ΟΙ ΑΝΗΣΥΧΕΣ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ, Η ΑΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΙ Ο ΔΕΥΤΕΡΟΣ/ΤΡΙΤΟΣ ΓΥΡΟΣ
- 20.06.24 12:59
Με πρόωρες εκλογές, με ανασχηματισμούς και με σενάρια επί σεναρίων ξεκίνησε η επόμενη μέρα των ανήσυχων Ευρωεκλογών. Και σ’ εμάς, και ανά την Ευρώπη. Εδώ, τον τόνο έδωσε ο ανασχηματισμός έκδηλης αμηχανίας∙ οι αναταράξεις στην αντιπολίτευση – και δη στο ΠΑΣΟΚ – ήρθαν συμπληρωματικά. Οι υπεραπλουστεύσεις περί δεξιάς στροφής δεν ήρκεσαν. Τα μαγειρέματα εξουσίας, επίσης.
Πάντως, φαινόταν ήδη προτού ανοίξουν καν οι κάλπες της 9ης Ιουνίου: οι εκλογές αυτές θα είχαν και δεύτερο γύρο. Το επεσήμαινε ήδη στην Οικονομική Επιθεώρηση του Μαΐου ο Ιβάν Κράστεβ: οι αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου θα επανερμήνευαν το (όποιο) αποτέλεσμα της Ευρωκάλπης. Μιας κάλπης που ούτως ή άλλως είχε γεωπολιτικά διακυβεύματα: στάση στον πόλεμο της Ουκρανίας, συμπαράταξη με ΗΠΑ ή «στρατηγική αυτονομία» επανεξοπλισμός/νέα αμυντική ταυτότητα, αποστασιοποίηση από Κίνα, Μεσανατολικό.
Όμως… οι ανήσυχες Ευρωεκλογές ήδη λειτούργησαν ακόμα πιο άμεσα αποδιαρθρωτικά. Το βαρύ τράνταγμα που υπέστη η διακυβέρνηση Μακρόν στην (πάντα κομβική για τα όποια ευρωπαϊκά) Γαλλία οδήγησε εκεί σε πρόωρες εκλογές (30.Ιουνίου και 7 Ιουλίου) με μια προσδοκία μετώπου αντι-Λεπέν: στη συνέντευξη Λέτα (σελίδες…… του τεύχους) εισάγεται γι’ αυτές τις εκλογές η λογική του «δεύτερου γύρου». Που αφήνει στις αμερικανικές εκλογές, την αναμέτρηση Τραμπ-Μπάιντεν, λειτουργία… τρίτου γύρου.
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΛΠΗ
Αν δει κανείς τα διακυβεύματα αυτής της Ευρωκάλπης, που είχαν να κάνουν με τη θέση…
Κάπου εκεί, αφυπνίστηκε και η φυλή των Ευρωαναλυτών και πρόσεξε ότι –στις 4 Ιουλίου– έχουν εκλογές και στην (άλλοτε Μεγάλη) Βρετανία. Μπορεί μετά το άγαρμπο Brexit της να μην προσμετράται στην ΕΕ, πλην όμως δεν παύει να ασκεί ουσιώδη έλξη στα ευρωπαϊκά πράγματα. Οπότε, αν επαληθευθούν τα προγνωστικά που δείχνουν κυριαρχία των –μετριοπαθών πλέον– Εργατικών του Κιρ Στάρμερ έναντι των καταβυθιζόμενων Συντηρητικών (μετά από 14 χρόνια, βέβαια) οι οποίοι τείνουν να προσπεραστούν κι από το Reform UK του Νάιτζελ Φάρατζτ, όλο και κάποιες επιδράσεις πρέπει να αναμένονται στην ηπειρωτική Ευρώπη.
Σε αναζήτηση της επόμενης μέρας των Ευρωεκλογών, θα δανειστούμε μιαν από τις πιο χρήσιμες εκφράσεις της αγγλόσφαιρας: το explaining away. Πώς, δηλαδή, αξιοποιεί κανείς το εργαλείο της ερμηνείας μιας εξέλιξης, μιας κατάστασης που προκύπτει προκειμένου να ΜΗ βγάλει το αυτονόητο συμπέρασμα. Να αποδιώξει, δηλαδή, κάτι το οχληρό, κάτι που ξεβολεύει! Να το ξορκίσει, με άλλα λόγια.
Αυτό το ζήσαμε, εντελώς κοντά μας, στην ελληνική μετάφραση του αποτελέσματος, με τις πολιτικές ηγεσίες (και τη μιντιακή κουστωδία, βέβαια) να συμπεριφέρονται κάπως σαν τις φοιτητικές παρατάξεις – που όλες νικούν. Η ΝΔ έπεσε αισθητά κάτω από τον επισήμως ορισμένο στόχο της (του 33%) και ασφαλώς κάτω από το εμβληματικό 41 τοις εκατό. όποιος νομίζει/πιστεύει ότι η απομάκρυνση Κώστα Σκρέκα θα θεραπεύσει την ακρίβεια, ή ότι η μετακίνηση Νίκης Κεραμέως έσβησε τις αναιδείς διαρροές στοιχείων εκλογέων και τις αστοχίες της επιστολικής ψήφου, ας το ξαναδεί! Ο (!) Κασσελάκειος ΣΥΡΙΖΑ τη χάρηκε τη διατήρηση της δεύτερης θέσης/της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, ο δε ίδιος ο Στέφανος Κασσελάκης (θεώρησε ότι) εξασφάλισε τα 3 χρόνια αναδιαμόρφωσης του πολιτικού αυτού χώρου. Ενώ στο ΠΑΣΟΚ, το οποίο υποχώρησε λιγότερο απ’ όλους, άνοιξε θέμα ηγεσίας – αδίκως, αλλά… κακό χωριό τα λίγα σπίτια. Μια διστακτική συζήτηση περί ενοποιημένης προσέγγισης της Κεντροαριστεράς άρχισε να διακινείται – δειλά. Ενώ τα δεξιότερα σχήματα –Ελληνική Λύση, ΝΙΚΗ, Λατινοπούλου– δοκιμάζουν τον βηματισμό τους. Κι εδώ, πάλι, διστακτικά.
Αντίστοιχη λειτουργία explaining away βρίσκει κανείς και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Στη Γαλλία και το Βέλγιο προκρίθηκε η εκτόνωση/ερμηνεία διά των εκλογών, ενώ παράταιρο (για την εκεί παράδοση) αίτημα για πρόωρες εκλογές υπήρξε ακόμα και στη Γερμανία. Κυρίως, όμως, ο ξορκισμός της γενικότερης στροφής δεξιά/ακροδεξιά/εθνικιστικά οδήγησε σε αναζητήσεις αυριανών/μεθαυριανών συμμαχιών στις πολιτικές ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου. οι οποίες τραντάχτηκαν μεν, πλην όμως όχι σε επίπεδο αληθινής ανατροπής.
Αντιθέτως, λιγότερο συζητήθηκε το άλλο: το πόσο θέσεις που έχουν να κάνουν με δεξιά στροφή είχαν ήδη ενσωματωθεί στον κυρίως πολιτικό λόγο των μεγάλων σχηματισμών. Το αντιμεταναστευτικό στους Χριστιανοδημοκράτες, όπου η λογική Μελόνι για εγκλεισμό μεταναστών σε πρόθυμα στρατόπεδα στην Αλβανία (κατά το πρότυπο Σούνακ στη Ρουάντα) αντιμετωπίζεται πλέον σχεδόν ευνοϊκά – τουλάχιστον σ’ αυτό ο ημέτερος Κυριάκος Μητσοτάκης πρόλαβε να εναντιωθεί. Ή πάλιν οι Πράσινοι μπορεί να βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή του επανεξοπλισμού και της αντι-ρωσικής στράτευσης – πλην ιδίως στη Γερμανία δεν τα πήγαν καλά, καθόλου. Ενώ π.χ. αναδύεται και μια εκδοχή ριζοσπαστικής μεν Αριστεράς, με αντιμεταναστευτική όμως χροιά, της Ζάρα Βάγκενκνεχτ.
Ούτως ή άλλως, δίπλα στον ξορκισμό είχαμε και τις προσεγγίσεις αναζήτησης βολέματος/επανισορροπισμού. Αυτές, σε επίπεδο ΕΕ θα έχουν κυρίως να κάνουν με το horsetrading (πάλιν η αγγλόσφαιρα…)/αλογοπάζαρο για τα Ευρω-οφίκια. Σ’ εμάς, ποιος ανασχηματισμός θα έφερνε εξηρέμηση της μεσαίας τάξης; Και ποια αυριανή ηγετική φιγούρα θα σήκωνε την ανηφορική δουλειά οικοδόμησης Κεντροαριστεράς;
Αν (απροσδόκητα, σχεδόν ιερόσυλα) η Μαρίν Λεπέν χρησιμοποίησε το γκραμσιανό «Από τη στιγμή που δεν ζω με ψευδαισθήσεις, σπάνια απογοητεύομαι», πόσο θα ταίριαζε στον αναγκαστικά προσγειωμένο πλέον Μακρόν, με Σορβόννη και Πνύκα μακρινές μνήμες! Πόσο θα ταίριαζε και στους ζωηρά προσερχόμενους στην εσωτερική μαγειρική των ευρωπαϊκών θεσμών! Πιθανόν να ταίριαζε και στον Κυριάκο Μητσοτάκη πλέον.