H ελληνική κυβέρνηση προχωρά με εντατικούς ρυθμούς στην υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου για την ανάταξη της εθνικής οικονομίας και την αντιμετώπιση των μεγάλων προκλήσεων της εποχής μας. Ο ελληνικός τουρισμός, ο οποίος κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης −αλλά ακόμα και κατά τη διάρκεια της δύσκολης περιόδου της πανδημίας− επέδειξε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα και στήριξε την οικονομία, την απασχόληση και τις τοπικές κοινωνίες, επανακάμπτει δυναμικά.

Τα έως τώρα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι το 2023 είναι μία εξαιρετική χρονιά για τον ελληνικό τουρισμό, τόσο από πλευράς αφίξεων όσο και εσόδων. H χώρα μας κατάφερε να παγιώσει τη δυναμική της και να συγκαταλέγεται μεταξύ των κορυφαίων τουριστικών προορισμών παγκοσμίως, προσελκύοντας επισκέπτες από κάθε γωνιά του πλανήτη − μία δυναμική που μας επιτρέπει να κοιτάζουμε το μέλλον με αισιοδοξία.

Το σύγχρονο διεθνές ταξιδιωτικό τοπίο

Όπως όμως γνωρίζουμε καλά, οι θετικές επιδόσεις και τα οικονομικά οφέλη μιας περιόδου δεν εξασφαλίζουν την επιτυχία και μακροπρόθεσμα. Ειδικά στη σύγχρονη εποχή, που χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό μεταβλητότητας, δεν μπορούμε να εφησυχάζουμε. Το σύγχρονο διεθνές ταξιδιωτικό τοπίο διαμορφώνεται από πληθώρα παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, των ταχύτατων εξελίξεων στην τεχνολογία και των διαρκώς μεταβαλλόμενων προτιμήσεων και συνηθειών των ταξιδιωτών. Οφείλουμε, συνεπώς, να σχεδιάζουμε και να υλοποιούμε μεταρρυθμιστικές πολιτικές, προσαρμοσμένες στη νέα πραγματικότητα που διέπει την τουριστική δραστηριότητα.

Είναι δεδομένο ότι το τουριστικό προϊόν της χώρας μας είναι μοναδικό και πολυποίκιλο, και ότι απολαμβάνει της προστιθέμενης αξίας της ελληνικής φιλοξενίας και της μακρόχρονης παράδοσης και εμπειρίας στην παροχή τουριστικών υπηρεσιών. Ωστόσο, σε αυτό το ταχύτατα εξελισσόμενο τουριστικό τοπίο είναι καίριας σημασίας η διαρκής προσαρμογή και η καινοτομία.

Νέοι καιροί, νέες απαιτήσεις

Ήδη, η παγκόσμια ταξιδιωτική βιομηχανία υφίσταται έναν ευρύ μετασχηματισμό, που σχετίζεται άμεσα με την επιθυμία αυξανόμενης μερίδας ταξιδιωτών για μοναδικές και πιο αυθεντικές εμπειρίες, με την αναζήτηση της τουριστικής ανάπτυξης με όρους βιωσιμότητας, αλλά και με τις εξελίξεις στην ψηφιακή τεχνολογία.

Ειδικότερα, σε μια εποχή όπου η κλιματική αλλαγή είναι σε εξέλιξη, προβάλλοντας κινδύνους τόσο για την ανθρώπινη ζωή όσο και για την οικονομική δραστηριότητα, το αίτημα για πράσινες πρακτικές κατά τη σύνθεση των τουριστικών προϊόντων και εμπειριών συνιστά θεμελιώδη μετατόπιση στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών. Με άλλα λόγια, οι σύγχρονοι καταναλωτές τουριστικών υπηρεσιών αναπτύσσουν μία διαρκώς εντεινόμενη ευαισθητοποίηση για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των ταξιδιωτικών τους επιλογών και αναζητούν προορισμούς που υιοθετούν πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον και που έχουν να κάνουν από τη μείωση των εκπομπών άνθρακα έως την προστασία των τοπικών κοινωνιών και οικοσυστημάτων.

Ταυτόχρονα, η τεχνολογική καινοτομία και ο ψηφιακός μετασχηματισμός ήδη διαμορφώνουν την τουριστική ζήτηση και τις ταξιδιωτικές συνήθειες. Η ψηφιακή εποχή μεταμορφώνει κάθε πτυχή του ταξιδιού, από την κράτηση καταλύματος και του μέσου μετακίνησης, τη χρήση πληθώρας ψηφιακών εφαρμογών που διατρέχουν κάθε στάδιο της ταξιδιωτικής εμπειρίας, έως και την ανταλλαγή ταξιδιωτικών εντυπώσεων στα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας και κοινωνικής δικτύωσης. Παράλληλα, έχει δημιουργήσει και νέα τουριστικά προϊόντα, που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη και την επαυξημένη και εικονική πραγματικότητα, όπως είναι οι περιηγήσεις σε πολιτιστικά αξιοθέατα και μουσεία, αλλά και στους ίδιους τους προορισμούς και τα καταλύματα.

Ακόμη, ειδικά στη μεταπανδημική εποχή, οι σύγχρονοι ταξιδιώτες εμφανίζονται να ενδιαφέρονται με αυξανόμενο ρυθμό για την αναζήτηση μοναδικών τουριστικών εμπειριών και λιγότερο τυποποιημένων τουριστικών υπηρεσιών, σε λιγότερο προβεβλημένους προορισμούς που διατηρούν έντονο τα στοιχεία της αυθεντικότητας και της αποκλειστικότητας. Ταυτόχρονα, είναι διακριτή η τάση για ταξίδια και δραστηριότητες που προάγουν την προσωπική ευεξία.

Η νέα εθνική τουριστική στρατηγική

Ο σχεδιασμός του Υπουργείου Τουρισμού για το μέλλον του ελληνικού τουρισμού ανταποκρίνεται με συγκεκριμένη στόχευση και εργαλεία στις προκλήσεις αυτής της νέας πραγματικότητας. Στηρίζεται στη βιωσιμότητα, την καινοτομία, τη διαφοροποίηση και τον εμπλουτισμό του τουριστικού μας προϊόντος, με οριζόντιο γνώμονα τη διαφύλαξη της φυσικής και πολιτισμικής μας κληρονομιάς.

Στο επίκεντρο των προσπαθειών μας τίθεται επιπλέον η επίτευξη της ισόρροπης γεωγραφικά τουριστικής ανάπτυξης και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού μας προϊόντος, με κατεύθυνση των επισκεπτών στο σύνολο των Περιφερειών της χώρας και με στοχευμένες πολιτικές επέκτασης της τουριστικής περιόδου, ιδίως μέσω της ενίσχυσης των ειδικών μορφών τουρισμού, σεβόμενοι πάντα την ταυτότητα και τις αναπτυξιακές δυνατότητες κάθε προορισμού.

Η νέα εθνική τουριστική στρατηγική αποτυπώνεται και στο πρόγραμμα δράσεων που έχει εντάξει το Υπουργείο Τουρισμού στον χρηματοδοτικό μηχανισμό του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Δράσεων που έχουν σχεδιαστεί με σεβασμό στις αρχές της γαλάζιας και της πράσινης ανάπτυξης και αφορούν σε έργα υποδομών όπως, για παράδειγμα, στην αναβάθμιση τουριστικών λιμένων και εγκαταστάσεων ιαματικού τουρισμού, αλλά και σε έργα ανάδειξης ειδικών μορφών τουρισμού, όπως ο αγροτουρισμός, ο καταδυτικός και ο ορεινός τουρισμός. Παράλληλα, προωθείται η σύγχρονη και ολοκληρωμένη διαχείριση των τουριστικών προορισμών της χώρας, μέσω της ενθάρρυνσης της σύστασης οργανισμών διαχείρισης και προώθησης προορισμών. Επίσης, περιλαμβάνονται έργα που στοχεύουν στην ενίσχυση της ειδίκευσης και επανειδίκευσης των απασχολούμενων στον τουρισμό, αλλά στον ψηφιακό μετασχηματισμό του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού και των υπηρεσιών του.

Επενδύσεις σε τουριστικά ακίνητα 

Η προσαρμογή ωστόσο στις τάσεις της σύγχρονης εποχής δεν είναι ζητούμενο μόνο για το Υπουργείο Τουρισμού, αλλά και για την ιδιωτική πρωτοβουλία, γεγονός που αποδεικνύεται εμφατικά από την πορεία της επιχειρηματικότητας και επενδυτικής δραστηριότητας στον τουριστικό κλάδο. Μάλιστα, η τουριστική επιχειρηματικότητα σήμερα φαίνεται όχι μόνο να συμβαδίζει με τις τάσεις της εποχής, αλλά και να συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωσή τους. 

Ανέκαθεν, οι τουριστικές επενδύσεις συνιστούσαν σημαντικό μοχλό τουριστικής ανάπτυξης, όχι μόνο μέσω της παροχής τουριστικών καταλυμάτων και εγκαταστάσεων τουριστικών δραστηριοτήτων, αλλά και, τελικά, μέσω της συμβολής στη συγκρότηση του χαρακτήρα των προορισμών.

Συγκεκριμένα, οι επενδύσεις σε ακίνητα τουριστικής εκμετάλλευσης αποτελούν μία από τις κινητήριες δυνάμεις αύξησης της ελκυστικότητας των προορισμών, ενδυναμώνοντας τα ρεύματα της ζήτησης, καθώς εμπλουτίζουν και αναβαθμίζουν την τουριστική μας προσφορά. Ανασυνθέτοντας το τουριστικό χαρτοφυλάκιο της χώρας, συνεισφέρουν ταυτόχρονα στην ενίσχυση της απασχόλησης και της τοπικής οικονομίας. Περαιτέρω, οι επενδύσεις σε τουριστικά ακίνητα παρουσιάζουν πλέον και την πρόσθετη ιδιότητα ουσιαστικής συνδρομής στην προώθηση του στόχου της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, μέσω της υιοθέτησης φιλικών προς το περιβάλλον μεθόδων σχεδιασμού και κατασκευής.

Εξάλλου, σήμερα η επιταγή της βιώσιμης ανάπτυξης σε όλες τις πτυχές της τουριστικής δραστηριότητας και επιχειρηματικότητας είναι πιο έντονη από ποτέ.

Αναγνωρίζοντας το σύνολο των πολιτικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών και τεχνολογικών εξελίξεων, το Υπουργείο Τουρισμού θα συνεχίσει να υλοποιεί τη στρατηγική του βάσει ενός λεπτομερούς σχεδιασμού, με ξεκάθαρο στόχο έναν ισχυρό, ανταγωνιστικό και βιώσιμο τουρισμό, για μια ισχυρή και ανταγωνιστική οικονομία, τα οφέλη της οποίας θα διαχέονται ισόρροπα στην ελληνική κοινωνία.

* Η Όλγα Κεφαλογιάννη είναι υπουργός Τουρισμού