[ Εξτροπιανισμός ]

[ Extropianism ]

[φιλοσοφικός όρος]

[ ουσιαστικό ]

Εξτροπιανισμός είναι ένα εξελισσόμενο πλαίσιο αξιών και προτύπων, σύμφωνα με το οποίο η πρόοδος στην επιστήμη και την τεχνολογία θα επιτρέψει στους ανθρώπους να ζήσουν επ’ αόριστον.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’90, ένας φουτουριστής φιλόσοφος ονόματι Max More πρόταξε μια σχετικά τολμηρή για την εποχή θεωρία σχετικά με την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους. Στο βιβλίο του «Οι Αρχές της Εξτροπίας», ο εκκεντρικός στοχαστής συνδυάζει την ορθολογική σκέψη με την πρακτική αισιοδοξία ενώ ορίζει την εξτροπική σκέψη μακριά από «συγκεκριμένες πεποιθήσεις, τεχνολογίες ή πολιτικές». Οι εξτροπικοί, οι οπαδοί της θεωρίας του, μοιράζονται μια αισιόδοξη άποψη για το μέλλον, αναμένοντας σημαντικές (τεχνολογικές) εξελίξεις μεταξύ άλλων στην υπολογιστική ισχύ, την παράταση του προσδόκιμου ζωής, και τη νανοτεχνολογία. Λίγα χρόνια πριν την κυκλοφορία του Matrix, της πρώτης ταινίας του Χόλυγουντ που τολμά να μιλήσει για downloading γνώσεων, μετάβαση συνείδησης από και προς ηλεκτρονική κατάσταση, αλλά και για μια νέα γενιά ανθρώπων με τεχνολογικά προσθετικά στο σώμα τους, η θεωρία του εξτροπιανισμού προβλέπει την επίτευξη της επέκτασης της ανθρώπινης ζωής επ’ αόριστον, και την ανάκαμψη ή την μεταφορά συνείδησης, χάρη στις (αναμενόμενες τότε) εξελίξεις στη βιοϊατρική τεχνολογία.

Πέραν της ορθολογικής σκέψης και της πρακτικής αισιοδοξίας, στον πυρήνα του αξιακού του συστήματος ο εξτροπιανισμός περιλαμβάνει την αέναη πρόοδο και την αυτομεταμόρφωση. Συγγενική θεωρία του εξτροπιανισμού είναι και ο μετανθρωπισμός/τρανσουμανισμός (transhumanism), η θεωρία ότι η ανθρώπινη φυλή δύναται να εξελιχθεί πέρα ​​από τους τρέχοντες φυσικούς και ψυχικούς της περιορισμούς, μέσω της επιστήμης και της τεχνολογίας.

Ένας από τους πρώτους συγγραφείς που αρθρογραφούν σχετικά με τον εξτροπιανισμό είναι ο Αμερικανός φιλόσοφος, εκπαιδευτικός και συγγραφέας, Έντουαρντ Ρέτζις, σε άρθρο του στο WIRED, τον Οκτώβριο του 1994. Ο Ρέτζις, που αρθρογραφεί για χρόνια σε περιοδικά όπως τα Scientific American, Wired, The New York Times, Journal of Philosophy, και American Philosophical Quarterly, σχετικά με θέματα όπως η νανοτεχνολογία, ο μετανθρωπισμός κλπ., εξηγεί ότι ο όρος ‘εξτροπία’ σημαίνει το αντίθετο της εντροπίας, που μεταφορικά ερμηνεύεται ως η τάση του (συμπαντικού) εκφυλισμού και της εξαφάνισης (της ύλης). Ο εξτροπιανισμός είναι «η φιλοσοφία που επιδιώκει να αυξήσει την εξτροπία». Ακριβώς έτσι ορίζει τον εξτροπιανισμό και το Oxford English Dictionary στη σελίδα του σχετικού λήμματος.

Για τον εξτροπιανισμό διδάσκει ήδη από τη δεκαετία του ’90 και ο Joost Paul Bonsen στο Media Lab του MIT, το 2015 το περιοδικό τεχνολογίας και επιστήμης NanotechnologyNow περιλαμβάνει τον όρο σε μια λίστα φουτουριστικών εννοιών και ορισμών, ενώ για τη θεωρία γράφει και ο οπαδός της αισιοδοξίας για το μέλλον της ανθρωπότητας, και ιδρυτικός εκτελεστικός συντάκτης του περιοδικού Wired, Kevin Kelly, πάγια θέση του οποίου είναι ότι «Μακροπρόθεσμα, το μέλλον καθορίζεται από τους αισιόδοξους».

Παρότι από τη γένεσή της μέχρι σήμερα, η θεωρία του εξτροπιανισμού βρίσκεται στις παρυφές των ορίων της παραφιλοσοφίας, οι τεχνολογικές εξελίξεις των τελευταίων ετών, όπως τα cyborg προσθετικά μέλη, τα τεχνητά ζωτικά όργανα, ακόμα και οι δηλώσεις του προσφάτως Νομπελίστα Demis Hassabis για την προέκταση της ανθρώπινης ζωής χάρη στην Τ.Ν., επιτρέπουν στους εξτροπιανιστές να αισιοδοξούν ότι η μετάβαση του ανθρώπου σε ένα νέο, αθάνατο (;) είδος μετακινείται από τη σφαίρα του ανέφικτου σε αυτήν του δυνατού.