Ψηφιακό δίδυμο

[ Digital twin ]

[ τεχνολογικός όρος ]

[ ουσιαστικό με ομοιόπτωτο επιθετικό προσδιορισμό ]

Καλώς ορίσατε στον ψηφιακό κόσμο των αντικατοπτρισμών. Στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, θα κυκλοφορούμε όλοι με ένα ψηφιακό δίδυμο του εαυτού μας στην τσέπη. Ή μάλλον στο τσιπάκι που θα ‘φοράμε’ κάτω από το δέρμα μας και θα περιλαμβάνει όλα τα βίο-δεδομένα μας.

Το ψηφιακό δίδυμο είναι ένα εικονικό μοντέλο που αντικατοπτρίζει ένα φυσικό αντικείμενο, σύστημα ή διαδικασία. Δεν πρόκειται για μια στατική εικόνα, αλλά μια δυναμική αναπαράσταση που αλλάζει διαρκώς χάρη στα δεδομένα που λαμβάνει, μέσω τεχνολογιών IoT (Internet of Things), σε πραγματικό χρόνο. Το Digital Twin Consortium, θυγατρική της διεθνούς κοινοπραξίας προτύπων Object Management Group, η οποία διαχειρίζεται διεθνείς ομάδες εργασίας με βασικά αντικείμενα το IoT, το cloud computing και την ποιότητα λογισμικού, ορίζει το «ψηφιακό δίδυμο ως μια ολοκληρωμένη εικονική αναπαράσταση οντοτήτων και διαδικασιών του πραγματικού κόσμου, βασισμένη σε δεδομένα, με συγχρονισμένη αλληλεπίδραση σε συγκεκριμένη συχνότητα και πιστότητα».

Στόχος της τεχνολογίας ψηφιακών διδύμων είναι η βελτιστοποίηση των φυσικών τους διδύμων. Η τεχνολογία αυτή, μέσω της διαρκούς, σε φυσικό χρόνο, ενημέρωσης των ψηφιακών διδύμων, επιτρέπει την προγνωστική ανάλυση και τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων. Πρόκειται για τεράστιο τεχνολογικό άλμα που προκαλεί ήδη σημαντικές τομές, ειδικά σε κλάδους όπως η επιστημονική έρευνα και η ιατρική, με θεαματικά αποτελέσματα στην ανίχνευση παραγόντων που προκαλούν σοβαρές ασθένειες, αλλά και σε τρόπους αντιμετώπισής τους.

Το 2002, μέσω της μεταφοράς στη μεγάλη οθόνη του γνωστού μυθιστορήματος του Philip K. Dick, Minority Report, ο Στίβεν Σπίλμπεργκ προσέφερε στο κοινό μια εκδοχή του μέλλοντος που τότε ακόμα φάνταζε εξαιρετικά μακρινό. Προκειμένου να σκηνοθετήσει το κινηματογραφικό blockbuster, ο διάσημος σκηνοθέτης συγκέντρωσε μερικούς από τους μεγαλύτερους στοχαστές της επιστήμης και της τεχνολογίας προκειμένου να τον καθοδηγήσουν να σκηνογραφήσει τις πόλεις του μέλλοντος. Οι κάτοικοι της φουτουριστικής Ουάσιγκτον του 2025 (!) απολαμβάνουν έξυπνες ψηφιακές τεχνολογίες όπως αυτοκίνητα χωρίς οδηγό, σπίτια με φωνητικό έλεγχο και παροχή εξατομικευμένων υπηρεσιών μέσω σάρωσης αμφιβληστροειδούς.

Σήμερα, πολλές από τις φουτουριστικές τεχνολογίες της ταινίας είναι ευρέως διαδεδομένες, και δεν αργεί πλέον η μέρα που θα επισκεπτόμαστε τα διαγνωστικά κέντρα ή τους προσωπικούς μας γιατρούς, άνευ ιατρικού φακέλου, καθώς θα έχουμε πρόσβαση στο ψηφιακό μας δίδυμο αποθηκευμένο σε κάποιο cloud, το οποίο οι γιατροί θα χρησιμοποιούν για να ανιχνεύουν πιθανά προβλήματα υγείας, ή θα δοκιμάζουν θεραπείες για τις παθήσεις ή τα νοσήματα που ίσως έχουμε, ή που, χάρη στο ψηφιακό μας δίδυμο, δεν θα αποκτήσουμε ποτέ. Μεταβαίνουμε, και μάλιστα με επιταχυνόμενους ρυθμούς εξαιτίας της Τ.Ν., στην εξατομικευμένη ιατρική της πρόληψης, αντί αυτή της θεραπείας.

Πώς ξεκίνησαν όμως όλα; Από την NASA, ως συνήθως.

Η διάσημη διάσωση της αποστολής Apollo 13 οφείλεται στη σύλληψη του ψηφιακού διδύμου που είχαν οι μηχανικοί της Αμερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Αεροναυτικής και Διαστήματος, οι οποίοι κατά τη διάρκεια της αποστολής, χρησιμοποίησαν προσομοιωτές οι οποίοι ήταν συνδεδεμένοι με το διαστημόπλοιο, και τους προσέφεραν πολύτιμες ενημερώσεις δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, επιτρέποντάς τους να αντιμετωπίσουν τα τεχνικά προβλήματα της αποστολής σε συνεργασία με τους αστροναύτες, αποτρέποντας εν τέλει την καταστροφή της αποστολής και την τραγωδία που θα την συνόδευε.

Την ιδέα των ψηφιακών διδύμων διατύπωσε για πρώτη φορά ο καθηγητής του Yale David Gelernter σε ένα από τα επιδραστικότερα βιβλία τεχνολογίας του 20^ου αιώνα, το «Mirror Worlds: or the Day Software Puts the Universe in a Shoebox…How It Will Happen and What It Will Mean». Ο γκουρού των ηλεκτρονικών υπολογιστών υποστηρίζει ότι η τεχνολογία δεν ‘ρέει’ ομαλά, και ότι οι μεγάλες εκπλήξεις της είναι αυτές που μετασχηματίζουν τον κόσμο μας. Ήδη από το 1991, περιγράφει την τεχνολογία που ο ίδιος ονομάζει «Mirror World». Στο βιβλίο του, που κινείται μεταξύ πρόβλεψης και επεξήγησης, ο Gelernter παρομοιάζει τους mirror worlds με υψηλής τεχνολογίας ‘κούκλες βουντού’, αφού η αλληλεπίδραση μαζί τους θα αντιστοιχεί σε αλληλεπίδραση με την πραγματικότητα. Οι Mirror Worlds, υποστηρίζει, 30 χρόνια πριν, ο διακεκριμένος καθηγητής, θα φέρουν την επανάσταση στη χρήση των Η/Υ, μετατρέποντάς τους από εύχρηστα εργαλεία σε «κρυστάλλινες σφαίρες». Η πραγματικότητα θα αντικατασταθεί σταδιακά από μια απομίμηση λογισμικού, εντός της οποίας θα πλέον ζούμε. Ο Gelernter αντιλαμβάνεται αυτή τη μετάβαση ως μια τεράστια πρόοδο για τον ανθρώπινο πολιτισμό, καθώς, χρησιμοποιώντας τα ψηφιακά δίδυμα ως ένα τεράστιο νέο εργαλείο διορατικότητας, ο άνθρωπος θα αποκτήσει τον έλεγχο του κόσμου του. Ή θα τον χάσει τελείως.