Για πρώτη φορά μετά το 1917 – αυτή ήταν η βαρύτερη προσβολή! – βρέθηκε υποβαθμισμένο το αξιόχρεο των ΗΠΑ / το rating των Αμερικανικών ομολόγων.

 Η Moody’s, που πήρε πρόσφατα αυτήν την πρωτοβουλία, είχε πλήρη αντίληψη του τι νάρκη αφόπλισε. Έκανε προληπτική άμυνα, λέγοντας «αναγνωρίζουμε μεν τα σημαντικά στοιχεία οικονομικής και χρηματοπιστωτικής ισχύος των ΗΠΑ», αλλά συνέχισε εκτιμώντας ότι «δεν αντισταθμίζουν πλήρως την υποβάθμιση των χρηματοπιστωτικών μετρήσεων». Θεωρώντας ότι τα δημοσιονομικά ελλείμματα της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης θα μπορούσαν να φθάσουν το 9% του ΑΕΠ σε ορίζοντα 2035 (το 2024 ήταν 6,4%) και τούτο λόγω των συσσωρευομένων αναγκών εξυπηρέτησης του χρέους αλλά και «περιορισμένης άντλησης φορολογικών εσόδων», προχώρησε στην υποβάθμιση κατά μια βαθμίδα . Μάλιστα έσπευσε να υπενθυμίσει ότι η κλίμακα «βαθμολόγησης» έχει 21 βαθμίδες.

Η συνέχεια ήταν αναμενόμενη: ο Λευκός Οίκος σχολίασε περιφρονητικά την υποβάθμιση Moody’s, παραβλέποντας ότι οι ΗΠΑ έχασαν την βέλτιστη βαθμολογία τους (το περιβόητο «triple A» ) κάποια στιγμή από την Standard and Poor’s (το 2011 , αυτό…), και εν συνεχεία από την Fitch (το 2023). Εκείνο που «έφερε» η υποβάθμιση Moody’s ήταν ότι – πλέον – και οι τρεις rating agencies έχουν τις ΗΠΑ ένα «κλικ» κάτω από τον Παράδεισο.

Καθώς, όμως, ο Λευκός Οίκος Τραμπ είναι … Τραμπικός, δεν μπορούσε να μην προσχωρήσει και σε καταγγελία της Moody’s, με ένα «έχουν βρεθεί να έχουν λάθος επανειλημμένα». Καθώς δε δεν νοείται να λείπει η επίθεση ad hominem, στοχοποιήθηκε ο επικεφαλής οικονομολόγος της Moody’s Μαρκ Ζάντι: «κανείς δεν παίρνει τις «αναλύσεις» του στα σοβαρά». Με σπουδές στο Wharton School και διδακτορικό από το U Penn, ο Ζάντι (Ιρανικής καταγωγής, ο πατέρας του καθηγητής με αρχικές σπουδές ηλεκτρολόγου-μηχανολόγου στην Τεχεράνη, εν συνεχεία σύμβουλος πολλών Αμερικανικών επιχειρήσεων) είχε επαγγελματική διαδρομή στην Chase Econometrics, ενώ συνίδρυσε (το 1990) την μελετητική Economy.com η οποία εξαγοράσθηκε από την Moody’s (το 2005). Η αλήθεια είναι ότι ο Ζάντι υποβάθμισε αρχικά την κρίση των subprimes/ της στεγαστικής αγοράς και της φούσκας της (του 2007-08). Όμως το πλέον χαρακτηριστικό για την επίθεση του Λευκού Οίκου εναντίον του είναι ότι… δεν ασχολείται με την διαδικασία rating του αξιόχρεου χωρών : δραστηριοποιείται σε άλλο κλάδο, το Moody’s Analytics…

Αφήνοντας κατά μέρος αυτό το – μη-αμελητέο, αν το σκεφθεί κανείς – επεισόδιο διαδρομής, αξίζει/θα έπρεπε να σταθεί και σε κάτι αρκετά διαφορετικό: σ’ αυτήν ακριβώς την συναστρία ανάδειξης της σκληρής ισχύος, με Τραμπ από την μια, Πούτιν από την άλλη, Νετανιάχου πιο νότια, να εισάγουν το διεθνές σύστημα σε νέα εποχή, πέθανε (στα 88 του) ο Joseph Nye. Καθηγητής στο Χάρβαρντ εδώ και δεκαετίες, ο ΝάΙ, υπήρξε ο εμπνευστής/εκλαϊκευτής της έννοιας του soft power, της «ήπιας ισχύος».

Αντιπαρατιθέμενος με τον μεγάλο (Βρετανό, αλλά στο Γιέηλ) ιστορικό Πωλ Κέννεντι που έγραψε το «Άνοδος και πτώση των Μεγάλων Δυνάμεων» (1987) αναδεικνύοντας την υποχώρηση των ΗΠΑ λόγω κάμψης των οικονομικών πόρων και λόγω military overstretch/στρατηγικής υπερεπέκτασης, ο Joseph Nye αναδεικνύει ήδη από την δεκαετία του 80 την έννοια της «ήπιας ισχύος» (το αναλυτικότερο φερώνυμο βιβλίο του ανάγεται στο 2004, σε πρόσφατο άρθρα του στο Project Syndicate έγραφε «The Future of American Soft Power»).  Πάντως το 1990, με το “Bound To Lead” : The Changing Nature of American Power”, αναδείκνυε ότι η ικανότητα να ασκεί μια χώρα επιρροή μέσω ελκυστικών δασμών και πειθούς  – δημοκρατικές δομές και στάση, πολιτισμική ακτινοβολία, ακαδημαϊκή παρουσία, τεχνολογική καινοτομία. Μάλλον βλέποντας την ελκυστικότητα των προσεγγίσεων soft power να υποχωρεί – ο Νye είχε λειτουργήσει και ως υφυπουργός Άμυνας επί Κλίντον, για θέματα Διεθνούς Ασφάλειας επί Κλίντον… – ανέπτυξε αργότερα την έννοια της smart power/ «ευφυούς ισχύος». Που, εντέλει έγκειται σε συνδυασμό σκληρής ισχύος (στρατιωτικές παρεμβάσεις αλλά και οικονομικές κυρώσεις) και όσων στοιχείων ήπιας ισχύος απομένουν πλέον ενεργά. [Διαβάζοντας κανείς την μελαγχολικά αντιστρόφως επίκαιρη ομιλία Κυριάκου Μητσοτάκη στο Κογκρέσο – 17 Μαίου 2022 – το «πιστεύαμε ότι η διεθνής συνεργασία και η κοινή αφοσίωση στο κράτος δικαίου υπερισχύουν πλέον των όπλων και των στρατών» βλέπει ίχνη προσέγγισης Νάϊ . Και ύστερα… ήρθαν οι μέλισσες. Και οι αναγκαστικές συνεντεύξεις Breitbart].

Θεωρώντας την έλευση Τραμπ καταστροφική, ο Νye θρήνησε στο Project Syndicate το γεγονός ότι «η από μέρους της Κυβέρνησης των ΗΠΑ παραίτηση από την άσκηση ήπιας ισχύος έχει προβλεπτές συνέπειες […] Άμα χαθεί η εμπιστοσύνη, δεν ανακτάται εύκολα». 

Ο Joseph Nye πέθανε στις 6 Μαΐου 2025.