Σκηνή από το μετρό της Κοπεγχάγης σε ημέρα εργάσιμη και σε πρωινή ώρα αιχμής: οι συρμοί, πλήρως αυτοματοποιημένοι και χωρίς οδηγό, είναι γεμάτοι από κόσμο, αλλά συνωστισμός στις αποβάθρες δεν υπάρχει, καθώς τα δρομολόγια και στις τέσσερις γραμμές της πόλης −οι οποίες αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου δικτύου που συμπληρώνεται από προαστιακό, τρένο σταθερής τροχιάς και λεωφορεία χερσαία και θαλάσσια− εκτελούνται ανά 3-4 λεπτά. Ξαφνικά παρατηρείται τεχνικό πρόβλημα στη γραμμή προς αεροδρόμιο. Σε περίοδο αυξημένης τουριστικής κίνησης το να δημιουργηθεί συμφόρηση σε σύντομο χρονικό διάστημα από εκατοντάδες επισκέπτες με αποσκευές είναι ένα ενδεχόμενο. Οι υπεύθυνοι σε όλους τους σταθμούς αναλαμβάνουν δράση. Ενημερώνουν συνεχώς τους επιβάτες για τους εναλλακτικούς τρόπους μετάβασης στο αεροδρόμιο με το ίδιο εισιτήριο και για την ώρα αποκατάστασης της βλάβης. Η οποία τελικώς δεν υπερβαίνει τα 15 λεπτά, με αποτέλεσμα η ομαλότητα −έτσι όπως την εννοούν οι Δανοί για το μετρό τους− να αποκαθίσταται πολύ γρήγορα με δεδομένη και τη συχνή διέλευση των συρμών.

Και γιατί να ασχοληθεί κάποιος μέσα στο κατακαλόκαιρο με το στιγμιότυπο στο μετρό της Κοπεγχάγης; Για έναν και μόνο λόγο: για να καταλάβει τη σημασία της εύρυθμης λειτουργίας του δημοσίου τομέα ακόμη και όταν αυτός είναι εκτενής με τεράστια συμμετοχή στο ΑΕΠ, κάτι που αποτυπώνεται έντονα στα μακροοικονομικά στοιχεία της συγκεκριμένης σκανδιναβικής χώρας. Μια εύρυθμη λειτουργία την οποία ακόμη και ο επισκέπτης των ολίγων ημερών την αντιλαμβάνεται από την πρώτη στιγμή και σε πολλά επίπεδα: από την 24ωρη λειτουργία του μετρό, από τη συνέπεια των δρομολογίων, από τον τρόπο αποκομιδής των απορριμμάτων, από τον άμεσο καταλογισμό των προστίμων στους παραβάτες, από τον τρόπο με τον οποίο «ντύνονται» οι οικοδομές, ώστε και να προστατεύονται οι εργαζόμενοι από τις καιρικές συνθήκες και να περιορίζεται η όχληση στους γείτονες (ναι, στη Δανία ο λάκκος με τον ασβέστη δεν μένει όλη τη νύχτα ξεσκέπαστος στον δρόμο, ούτε οι οικοδόμοι ρίχνουν πλάκα υπό βροχή ή χιόνι). Η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, για την οποία καμαρώνουμε το τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα, στη Δανία είναι μια κατάκτηση εδώ και χρόνια, καθώς μπορείς να πληρώσεις με το κινητό σου ακόμη και τα προϊόντα που εμπορεύονται οι ομάδες των χίπηδων, των ακτιβιστών και των καλλιτεχνών που ζουν στην αυτόνομη «ελεύθερη κοινότητα της Κριστιανία». Αν δε συζητήσει κανείς με τους κατοίκους της χώρας −ειδικά τις οικογένειες− θα συνειδητοποιήσει ότι στη χώρα που ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής φτάνει στο 55% (προσοχή, μη σπεύσετε να βγάλετε συμπεράσματα, καθώς είναι εντελώς διαφορετικός ο τρόπος καταλογισμού των ασφαλιστικών εισφορών) και ο ΦΠΑ στο 25%, έννοιες όπως «ιδιαίτερα μαθήματα», ιδιωτικοί παιδικοί σταθμοί, ιδιωτικά σχολεία κ.τ.λ. είναι άγνωστες.

Το ΑΕΠ της Δανίας, χώρας με μικρότερο πληθυσμό συγκριτικά με αυτόν της Ελλάδας (αν και άγνωστο για πόσο θα παραμείνει έτσι η κατάσταση, καθώς καταγράφεται αύξηση πληθυσμού και λόγω θετικής φυσικής κίνησης και λόγω μετανάστευσης, ενώ στην Ελλάδα οι θάνατοι υπερβαίνουν τις γεννήσεις κατά τουλάχιστον 60.000 κάθε χρόνο) ανέρχεται περίπου στα 450 δισ. ευρώ και είναι σχεδόν το διπλάσιο σε σχέση με το αντίστοιχο της Ελλάδας. Σε όρους κατά κεφαλή ΑΕΠ δε, είμαστε περίπου στο 30% αυτού των Δανών: 75.000 ευρώ αυτοί, περίπου 22.000 ευρώ εμείς. Στο 147% του μέσου όρου της ΕΕ αυτοί, στο 69% εμείς. Στο 30% η αναλογία του δημοσίου χρέους στο ΑΕΠ αυτοί, πάνω από το 150% εμείς.

Πού αποδίδονται αυτές οι επιδόσεις; Στο στιβαρό φορολογικό σύστημα της χώρας, που δεν αλλάζει ανάλογα με το ποιος κυβερνά, αλλά και στον υψηλό βαθμό εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στη δημόσια διοίκηση. Όπως και στην Ελλάδα, έτσι και στη Δανία, το κράτος έχει μεγάλο μερίδιο στο ΑΕΠ. Όπως και στην Ελλάδα, έτσι και στη Δανία υπάρχει μεγάλη συμμετοχή των υπηρεσιών στη διαμόρφωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Εισοδήματος. Η διαφορά έχει να κάνει με τη συμπεριφορά του «κράτους» απέναντι στους πολίτες, και το ανάποδο. Το κράτος φροντίζει τα υπεραστικά τρένα να περνούν ανά 15 λεπτά, κάτι που σημαίνει ότι ο Δανός δεν έχει κανένα πρόβλημα να ζήσει και εκτός Κοπεγχάγης, καθώς γνωρίζει ότι ακόμη και αν δουλεύει στην πρωτεύουσα, θα μπορεί να φορτώσει το ποδήλατό του στο ειδικό βαγόνι (σ.σ ναι, υπάρχει ειδικό βαγόνι για τα ποδήλατα) και να φτάσει στη δουλειά του στην ώρα του χωρίς αυτοκίνητο. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Δυνατότητα επιλογής φθηνότερης στέγης, χαμηλότερου μεταφορικού κόστους, αλλά και πιο «ήρεμης» ζωής. Έχει άραγε την ίδια δυνατότητα ο κάτοικος οποιασδήποτε περιοχής από την οποία περνάει ο δικός μας προαστιακός; Είναι τυχαίο που ο κάτοικος της Κοπεγχάγης συγκαταλέγεται στους πιο «ευτυχισμένους» του πλανήτη;

Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που είχε γίνει «σύνθημα» και «στόχος» εδώ στην Ελλάδα να μετατρέψουμε τη χώρα μας σε «Δανία του Νότου». Με τα μνημόνια, θα ήταν αστείο και να το σκεφτόμαστε, καθώς πλέον η ψαλίδα έχει ανοίξει υπερβολικά (σ.σ και σημειωτέον δεν έχει ανοίξει τόσο στο κόστος ζωής, καθώς ο επισκέπτης του σουπερμάρκετ θα διαπιστώσει σε πολλά προϊόντα τιμές αντίστοιχες με αυτές της Ελλάδας). Ίσως όμως θα ήταν χρήσιμο κάποια στιγμή να μελετήσουμε λίγο καλύτερα το μοντέλο που ακολουθεί η συγκεκριμένη χώρα: θέτει κανόνες και τους τηρεί. Φτιάχνει σχέδιο και το υλοποιεί. Αν κάποιος αποκτήσει στο μέλλον τη δυνατότητα να επισκεφτεί τη Δανία, ας φτάσει και στην περιοχή όπου έγινε τα τελευταία χρόνια η μεγαλύτερη αστική ανάπλαση. Για να συνειδητοποιήσει πώς μπορεί μια ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη να μετατραπεί σε έναν «αστικό παράδεισο» στον οποίο τα παιδιά κάνουν μπάνιο εκεί όπου πριν από μερικά χρόνια έπεφταν οι μουτζούρες από τα καράβια. Όχι, στη Δανία μάλλον δεν τους απασχολεί ο… ΝΟΚ και το χωροταξικό φαίνεται να είναι τακτοποιημένο σε στεριά και θάλασσα.