Βιβλία που έχουν πολιτικό η νομικό περιεχόμενο, πάντως τεχνικό χαρακτήρα, δύσκολα θα φανταζόταν κανείς να αποκτήσουν/να δώσουν συναισθηματική φόρτιση. Και όμως: ένα πρόσφατο βιβλίο – «Πλοηγώντας το σκάφος της Κυβέρνησης» – του Νίκου Ζέρβα, εκπροσώπου της νεότερης γενιάς μελετητών της Δημόσιας Διοίκησης και εκείνου που προσεγγίζουμε ως «διακυβέρνηση» υπό τον αστερισμό του Επιτελικού Κράτους, κατόρθωσε στην παρουσίασή του να αγγίξει μια συναισθηματική χορδή.

Πώς; Δύσκολα θα φαντασθεί κανείς τεχνικότερο περιεχόμενο από την μελέτη του φαινομένου του «υπουργειοπληθωρισμού», με την πρόσθετη μάλιστα διευκρίνηση ότι, αν στους κυρίως υπουργούς προστεθούν και οι υφυπουργοί – δεν μετέχουν μεν θεσμικά στο Υπουργικό Συμβούλιο , όμως πολλοί από αυτούς αποκτούν καθήκοντα χάραξης πολιτικής – καθώς και γενικοί γραμματείς – κάποιες φορές με ακόμη κεντρικότερο πολιτικό ρόλο, οι αριθμοί της κουστωδίας  απογειώνονται.

Πιο ουσιαστικά/αιχμηρά, ο Ζέρβας στρέφεται (με υλικό από τους Worldwide Governance Indicators της Παγκόσμιας Τράπεζας) στην αποτελεσματικότητα  διακυβέρνησης όπου συνολικά η Ελλάδα καταγράφεται σαφώς χαμηλότερα απ’ όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες πλην Βουλγαρίας – μικρότερη η απόσταση από την Ιταλία, βέβαια, παρά π.χ. από τις χώρες της Ιβηρικής. Διαχρονικά μάλιστα η κυβερνητική αποτελεσματικότητα κάνει μια βουτιά τα πρώτα χρόνια των Μνημονίων, εν συνεχεία  επανέρχεται μετά το 2017 (για να φθάσει το 2019 στα επίπεδα 2013-14). Ύστερα σκαρφαλώνει με ενδιαφέροντα τρόπο τα χρόνια της πανδημίας (κορύφωση μάλιστα το 2022) , αλλά κατακρημνίζεται το 2023 οπότε και την συναντούμε πάλι σε επίπεδα 2015…

Ενώ στην δυσάρεστη αναφορά στο κράτος δικαίου (θυμάστε;), με ίδια αναγωγή σε Παγκόσμια Τράπεζα στην διαδρομή από το 2013 έως το 2023, παρατηρείται ήδη έντονη κάμψη το 2014-15, καταβύθιση το 2015-17, άνοδος το 2018-20, βραδύτερη άνοδος το 2020-22, ύστερα όμως πάλιν βύθιση .

Κάνοντας λοιπόν την παρουσίαση αυτού του βιβλίου (Εκδ.Ασίνη) στην φιλόξενη πλατεϊτσα πίσω από τον Αη-Γιώργη Καρύτση, μπροστά σε νεανικό κυρίως κοινό, ο Αντώνης Μακρυδημήτρης και ο Αντώνης Καραμπατζός  – ο πρώτος βετεράνος της μελέτης της Δημόσιας Διοίκησης στην Ελλάδα, ο δεύτερος από το μετερίζι μεν του Ιδιωτικού Δικαίου πλην σταθερά ενεργός στην ευρύτερη δημόσια συζήτηση της εποχής – ξεδίπλωσαν την προβληματική της οργανωτικής κακοδαιμονίας. Με διεξοδική ιστορική αναφορά στην προϊστορία της νομιμοποίησης της αυξημένης πρωθυπουργικής εξουσίας και την εγκαθίδρυση του πρωθυπουργοκεντρικού συστήματος κατά την διάρκεια της Μεταπολίτευσης. Και με τις συνέπειές του που εισπράττουμε – ως πολίτες, εννοείται.

Ενώ όμως ξεδιπλωνόταν η όσο-και-να-είναι-τεχνική, ή έστω στρυφνά πολιτική αυτή συζήτηση, προέκυψε ένα εντελώς ανθρώπινο στοιχείο. Πώς; Μνημονεύθηκε από τον Αντ. Μακρυδημήτρη – Doctor Vater του συγγραφέα, τον οποίο είχε στενό συνεργάτη του – αλλ’ εξηγήθηκε από τον ίδιο τον Νίκο Ζέρβα ότι, όσο προετοίμαζε το βιβλίο του, βρέθηκε με βαρύ εγκεφαλικό ο πατέρας του. Γλύτωσε μεν τα χειρότερα, όμως βρέθηκε να νοσηλεύεται σε δύσκολη κατάσταση: οι γιατροί εξήγησαν στην οικογένεια ότι είχε καίρια σημασία να μείνει ο ασθενής σε εγρήγορση, με όσο γίνεται πιο συχνή εγκεφαλική λειτουργία. Ακόμη περισσότερο, αυτό, όταν προσπεράστηκε πλέον ο κίνδυνος και πέρασαν στην αποκατάσταση.

Έτσι, ο γιος σταθερά πήγαινε στον πατέρα του με νέα και πληροφορίες για την μελετητική, ύστερα την συγγραφική δουλειά που προχωρούσε. Παράλληλα με την βελτίωση, ιδίως όταν ξεκίνησε η αποκατάσταση, δόθηκε στον αποθεραπευόμενο και πρόσβαση στο κείμενο του «Πλοηγώντας το σκάφος της Κυβέρνησης», για σχόλια…

Στην παρουσίαση του βιβλίου, παρευρισκόταν – διακριτικά, στις πίσω σειρές – ο πατέρας του Ν. Ζέρβα με την ευρύτερη οικογένεια. Τρακαρισμένος από την περιπέτεια υγείας του, εμφανώς, αλλά επικοινωνιακός. Και συγκινημένα δεχόμενος τα συγχαρητήρια. Απόδειξη του πώς ένα πολιτικό-τεχνικό βιβλίο μπορεί να λειτουργήσει συναισθηματικά.