Μια συζήτηση κάπως έξω-από-το-αναμενόμενο έγινε προ ημερών με αφορμή ένα βιβλίο επίσης έξω-από-το-συνηθισμένο. Το «Στον ΟΟΣΑ». Με διευκρινιστικό υπότιτλο «Γεωπολιτική Θεωρία και Διπλωματική Πράξη». Αντικείμενο, εντέλει, εκείνο που ο συγγραφέας του, Ομότιμος Καθηγητής Γεωπολιτικής στην Σορβόννη, αλλά και Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΟΣΑ (2013-15, στο καμίνι των Μνημονίων, όταν ο ΟΟΣΑ επιχειρήθηκε να λειτουργήσει κάπως σαν αλεξικέραυνο απέναντι στην Τρόικα και εν συνεχεία 2021-24 στην ευνοϊκότερη «μετά τα Μνημόνια» φάση) περιγράφει ως «στρατηγική του αδυνάτου». Δηλαδή μιας χώρας όπως η Ελλάδα που – αν τολμήσει αλλά και δικτυωθεί και πιστέψει σε αυτό που προσπαθεί – μπορεί να πετύχει αρκετά στα πλαίσια ενός πολυμερούς Οργανισμού όπως ο ΟΟΣΑ.

Οι θητείες Πρεβελάκη συνετέλεσαν στο να σπάσει κάπως το αδιέξοδο που είχε δημιουργηθεί γύρω από την Ελλάδα, στα πύρινα εκείνα χρόνια. Μέχρι και η πολιτιστική διπλωματία –  με έργα Κωνσταντίνου Ξενάκη, Μιχάλη Κατζουράκη ή Αλέκου Κυραρίνη, γραφιστικοί χάρτες της Ευρώπης και των σχέσεων των Κρατών της από τον πρώτο, «Φως και Σκότος» από τον τελευταίο –  είχε επιστρατευθεί ώστε να ξεπεραστούν τα προβλήματα επικοινωνίας με το διεθνές σύστημα, πάντως τον μαγικό κύκλο των διεθνών οργανισμών, μιας καθημαγμένης Ελλάδας που είχε κλειστεί στον εαυτό της. (Το εγχείρημα εκείνο δημόσιας διπλωματίας ξετύλιξε η Τατιάνα Πολλάλη).

Στον πυρήνα , τώρα, της προβληματικής του πώς η γεωπολιτική γνώση μπορεί να μπολιάσει την διπλωματική πρακτική, η Λούκα Κατσέλη αναφέρθηκε στα παραδείγματα από διαδοχικές πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν επί Γ. Πρεβελάκη στον Οργανισμό – με την επιδίωξη να επιλεγεί ως Γ.Γ. του ΟΟΣΑ η Άννα Διαμαντοπούλου, που μόλις στην τελική ευθεία δεν ευδοκίμησε^. με την εξασφάλιση της Προεδρίας του Global Strategy Group στον Κυριάκο Πιερρακάκη^. Κυρίως, με την απόφαση για ίδρυση Κέντρου του ΟΟΣΑ για τους Πληθυσμούς στην Κρήτη.

Ήδη ο Δημήτρης Αβραμόπουλος είχε αναφερθεί στην σημασία που μπορεί να έχει η συνεισφορά των θεωρητικών στην άσκηση διπλωματίας – με την καίρια προσέγγιση των ζητημάτων σε βάθος χρόνου. Εξήγησε επίσης την κρισιμότητα του να βλέπει κανείς ξεκάθαρα ποιο είναι κάθε φορά το γεωπολιτικό στίγμα της χώρας, να προσεγγίζει δηλαδή την πολιτική έξω από τα σύνορα. Και να αποδέχεται τις πραγματικότητες.

Ενώ ο Άγγελος Συρίγος αναφέρθηκε στις πιο προχωρημένες εισηγήσεις Πρεβελάκη για μετάβαση από την ιεραρχική σε δικτυακή οργάνωση του διεθνούς συστήματος, ή για έγκαιρη αντιμετώπιση των προκλήσεων της δημογραφίας/των πληθυσμών και του ανοίγματος στους ωκεανούς (καθώς «οι θάλασσες αποκτούν χαρακτηριστικά εδάφους»).

Ανοίγοντας ένα περαιτέρω μέτωπο συζήτησης, η Λούκα Κατσέλη επεσήμανε ότι οι εξελίξεις στην εποχή της παγκοσμιοποίησης – ιδίως με την αύξηση του ρόλου των πολυεθνικών (147 όμιλοι συγκεντρώνουν το 40% του παγκόσμιου πλούτου) πλην όμως δεν εμπλέκονται στην λειτουργία των διεθνών Οργανισμών οι οποίοι παραμένουν διακρατικοί – επιβάλλουν πλέον αισθητά διαφορετικές προσεγγίσεις. Το ίδιο ισχύει και προκειμένου περί της μετάβασης σε έναν πολυ-πολικό κόσμο, με ανάδειξη του φαινομένου των σφαιρών επιρροής: ένα νέο Ευρωπαϊκό δόγμα καθίσταται αναγκαίο, καθώς η παγκοσμιοποίηση δεν συνάδει με μια προσέγγιση Δύσης έναντι Νότου.

Μετά από αυτήν την παρέμβαση, ο Γιώργος Πρεβελάκης σημείωσε ότι η γεωπολιτική έχει ήδη επεκταθεί, συμπεριλαμβάνοντας περισσότερους συντελεστές από τα Κράτη-Έθνη. Άλλωστε «κάποτε, παλιότερα, η Ευρώπη είχε ανοιχτεί στην θάλασσα», ενώ μεταγενέστερα μόνο «κλείστηκε στην ήπειρο» (με αναφορά και στις Γερμανικές τάσεις για συμπληρωματικότητα Ευρώπης/Ρωσίας). Στην νέα, υπό διαμόρφωση, γεωπολιτική πραγματικότητα, κατ’ αυτόν «μια Ευρώπη-αρχιπέλαγος θα προσέφερε ενδεχομένως καλύτερη βάση για το μέλλον».

Παρόμοιες συζητήσεις υπέρβασης της Ελληνικής μας εσωστρέφειας (αλλά και της Ευρωπαϊκής αναδίπλωσης των τελευταίων ετών) θα ήταν πολύτιμο να ανοίξουν.