Από την 1η Ιουλίου έως σήμερα, περίπου 700 επιχειρήσεις με 1.671 παραρτήματα έχουν υποβάλει αίτηση για να ενεργοποιήσουν τις νέες και εν πολλοίς αμφιλεγόμενες ρήτρες της εξαήμερης εργασίας, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Εργασίας.

Με φόντο τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης, τις αντιδράσεις των συνδικάτων και τα κριτικά δημοσιεύματα στον διεθνή και εγχώριο τύπο, το υπουργείο Εργασίας διευκρίνισε πως από τους εργοδότες που ενδιαφέρθηκαν, μόνο το 17,4% πληρούσε τις προϋποθέσεις του νόμου για τις επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας με κυλιόμενες βάρδιες και στις περιπτώσεις μη νόμιμης υπαγωγής, η εργασία που τυχόν παρασχέθηκε από εργαζομένους ήταν παράνομη και θα επιβληθούν οι προβλεπόμενες κυρώσεις.

Τι έχει αλλάξει

Επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες 24 ώρες το 24ωρο έχουν πρακτικά το δικαίωμα να προχωρήσουν σε εξαήμερη εβδομάδα εργασίας αντί για την καθιερωμένη πενθήμερη, ωστόσο από τη ρύθμιση εξαιρούνται οι κλάδοι του τουρισμού και της εστίασης.

Θεωρητικά, οι εργαζόμενοι μπορούν να επιλέξουν να εργάζονται περισσότερο, αν οι εταιρείες το επιθυμούν, και όσοι εργάζονται περισσότερο θα αμείβονται επίσης περισσότερο. Η ελληνική κυβέρνηση λέει ότι οι νέοι κανόνες απλοποιούν τη διοίκηση, μειώνουν τις δοκιμαστικές περιόδους στους έξι μήνες και εξασφαλίζουν ένα ασφαλέστερο καθεστώς για τις υπερωρίες.

Αλήθεια ωστόσο παραμένει πως η αγορά εργασίας στην Ελλάδα είναι αντιμέτωπη με παράλληλες κρίσεις και προκλήσεις όπως οι χαμηλοί μισθοί, η συγκριτικά με άλλα ευρωπαϊκά κράτη υψηλή ανεργία και η μείωση του πληθυσμού. Και σε κάθε περίπτωση, η εξαήμερη εργασία στην Ελλάδα «έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τους περισσότερους Ευρωπαίους γείτονές της» όπως παρατηρεί στην ανάλυσή της η Deutsche Welle, απηχώντας και τις απόψεις συνδικαλιστών.

«Μπορεί εταιρείες σε χώρες σε όλο τον κόσμο εξετάζουν την εφαρμογή συντομότερων εβδομάδων εργασίας, στην Ελλάδα οι εργαζόμενοι ενημερώθηκαν ότι, στο εξής, μπορούν να εργάζονται μια έκτη ημέρα, σε ένα ανορθόδοξο βήμα που αποσκοπεί στην ενίσχυση της παραγωγικότητας» σχολιάζει ο βρετανικός Guardian.

«Δεν έχει κανένα απολύτως νόημα», δήλωσε από την πλευρά του ο Άκης Σωτηρόπουλος μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του συνδικάτου των δημοσίων υπαλλήλων ΑΔΕΔΥ. «Όταν σχεδόν κάθε άλλη πολιτισμένη χώρα θεσπίζει την τετραήμερη εβδομάδα, η Ελλάδα αποφασίζει να ακολουθήσει τον αντίθετο δρόμο».

Προς την αντίθετη κατεύθυνση

Εταιρείες σε χώρες όπως η Γερμανία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Βρετανία, η Ισπανία και η Ισλανδία πειραματίζονται με διαφορετικά μοντέλα εβδομαδιαίας εργασίας. Άλλες συμπιέζουν τις 40 ώρες σε τέσσερις δεκάωρες ημέρες και άλλες απλώς μειώνουν τον χρόνο εργασίας στο 80% διατηρώντας ανέγγιχτους τους μισθούς των υπαλλήλων.

Η ελληνική κυβέρνηση επιμένει πως έχει διαφυλάξει τα  πάγια όρια προστασίας των εργαζομένων όπως ​την 11ωρη υποχρεωτική ημερήσια ανάπαυση και το ένα υποχρεωτικό ρεπό την εβδομάδα, μαζί με το ανώτατο όριο 150 έξτρα ωρών ετησίως. Υποστηρίζει δε πως η επιπλέον εργασία μπορεί να γίνει μόνο με τη συναίνεση του εργαζόμενου, ο οποίος θα αμείβεται επιπλέον κατά 40% για την έκτη βάρδια.

Ομως, οι νέοι κανονισμοί δίνουν στους εργοδότες μεγάλη δύναμη να ασκήσουν την «επιρροή» τους και πολλοί αναρωτιούνται κατά πόσο θα μπορούν οι εργαζόμενοι να αρνηθούν την πρόταση του εργοδότη τους και να παραμείνουν στην θέση τους με πενθήμερη εργασία. Αυτόν τον φόβο μοιράζεται και ο Jens Bastian από το Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων και Ασφάλειας στο Βερολίνο που σχολιάζει ότι οι νέοι κανονισμοί απλώς «προσαρμόζουν αναδρομικά το νομικό πλαίσιο που στην πραγματικότητα υπάρχει στην ελληνική αγορά εργασίας εδώ και χρόνια», καθώς πολλοί άνθρωποι εργάζονται ήδη πάνω από πέντε ημέρες.

Αυτό άλλωστε αποτυπώνεται και στα επίσημα στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, σύμφωνα με τα οποία οι Έλληνες εργάστηκαν το 2022, κατά μέσο όρο 1.886 ώρες, πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (1.571 ώρες) αλλά και την Τουρκία (1.732), τις ΗΠΑ (1.811) και την Αυστραλία (1.707). Το 2023, οι Έλληνες εργάστηκαν ακόμα περισσότερο, 1.897 ώρες, την ώρα που στη Γερμανία, ο μέσος υπάλληλος δεν ξεπέρασε τις 1.343 εργάσιμες ώρες. Στη γειτονική Ιταλία, ο μέσος όρος πέρυσι ήταν στις 1.734.

Το νέο μέτρο είναι βέβαιο πως θα αυξήσει το χάσμα μεταξύ της Ελλάδας και του ευρωπαϊκού μέσου όρου θέτοντας, αναπόφευκτα, και το ζήτημα της ποιότητας της ζωής. Γιατί ακόμα και αν αμείβονται περισσότερο για τη δουλειά τους οι υπάλληλοι, η πραγματικότητα παραμένει, σύμφωνα και με πρόσφατη μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, πως οι περισσότερες ώρες εργασίες συνδέονται άρρηκτα με στατιστικά υψηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά προβλήματα ή εγκεφαλικό. Και, εξ ορισμού, περισσότερη δουλειά σημαίνει λιγότερος ελεύθερος χρόνος.