Αναμενόμενο ήταν, από την Διεθνή Διάσκεψη «για την Ειρήνη και την Βιώσιμη Ανάπτυξη», με την οποία αμέσως μετά τις Ευρωεκλογές έγινε η εκκίνηση του Ινστιτούτου Αλέξη Τσίπρα, να στραφεί το κυρίως ενδιαφέρον σε πεδία όπως ποιοι παραβρέθηκαν και ποιοι όχι (απ’ εμάς: η Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο προκάτοχός της, ευρύ φάσμα από ΣΥΡΙΖΑ – με πέρασμα Κασσελάκη – και Νέα Αριστερά, αρκετό ΠΑΣΟΚ, πάντως επιμελημένη απουσία κυβερνητικών), τι «παίχτηκε» ως προς τις προοπτικές της ΚεντροΑριστεράς. Συν τι προοπτικές έχει με φόντο την πολιτική ανατροπή στην Βόρεια Μακεδονία, η Συμφωνία των Πρεσπών και συνολικά η Ευρωπαϊκή πορεία των Δυτικών Βαλκανίων.

Χωρίς να θέλουμε να υποτιμήσουμε την διάσταση κοινωνικού δελτίου ή/και πολιτικής κουζίνας που κάθε τέτοια διοργάνωση δεν μπορεί παρά να έχει, να καταθέσουμε κάποιες πτυχές που – θαρρούμε – είχαν πιο μακροπρόθεσμο ενδιαφέρον/περιεχόμενο:

Πρώτον, όλες οι παρεμβάσεις των ξένων συμμετεχόντων – προσοχή! όχι μόνον των εκ των θέσεών τους αρμοδίων όπως π.χ. ο Μάθιου Νίμιτς (διαμεσολαβητής «για το ονοματολογικό» της Βόρειας Μακεδονίας), η Αντζελίνα Αϊχορστ της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, ο Αντόνιο Γκουτέρρες Γ.Γ. του ΟΗΕ (με βιντεοκλήση) αλλά και οι Επίτροποι Πάολο Τζεντιλόνι και Γιοχάννες Χαν, ο Γιενς Πλότνερ διπλωματικός σύμβουλος του Γερμανού Καγκελαρίου, ο Μίλος Βούτσεβιτς Πρωθυπουργός της Σερβίας, ο πρώην Πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολλαντ (βιντεοκλήση), ο πρώην Πρόεδρος του ΕυρωΚοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς – περιλάμβαναν, διεξοδικά και στερεότυπα, επιβεβαίωση της ανάγκης όχι απλώς να συνεχισθεί η ισχύς, αλλά και να βαθύνει η εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών. Πρόσθετο ενδιαφέρον είχε το πώς π.χ. από τους Κοινοτικούς αλλά και τον Φρ. Ολλαντ υπήρξε παραδοχή ότι η ίδια η ΕΕ (με την Γαλλία, αρχικά, τώρα την Βουλγαρία) έπαιξαν αρνητικό ρόλο, μην δίνοντας αληθινή συνέχεια στην Ευρωπαϊκή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας και συνολικά των Δυτ. Βαλκανίων. Αυτονόητα, στο θέμα στάθηκαν διεξοδικά οι αμφιτρύωνες της διοργάνωσης Αλέξης Τσίπρας και Ζόραν Ζάεφ και οι πρώην ΥΠΕΞ Νίκος Κοτζιάς και Νίκολα Ντιμιτρόφ: όμως η ουσία έγκειται στο ότι το διεθνές σύστημα δεν φαίνεται να εγκαταλείπει την προσδοκία σταθεροποίησης της Βόρειας Μακεδονίας (και των Δυτικών Βαλκανίων).

Από τα δυο πάνελ που ασχολήθηκαν με ζητήματα αιχμής μεν, πλην συχνά αποδυναμωμένα από το κυρίως περιεχόμενό τους έτσι όπως πολιτικοποιούνται ρηχά, το δίδυμο Μαργαρίτη Σχοινά (απερχόμενου Έλληνα Επιτρόπου στην ΕΕ) και Θοδωρή Ρουσόπουλου (Πρόεδρου της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης στο Συμβούλιο της Ευρώπης) στάθηκαν με προσοχή στην δύσκολη προσπάθεια των διεθνών οργανισμών να κρατήσουν κάτι από τον ρόλο τους «στην διαχείριση κρίσεων και την εξασφάλιση της ειρήνης». Ενδιαφέρον το πώς για τον Μ. Σχοινά, η Ευρώπη χρειάζεται «πρώτα να διορθώσει τα δικά της», με τα 5 «Α» – Άμυνα, Ασφάλεια, Αυτονομία, Απασχόληση (ενέργεια, στρατηγικές πρώτες ύλες, μικροεπεξεργαστές), Ανθεκτικότητα – να λειτουργούν ως προαπαιτούμενα οποιασδήποτε αξιόπιστης εξωτερικής δράσης. Ενώ για τον Θ. Ρουσόπουλο, αποτελεί παράδοξο ότι στον «Παγκόσμιο Νότο» οι λαοί προκύπτει να ποθούν ουσιαστικά όσα αντιπροσωπεύει η Ευρώπη, πλην οι ηγεσίες τους να δυσπιστούν.

Στα της κλιματικής αλλαγής, όπου οι δήμαρχοι Αθηνών και Κωνσταντινούπολης μάλλον πολιτικά παρά περιβαλλοντικά τοποθετήθηκαν, ίσως η πιο μελλοντοστραφής και επί του συγκεκριμένου να ήταν η παρέμβαση της Μαρίας Βασιλάκου – επί δεκαετία σχεδόν Αντιδημάρχου της Βιέννης. Η οποία περιέγραψε πώς μια μεγαλούπολη προσπάθησε και κατόρθωσε να διορθώσει το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα, κυρίως όμως πώς η παραδοσιακή συνεργασία του δημοσίου/ιδιωτικού τομέα/public-private partnership, πήρε ήδη την κατεύθυνση της συνεργασίας Δημοσίου με συλλογικότητες/public-plural partnership. Που και πόρους ξεκλειδώνουν, αλλά και δίνουν την αίσθηση συμμετοχής στους πολίτες. Την διάσταση της εξασφάλισης των πελώριων πόρων που χρειάζονται για την ενεργειακή μετάβαση επισήμανε, με αναφορά στις Αμερικανικές επιλογές, και ο σύμβουλος  του Τζων Κέρρυ (Προέδρου Απεσταλμένου για το Κλίμα) Ντέηβιντ Λίβενγκστον ο οποίος και μίλησε για τις σημαντικές αποδόσεις που υπόσχονται οι περιβαλλοντικές επενδύσεις.

Ενώ και ο υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για θέματα ενέργειας, ο γνώριμός μας Τζέφρι Πάϊατ, έδειξε την πελώρια κλίμακα των αναγκαίων παρεμβάσεων για την ενεργειακή μετάβαση, με την ανηφορική διατύπωση «πρέπει να γίνουν όλα, όλα μαζί»/ everything, all at once. Αλλά και επεσήμανε πώς Ελληνικές επιχειρήσεις έχουν δείξει ικανότητα δραστηριοποίησης, από την αποθήκευση ενέργειας/μπαταρίες της Sunlight μέχρι την συμμετοχή με καλώδια στις offshore ανεμογεννήτριες στην Βιρτζίνια των ΗΠΑ.

Επειδή αναφερθήκαμε ήδη στην διάσταση βιωσιμότητας (γιατί αυτή υποτίθεται ότι ήταν μια από τις βασικές επιλογές της Διεθνούς Διάσκεψης), δυο λόγια και για το πρώτο πάνελ, πού πήγε  να αναζητήσει «πού πορεύεται η Ευρώπη (και η Ελλάδα) από πλευράς ανάπτυξης – και κοινωνικής συνοχής».

Εκεί, ο Επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι ζήτησε/ευχήθηκε «ο νέος κύκλος των Ευρωπαϊκών θεσμών να αποδειχθεί όσο φιλόδοξος αναδείχθηκε ο προηγούμενος που τώρα κλείνει» – υπό την πίεση της ανάγκης, με το Next Generation EU/Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και με την χαλάρωση των κανόνων του Συμφώνου σταθερότητας. Ταυτόχρονα όμως θεώρησε ότι η ΕΕ θα χρειαστεί να ανταποκριθεί διαφορετικά στις προκλήσεις του διεθνούς συστήματος: από φυτοφάγο να γίνει σαρκοβόρο. Στο ερώτημα αν κάτι τέτοιο σημαίνει ότι «επόμενο» Ταμείο NGEU θα κατευθυνθεί π.χ. στους εξοπλισμούς, δεν υπήρξε ευθεία απάντηση.

Αλλά και για την Ελληνική περίπτωση, οι προκλήσεις – όπως περιγράφηκαν από τον Γιώργο Χουλιαράκη και τον Νίκο Βέττα – παραμένουν σημαντικές. Μπορεί οι μείζονες μακροοικονομικές ισορροπίες να έχουν διορθωθεί, όμως κανένα πρόγραμμα οικονομικού μετασχηματισμού δεν θα είναι ολοκληρωμένο «αν δεν συνοδεύεται από ουσιώδη μείωση των ανισοτήτων αλλά και ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας».  Ενώ οι (συγκριτικά) καλοί ρυθμοί ανάπτυξης που τώρα επιτυγχάνονται δεν θάπρεπε να φέρουν εφησυχασμό, καθώς «το επενδυτικό κενό που έχουμε κληρονομήσει είναι τεράστιο» (Ν. Βέττας). Όσο για την πολυσυζητημένη αλλαγή παραγωγικού υποδείγματος, ο ίδιος παρέπεμψε στην ανάγκη στροφής προς διεθνώς ζητούμενα προϊόντα…

Η επικεντρωμένη στην προβληματική του Ταμείου Ανάκαμψης παρέμβαση της Ευγενίας Φωτονιάτα – η οποία έχει χειριστεί επί του πεδίου τα θέματα Διαρθρωτικών Ταμείων – μίλησε για αδυναμίες της επιλογής του προγράμματος Ελλάδα 2.0 όπως σχεδιάστηκε και εφαρμόζεται, για να καταλήξει ότι «δεν πρέπει να λειτουργήσει ως όχημα αναπαραγωγής του [σημερινού] στρεβλού παραγωγικού συστήματος».

Την ματιά τέλος της κοινής γνώμης, του «πώς δηλώνουν ότι αισθάνονται οι Έλληνες» κατέθεσε η Φαίη Μακαντάση της διαΝΕΟσις. Θυμίζοντας ότι … μόνον ένας Έλληνας στους τρεις γνωρίζει καν τι εστί Ταμείο Ανάκαμψης (ενώ, εν τω μεταξύ, 4 στους 10 Έλληνες στις νεότερες ηλικίες 25-39 ετών θεωρούν ότι βρισκόμαστε με «αναιμική Δημοκρατία». Οσο για τα γενικά αισθήματα των Ελλήνων σήμερα, 49,1% δηλώνουν ανασφάλεια, 44% απογοήτευση, 16,8% ντροπή και μόλις 12,4% υπερηφάνεια (γίνονταν δεκτές πάνω από μια αξιολογικές απαντήσεις).

Τίποτε δεν δείχνει να είναι απλό και ευθύγραμμο, λοιπόν.