Συζήτηση για τον τουρισμό, αγγίζοντας τα πραγματικά προβλήματα και προσπερνώντας (βολικούς και πιο δυσάρεστους, πάντως απλοϊκούς) μύθους, συνδιοργάνωσε ο Δήμος Αθηναίων με το Δίκτυο για την Μεταρρύθμιση. Ανοίγοντας ευρύτερα την συζήτηση η οποία, αρκετά απλουστευτικά αν μη υπεραπλουστευτικά, συνηθίσαμε να κινείται με όρους εκκρεμούς ανάμεσα σε αναφορές στον «τουρισμό ως βαριά βιομηχανία της Ελλάδας» και σε καταγγελτικό λόγο περί υπερτουρισμού και μη-βιώσιμου προτύπου τουριστικής ανάπτυξης.

Έχοντας εισφέρει στην συζήτηση σειρά μελετών και δημοσκοπικών ερευνών που ανέλαβαν/ανέθεσαν φορείς όπως η Αναπτυξιακή Αθήνας, το Δίκτυο ή το ΙΝΣΕΤΕ, η συζήτηση αυτή έφερε και την εμπειρία πόλεων-προορισμών όπως η Βαρκελώνη ή οι Βρυξέλλες/Ixelles-Elsene αλλά και η Σίφνος ή ο Πλατανιάς Χανίων. Όταν «η δική μας» συζήτηση για σχεδιασμούς τουριστικής πολιτικής (και για εφαρμογή των όποιων σχεδιασμών, εννοείται) ερχόταν σε αντίστιξη με την αναφορά του Χοσέ-Αντόνιο Ντοναίρ της Βαρκελώνης σε απόφαση της πόλης για σταδιακή κατάργηση των καταλυμάτων τύπου AirBnB, ή πάλι με εκείνη του (ελληνικής καταγωγής, γιου μεταναστών) Χρήστο Δουλκερίδη πρώην δημάρχου των Ixelles Βρυξελλών και υπουργού Τουρισμού της πόλης για παρεμβατικότητα στον πολεοδομικό σχεδιασμό και τις χρήσεις γης, ανέβαινε στην επιφάνεια μια – συγκρατημένη, έστω – αίσθηση αποκαρδίωσης.

Διότι μπορεί η ανάπτυξη του τουρισμού, συνολικά, να προσλαμβάνεται από την κοινή γνώμη – γενικώς – ως επίτευγμα της Ελλάδας της Μεταπολίτευσης (είναι εντυπωσιακό ότι επιλέγεται αυτή η διάσταση ως πρώτη, πάνω και από π.χ. τα ανθρώπινα δικαιώματα ή την πολιτική λειτουργία), μπορεί τα ρεκόρ αφίξεων και εισπράξεων του τουρισμού να σαγηνεύουν, μπορεί η μετάβαση σε έναν «τουρισμό εμπειριών» να γενικεύεται – εν μέρει και λόγω της ψηφιακής μετάβασης – όμως η πραγματικότητα της απουσίας τουριστικής πολιτικής δημιουργεί ήδη προβλήματα. Η απουσία ουσιαστικής τουριστικής πολιτικής, εννοείται^. διότι εκφώνηση σχεδιασμών και προθέσεων ουδόλως έχει λείψει. To αντίθετο μάλιστα. Όμως απαντήσεις στα προβλήματα χωρικής υπερσυγκέντρωσης, εξάντλησης των βασικών συνοδευτικών υποδομών, διασύνδεσης των διαθέσιμων υπηρεσιών, απάντησης τώρα-τώρα στα αδιέξοδα της λειψυδρίας – όλα δηλαδή όσα συναπαρτίζουν την βιωσιμότητα του τουριστικού προϊόντος – δεν ξεκινούν καν να δίνονται.

 Όπως εξηγήθηκε από τον Ηλία Κικίλια του ΙΝΣΕΤΕ – που έχει διεξαγάγει πλήθος μελετών γύρω από το τουριστικό προϊόν – η Ελλάδα ως περίπτωση στον τουριστικό χάρτη συνδυάζεται με ιδιαίτερη καλή πρόσληψη από τους επισκέπτες, εν πολλοίς λόγω της ατμόσφαιρας φιλοξενίας. Από την άλλη όμως, η χωροταξική αρρύθμιστη κατάσταση  δημιουργεί καταστάσεις που λειτουργούν όχι απλώς αρνητικά, αλλά φορές-φορές αυτοκαταστροφικά. Όταν χωροταξικό σχέδιο δεν υπάρχει, και επιμέρους σχέδια προκειμένου να προωθηθούν/εγκριθούν χρειάζεται χρόνια και χρόνια, κάθε αναφορά σε «εκτός σχεδίου δόμηση» – εδώ προσήλθε πλειοδοτώντας ο Γιάννης Μαλανδράκης, δήμαρχος Πλατανιά – καταλήγει να μην έχει καν περιεχόμενο. Όταν τα πάντα είναι απροσδιόριστα, τι νόημα έχουν οι νομικές αναφορές και σε απόπειρες ρύθμισης;

Μιλώντας από την κεντρική θέση του Δημάρχου Αθηναίων, ο Χάρης Δούκας ξετύλιξε το κουβάρι της αναντιστοιχίας των αποστολών/ευθυνών που έχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση στα θέματα του τουρισμού με τα μέσα που βρίσκονται στην διάθεσή της τόσο από πλευράς πραγματικών αρμοδιοτήτων, όσο και από πλευράς πόρων. Στο τελευταίο αυτό επίπεδο, το ποσοστό των συνδεόμενων με τον τουρισμό πόρων – από το ΤΑΚΚ/Τέλος Ανθεκτικότητας (στην Κλιματική Κρίση) μέχρι το τέλος παρεπιδημούντων – καταλήγει αναντίστοιχο, όσο δηλαδή περιέρχεται στην Αυτοδιοίκηση, με την επιβάρυνση και την απαιτούμενη αναβάθμιση υποδομών και υπηρεσιών. Ενώ στον ίδιο τον πυρήνα των αρμοδιοτήτων, ένας Δήμος όπως της Αθήνας βρίσκεται συχνά με ασάφεια όπως όταν, π.χ., πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ θεωρεί ότι καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης τύπου ΑirBnB ανάγεται στην ευθύνη του Δήμου να προσδιοριστεί κατά πόσον αποτελούν επαγγελματική λειτουργία ή ιδιωτική εκμίσθωση, την στιγμή που παρόμοια ελεγκτική υποδομή και λειτουργία δεν υπάρχει.

Από το μικρό νησί των Κυκλάδων πλην όμως με σταθερή άνοδο, όπως είναι η Σίφνος, η δήμαρχος Μαρία Ναδάλη ξετύλιξε τον μίτο Αριάδνης που απαιτείται να ακολουθήσει όποιος επιχειρήσει να δημιουργήσει τοπικές συναινέσεις, να διαμορφώσει πολιτικές, να τις επικοινωνήσει προς τα διάφορα επίπεδα της Διοίκησης να ευτυχήσει να τα δει να ευδοκιμούν – και εν συνεχεία να περάσει σε εφαρμογή.

Ενώ η Άννα Διαμαντοπούλου, από μέρους του Δικτύου για την Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη, εξήγησε την έκταση των κοινωνικών  επιπτώσεων που έχει – πέρα από τις ήδη σημαντικές οικονομικές – ο τουρισμός στην σημερινή πραγματικότητα. Αναφέρθηκε στην ανάγκη αξιοποίησης βέλτιστων πρακτικών από άλλες χώρες, με τις οποίες βρίσκεται ούτως ή άλλως σε ανταγωνισμό η Ελλάδα, και έδωσε στοιχεία από την δουλειά του Δικτύου σχετικά με την ψηφιακή μετάβαση όσον αφορά την διαμόρφωση της τουριστικής εμπειρίας, τον προγραμματισμό, την εξατομίκευση, την γνωριμία με τον τόπο και τους ανθρώπους του. Στάθηκε και αυτήν στην ανάγκη διαμόρφωσης τουριστικής πολιτικής με πειστικό/λειτουργικό περιεχόμενο ενώ, όταν της τέθηκε το ερώτημα πώς αισθανόταν ένας πολιτικός των προηγούμενων δεκαετιών όταν του προτεινόταν το χαρτοφυλάκιο του Τουρισμού, έδωσε την απάντηση ότι δεν υπάρχει πλέον καμιά σχέση του σήμερα με το τότε καθώς πλέον η κεντρικότητα του Τουρισμού έχει ανέβει εντυπωσιακά.