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, η μηντιακή προσοχή στράφηκε στο ποιά και ποιος θα παρευρίσκονταν από το σπαρασσόμενο κόμμα, καθώς και τι θα πει ο πρώην Πρόεδρος για την σημερινή περιδίνηση, για τις στάσεις της ηγεσίας κοκ. Και όντως, η κάλυψη της επικαιρότητας από το μηντιακό σύμπαν προς τα εκεί πήγε – πληθωρικά.

Αν όμως στεκόταν κανείς και διάβαζε την τοποθέτηση Τσίπρα, αφού παρέλαβε από τα χέρια του Πάνου Τριγάζη ένα βραβείο ονοματισμένο με την μνήμη του 23χρονου Νίκου Νικηφορίδη, θα είχε πολλά να σκεφτεί… Ο Ν. Νικηφορίδης εκτελέστηκε το 1951 στο Γιεντί Κουλέ (προσοχή! όχι στο καμίνι του Εμφυλίου), αφού πρώτα είχε βασανιστεί ως μέλος της ΕΠΟΝ στην Μακρόνησο μη δεχόμενος να υπογράψει δήλωση. η αιτιολογία της θανατικής του καταδίκης: «επεδίωξε εφαρμογή ανατρεπτικών ιδεών δια της συλλογής υπογραφών για την ειρήνη» . (Λίγες μέρες μετά την εκτέλεσή του, γνωστοποιήθηκε η χάρις που του είχε απονεμηθεί από τα Ανάκτορα…).

Διαβάζοντας, λοιπόν, την τοποθέτηση Αλ. Τσίπρα πέρα από το «να μην λησμονούμε από πού ερχόμαστε, γιατί αλλιώς θα χάσουμε την πυξίδα για το πού πάμε» και τις αναφορές στις «πολλαπλές κρίσεις [με τις οποίες] αναδύεται ένας νέος, πολυπολικός κόσμος», συναντά κανείς και πολύ πιο συγκεκριμένα. Δείτε:

«Δεν μιλάω για έναν αφελή ειρηνισμό. Μιλάω για έναν διεκδικητικό, προοδευτικό, Ευρωπαϊκό και πατριωτικό ρεαλισμό που θα μπολιάσει και τις πολιτικές δυνάμεις και τα κινήματα. Που θα σταθεί απέναντι στις δυνάμεις του εθνικισμού, του κυνισμού και της αναβλητικότητας».

Σας φαίνεται ακόμη κάπως γενικόλογος; Δείτε την συνέχεια «[…] να αναγνωρίζει την αξία της ΕυρωΑτλαντικής συνεργασίας όπου είναι χρήσιμο για τα συμφέροντα της Ευρώπης και της Ελλάδας, αλλά να έχει το θάρρος να την απορρίπτει, όπου είναι εις βάρος τους».

Και ακόμη: «να αναγνωρίσουμε ότι μια Ευρώπη που μιλάει για την αμυντική της βιομηχανία , αλλά δεν διεκδικεί και δεν απαιτεί άμεση κατάπαυση του πυρός σε Μέση Ανατολή και Ουκρανία είναι μια Ευρώπη χωρίς μέλλον ως διεθνής δύναμη».

[Κάποια απόσταση από την απλουστευτική/απλοϊκή παραπομπή στην Σωστή πλευρά της Ιστορίας – όχι;].

Από κει και πέρα στο Μεσανατολικό «η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας δεν μπορεί να αποτελεί πρόσχημα ούτε λευκή επιταγή για την δολοφονία χιλιάδων αμάχων και για μια πρωτοφανή ανθρωπιστική καταστροφή». Η αδράνεια της Ευρώπης «θα ενισχύει – και δικαίως – την κατηγορία του Παγκόσμιου Νότου […] για δυο μέτρα και δυο σταθμά». Συνεπώς, «η ΕΕ να συμμετάσχει ενεργά στις συνομιλίες για κατάπαυση πυρός [και] να υποστηρίξει την επιβολή κυρώσεων στο Ισραήλ αν δεν τερματισθούν οι επιχειρήσεις σε Παλαιστίνη και Λίβανο». Συν, οδικός χάρτης για συντονισμένη αναγνώριση Παλαιστινιακού Κράτους (Σχετική σιωπή για καθεστώς στην Γάζα).

Όσο για την Ουκρανία, αλληλεγγύη στον Ουκρανικό λαό και «την παράνομη και αιματηρή εισβολή» μαζί και με την αντίθεση σε οποιαδήποτε «παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας ενός ανεξάρτητου Κράτους» . (Η σκιά της Κύπρου βαριά). Πλην όμως «κάθε χώρα έχει δικαίωμα να εκφράζει την αλληλεγγύη [της] με τον τρόπο που θα επιλέξει». Η μετάφραση στην περίπτωση της Ελλάδας: «δεν έχει την πολυτέλεια να εκφράζει την στήριξη αποστέλλοντας βαρύ οπλισμό από την παραμεθόριά της στο ενεργό μέτωπο της Ουκρανίας». Αντ’ αυτού; Ανθρωπιστική βοήθεια αλλά και συμμετοχή στις «διπλωματικές, μεσολαβητικές προσπάθειες για ειρήνη στην βάση του Διεθνούς Δικαίου» (Τεντωμένο το σκοινί ισορροπίας, εδώ).

Όσο για το Κυπριακό – κι έτσι επιστρέφουμε στην αρχή… – «να κάνουμε το παν για να σταθούμε απέναντι στα διχοτομικά σχέδια που βρίσκονται στο τραπέζι [υποστηρίζοντας ενεργά] επανεκκίνηση των συνομιλιών που διεκόπησαν στο Κραν Μοντανά το 2017» (Ήπια αποδοκιμασία Αναστασιάδη-Κοτζιά;). Όθεν και η επισήμανση ότι «δυσμενείς εξελίξεις στο Κυπριακό θα επηρεάσουν αρνητικά όχι μόνο τις Ελληνοτουρκικές, αλλά και τις Ευρωτουρκικές σχέσεις».

Εκεί κάπου, γίνεται και επίκληση της δυναμικής που πήγε να χαράξει η Συμφωνία των Πρεσπών, με την Ευρωπαϊκή της διάσταση. Αλλά και με την έκκληση «να μην αφήσουμε τον εθνικισμό να θεριέψει στην περιοχή [μη αφήνοντας] τα Βαλκάνια να γίνουν πεδίο ανταγωνισμού δυνάμεων».

Η αναφορά Τσίπρα «σε ανθρώπους που αγωνίζονται γι αυτό που πιστεύουν αφότου κλείσουν οι κάμερες και τα κινητά [και] στέκονται απέναντι στον κυνισμό των χαμηλών προσδοκιών» ήταν επίσης χρήσιμη κατακλείδα…