Ήρθε βέβαια η σύρραξη Ισραήλ-Ιράν, με την ανάφλεξη όλης πλέον της Μέσης Ανατολής να ανατρέψει κάθε πρόβλεψη περί οικονομικών προοπτικών.

Ήδη όμως, μια νέα λέξη είχε αρχίσει να ενσωματώνεται στο λεξιλόγιο της παρουσίασης των οικονομικών εξελίξεων (πήγαμε να γράψουμε: «στο λεξιλόγιο της ανάλυσης των οικονομικών εξελίξεων», αλλά… μην υπερβάλλουμε). Πρόκειται για την “vibecession” , που αποτελεί σύνθεση της recession (που συνήθως την μεταφέρουμε στα Ελληνικά ως ύφεση μάλλον είναι κάτι σαν υποχώρηση των ρυθμών μεγέθυνσης) με τα vibes, δηλαδή την αίσθηση που έχει ο κόσμος για την οικονομία, κάτι κοντά στην καταναλωτική εμπιστοσύνη.

Αναδύθηκε η προσέγγιση αυτή της vibecession στην Αμερική – πού αλλού; – καθώς εκεί ήδη, στα μέσα της πρώτης χρονιάς της φασαριόζικης θητείας Τραμπ καταγράφεται κατάρρευση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης στο χαμηλότερο σημείο πολλών ετών (το ναδίρ ήταν βέβαια στα μέσα του 2022, αλλά τότε είχαμε ενεργειακή/πληθωριστική κρίση…). Και τούτο ενώ η μέχρι στιγμής πορεία των κυρίως δεικτών της αμερικανικής οικονομίας δεν είναι αρνητική, παρ’ όλες τις «προσπάθειες» Τραμπ να τορπιλίσει με το (ψυχολογικό, εν πολλοίς) μπαράζ με τους δασμούς και το κλίμα εμπορικού πολέμου – το οποίο υπονομεύει, βέβαια, τις επενδυτικές αποφάσεις, πλην όμως οδήγησε σε αποθεματοποιήσεις (οι οποίες «είναι» οικονομική δραστηριότητα): Πάντως, προβλέψεις για ρυθμό ανάπτυξης 3,8% για το β’ 3μηνο του 2025 – μετά από -0,2% στο α’ 3μηνο – δεν τις λες και τόσο αρνητικές (λόγος γίνεται για μέσο όρο ανάπτυξης 1,7% το 2025-26). Σίγουρα δε ποσοστό ανεργίας 4,3% (Μάιος του 2025) δεν μπορεί να θεωρηθεί πηγή ανησυχίας… Όσο για τον πληθωρισμό, που κυρίως δημιουργεί τις αντιδράσεις των καταναλωτών, τον Μάιο βρισκόταν στις ΗΠΑ στο 2,4% έναντι 3,5% την άνοιξη του 2024 και γύρω στο 6% αρχές του 2023. (Αυτό πλήρωσε, τελικά, ο Μπάϊντεν),

Πάντως, αυτή η αναντιστοιχία του δημοσίου αισθήματος για την οικονομία με τις καταγραφές των δεικτών για την ίδια οικονομία έχει και για μας το ενδιαφέρον της. Γιατί; Διότι η καλλιέργεια μιας εικόνας επιτυχίας ή πάντως σταθερότητας, με την «σωστή» ανάδειξη δεικτών και προβλέψεων – ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2025 προβλεπόταν σ’ εμάς από 2% (ΔΝΤ) μέχρι 2,3% (Ευρ. Επιτροπή), η ανεργία ήταν τον Μάρτιο στο 9% έναντι 10,8% πριν ένα χρόνο – αλλά ήδη καταγράφεται σαφής αναντιστοιχία με την αίσθηση που διατρέχει την κοινή γνώμη για την κατάσταση και (το κυριότερο…) για τις προοπτικές της οικονομίας. Ακόμη και πριν τους τωρινούς ισχυρούς γεωπολιτικούς κραδασμούς, με ό,τι απειλούν να φέρουν (τιμές ενέργειας, τουρισμός). Οι μετρήσεις του ΙΟΒΕ για την οικονομική συγκυρία και την καταναλωτική εμπιστοσύνη παρουσιάζουν διακυμάνσεις (που κάνουν φορές-φορές τους αρμοδίους να παραπονιούνται!)^. κυρίως όμως προβληματίζει η δημοσκοπική παρακολούθηση της αξιολόγησης της οικονομίας (6 στους 10 θεωρούν ότι «τα πράγματα πάνε πολύ ή αρκετά κακά»/ΜRB , με την ακρίβεια να παραμένει το βασικό πρόβλημα των νοικοκυριών – δεν είναι δε το 2,5% άνοδος του πληθωρισμού τον Μάιο έναντι 2% τον Απρίλιο εκείνο που «κάνει την ζημιά». Μάλλον η διαφοροποιημένη επίπτωση της ακρίβειας στα διάφορα επίπεδα του πληθυσμού μετράει…

Προς τα έξω, δε, όπου εύλογο είναι να στρέφεται η προσοχή μετά την Ελληνική περιπέτεια της τελευταίας 15ετίας, μπορεί μεν το αξιόχρεο της χώρας να κινείται πλέον ένα «κλικ» παραπάνω από την επενδυτική βαθμίδα για S&P και DBRS, όμως η επίκληση των πρωτογενών πλεονασμάτων και η θετική επίδραση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης αρχίζει να ξεθωριάζει.

Πώς αυτό; Σιγά-σιγά, μουρμουρίζεται ότι το ενδοκυβερνητικό χρέος και η χρήση repos λειτουργεί αποσταθεροποιητικά, με τα πρωτογενή πλεονάσματα να δημιουργούν εικόνα τύπου «χωριού Ποτέμκιν» (Έτσι έφτιαχναν χαρούμενα και λαμπερά χωριά, ώστε να χαίρεται η Αικατερίνη η Μεγάλη όταν επισκεπτόταν τις εσχατιές της Τσαρικής Ρωσίας…). Ενώ η τελική χρήση των πόρων του NextGenEu υστερεί, με τα μέσα 2026 να πλησιάζουν πλέον, και χωρίς προοπτικές παράτασης του επενδυτικού προγράμματος (ακόμη και η Τράπεζα της Ελλάδος εκπέμπει μηνύματα ανησυχίας). Θα καταλήξουμε να … τρέχουμε πίσω από εξοπλιστικά, μην και κρατήσουμε αναπτυξιακούς ρυθμούς.

Τα vibes, λοιπόν, η αίσθηση της κοινής γνώμης για το τι συμβαίνει/τι ισχύει στην οικονομία, κινδυνεύουν κάθε στιγμή να ξεφύγουν. Και να οδηγήσουν «απέναντι» από τα νούμερα.