Τα τελευταία δύο χρόνια, με ακόμα μεγαλύτερη ένταση τους τελευταίους μήνες, η χώρα μας έχει γίνει αποδέκτης των συνεπειών ακραίων καιρικών φαινομένων είτε πρόκειται για πλημμύρες είτε για εκτεταμένη χιονοκάλυψη είτε για αφόρητη ζέστη.

Αντιλαμβανόμαστε πόσο επιτακτική είναι η ανάγκη εύρεσης καινοτόμων λύσεων σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας, με έμφαση στους τομείς της κατανάλωσης ενέργειας, της κυκλικής οικονομίας και των έξυπνων κατασκευών εντός κι εκτός εργοταξίου. Οι εταιρείες και οι ενδιαφερόμενοι του κλάδου βρίσκονται, σταθερά πλέον, σε ένα περιβάλλον «αλλαγής». 

Τα κριτήρια βιωσιμότητας και οι ολοένα και μεγαλύτερες απαιτήσεις για μηδενικούς ρύπους αναδιαμορφώνουν το παγκόσμιο περιβάλλον ακινήτων, το οποίο, σύμφωνα με τις μελέτες, εμφανίζεται ως «υπεύθυνο» για το 40% των παγκoσμίων εκπομπών άνθρακα. 

Σε εγχώριο επίπεδο, τόσο οι χρήστες των ακινήτων όσο και οι περισσότεροι −αν όχι όλοι− οι εμπλεκόμενοι στην ανάπτυξη και κατασκευή ακινήτων, θέτουν ψηλά τον πήχη των προδιαγραφών, απαιτώντας και παραδίδοντας, αντίστοιχα, ποιοτικούς χώρους, οι οποίοι καλύπτουν τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια. Ενδεικτική είναι η «στροφή» στην επιλογή υλικών χαμηλού ενεργειακού αντίκτυπου, με αύξηση κατά 34% σε σχέση με το 2022, και 50% σε σχέση με το 2020.

Ως συνέπεια, όλες οι κατηγορίες του κλάδου επηρεάζονται και αναδιαμορφώνονται. Η αγορά κατοικίας, ιδιαίτερα, φέρει τη μεγαλύτερη ευθύνη, καθώς σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται τα περισσότερα κτίρια σε αριθμό κι εδαφική κάλυψη. Εξετάζοντας βαθύτερα τη συγκεκριμένη αγορά, το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η αύξηση της απασχόλησης και οι κλιματολογικές συνθήκες είναι οι κυριότεροι παράγοντες που την επηρεάζουν. Όσο αυξάνεται το οικογενειακό εισόδημα, τόσο τα μέλη της οικογένειας επιζητούν έναν ποιοτικότερο τρόπο ζωής, μία μεγαλύτερη οικία, σε καλύτερο και ασφαλέστερο σημείο ή με πιο πολυτελή χαρακτηριστικά. Με τους Millennials να έχουν ψηλά στα κριτήρια επιλογής τους την ποιότητα κατασκευής, τις χαμηλές ενεργειακές απαιτήσεις και τη χρήση φιλικών προς το περιβάλλον υλικών. Σκεπτόμενοι μακροπρόθεσμα, δεν διστάζουν να επιλέξουν οικίες σε υψηλότερη τιμή κτήσης, οι οποίες όμως σε βάθος χρόνου έχουν σημαντικά οφέλη όσον αφορά στο κόστος διαχείρισης και συντήρησης. 

Συγκριτικά με τις επενδύσεις σε κατοικίες στην ΕΕ, οι οποίες παρουσίασαν συνολική αύξηση από το 2019 έως το 2022 σχεδόν 6,4%, με τους δείκτες έκτοτε να φθίνουν, και τη δε Γερμανία, χώρα που αποτελεί κλασική αγορά για τον Όμιλο Ten Brinke, να αγγίζει το -12% κατά Μ.Ο., σε σχέση με το 2022, η ελληνική αγορά κατοικίας αναπτύχθηκε σημαντικά και δεν ακολούθησε ούτε φαίνεται να ακολουθεί τις τάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι ενδεικτικό ότι από τα 19 ενεργά εργοτάξια της ΤΒΗ αυτή τη στιγμή, 8 αφορούν εμπορικές αναπτύξεις κι 11 αφορούν οικιστικά. Ενώ τα προβλεπόμενα για το 2024 εργοτάξια ανέρχονται σε 30 στον αριθμό, με τις αναπτύξεις να μοιράζονται εξίσου σε εμπορικές κι οικιστικές.

Η εγχώρια αγορά βρίσκεται σε άνοδο από το 2019 και δεν φαίνεται να επηρεάζεται από την πανδημία και τον πόλεμο, καθιστώντας την Τen Brinke Hellas case study για τον Όμιλο. Εκτός από την αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ και την αύξηση της απασχόλησης, η «Golden Visa» έχει προσελκύσει πολλές ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα από τον Απρίλιο του 2013, αυξάνοντας την κατασκευή νέων κτιρίων, αλλά και των green field projects, μιας και υπάρχει υπερπληθώρα παλαιότερων κτιρίων Β και Γ ενεργειακής κατηγορίας. 

Από την εξίσωση, δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε τον τουρισμό. Η ισχυρή τουριστική ανάπτυξη οδήγησε σε αύξηση των ενοικίων στους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς, με αποτέλεσμα ολοένα και περισσότερα νέα ζευγάρια και οικογένειες να μετατοπίζονται στα προάστια των αστικών κέντρων, και ιδιαίτερα της Αττικής, επιδιώκοντας μια ποιοτικότερη καθημερινότητα.  

Αλλά και η αναθεώρηση του τρόπου εργασίας, με το υβριδικό μοντέλο να κερδίζει συνεχώς έδαφος −και τους ίδιους τους εργαζόμενους να επιζητούν την ελευθερία της απομακρυσμένης εργασίας και για λόγους κοινωνικότητας να επιλέγουν την εργασία από το γραφείο κάποιες, λίγες, ημέρες την εβδομάδα− διαμορφώνει το τοπίο. Οι Millennials, στην πιο παραγωγική τους ηλικία, και κινητήριος δύναμη της αγοράς κατοικίας, δεν φοβούνται την απόσταση, φεύγοντας από το επί χρόνια κατεστημένο «επιλέγω κατοικία κοντά στον χώρο εργασίας μου». 

Ο κλάδος των οικιστικών, φαίνεται να αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τομείς κερδοφορίας των τελευταίων δύο ετών στο ελληνικό real estate development. Δεν είναι τυχαίο ότι σχεδόν όλες οι ελληνικές REICs, πέρα από τα παραδοσιακά περιουσιακά στοιχεία γραφείων και λιανικής, έχουν ενδιαφερθεί και για εναλλακτικές κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων, όπως η φιλοξενία, οι κατοικίες και οι φοιτητικές εστίες. 

Λαμβάνοντας υπόψη ότι το 60% των παγκόσμιων επενδυτών έχουν υιοθετήσει κριτήρια ESG ως μέρος της επενδυτικής τους στρατηγικής, τους κυριότερους χρήστες να επιλέγουν με net-zero κριτήρια και την κοινωνία να ασφυκτιά από τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, η Τen Brinke Hellas δίνει λύσεις αναπτύσσοντας οικιστικά κτίρια ενεργειακής απόδοσης Α+ και πιστοποιημένα κατά Leed εμπορικά (logistics, retail parks, ξενοδοχεία, καταστήματα, σχολεία). Προσδοκώντας ότι το «εύκρατο κλίμα» θα συνεχιστεί τόσο σε περιβαλλοντικό όσο και οικονομικό επίπεδο.

*Ο Φώτης Γιόφτσος είναι Vice President & CEO στην Τen Brinke Hellas