«Ό,τι δεν μετράς, δεν το ξέρεις»: το κήρυσσε αυτό παλιότερα ο Στέφανος Μάνος. Ο οποίος μάλιστα από ένα σημείο και πέρα προσέθετε, σε χαλαρότερες συνθήκες, ότι στην Ελλάδα πιθανόν γι αυτό να μην πολυ-μετράμε, επειδή προτιμούμε κατά περίπτωση και κατά καιρούς (παράδειγμα: τα Greek Statistics και ο ρόλος τους στην κρίση…) να μην πολυ-γνωρίζουμε.

Γι αυτόν τον λόγο, στον Στέφανο Μάνο θα έπρεπε να είναι αφιερωμένη η χθεσινή εκδήλωση όπου παρουσιάστηκε η πύλη-κόμβος «Greece in numbers: Δεδομένα σχετικά με την Ελλάδα» – έργο συνεργασίας του ΙΟΒΕ, του Hellenic Observatory του LSE και του Hellenic Studies Programme  του Yale. Στην πύλη αυτή είναι συγκεντρωμένες και διαθέσιμες χρονοσειρές, με δυνατότητα επίσκεψης, κατεβάσματος/ downloading, σύγκρισης και περαιτέρω επεξεργασίας που αφορούν κάπου 600 μεταβλητές, σε 12 περιοχές στοιχείων που αφορούν την Ελληνική οικονομία. Μια κιβωτός στοιχείων για ερευνητές, αναλυτές, διαμορφωτές πολιτικής (εδώ γινόμαστε ρομαντικοί, φανταζόμενοι πολιτικούς να αναζητούν στοιχεία!), διαμορφωτές της κοινής γνώμης (υποσύνολο οι δημοσιογράφοι).

Ήδη ο συντονιστής της συζήτησης – ο Νίκος Φιλιππίδης, του ΒΗΜΑΤΟΣ – θύμισε ότι οι Έλληνες δημοσιογράφοι επί χρόνια και χρόνια αισθάνονταν «φτωχοί συγγενείς» από πλευράς πρόσβασης σε στοιχεία (και από πλευράς ποιότητας των εκάστοτε διαθέσιμων στοιχείων, άλλωστε).

Στην παρουσίαση μετείχε ο Γιάννης Στουρνάρας, με διαδρομή που τον οδήγησε από το ΣΟΕ στην Γενική Διεύθυνση του ΙΟΒΕ, από εκεί στην υπέρθερμη καρέκλα του Υπουργείου Οικονομικών επί Τρόικας και ήδη στην Τράπεζα της Ελλάδος, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ύπαρξη αξιόπιστων χρονοσειρών, συν στο να είναι τα παραγόμενα στοιχεία «τα καλύτερα δυνατά». Υπενθύμισε ότι η ΤτΕ έχει αντίστοιχη πύλη δεδομένων διαθέσιμη, αλλά προτίμησε να μην επεκταθεί στο πόσο κόστισε τα χρόνια της κρίσης το βαρύ νέφος των Greek Statistics.

Ο επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ Αθαν. Θανόπουλος – θυμίζουμε: ανέλαβε την καταταλαιπωρημένη υπηρεσία το 2016 επί ΥΠΟΙΚ Ευκλείδη Τσακαλώτου, μετά από διεθνή διαδικασία που εισηγήθηκε/επέβαλε η Τρόικα, εν συνεχεία δε έμεινε αμετακίνητος μέχρι και σήμερα εκτοπίζοντας την «παράδοση» να φεύγει ο επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ με κάθε αλλαγή Κυβέρνησης (αν μη υπουργού) – στάθηκε στο πόση δουλειά βάσης χρειάστηκε προκειμένου να εξασφαλισθεί η αξιοπιστία των δεδομένων. Για διεθνή θεσμική χρήση, για διάχυση και συγκρισιμότητα.  

Πάντα στα πλαίσια της παρουσίασης, ο Νίκος Βέττας του ΙΟΒΕ τόνισε ότι σ’ όλην αυτήν την υπόθεση η παραγωγή των δεδομένων που γίνεται από την ΕΛΣΤΑΤ είναι ήδη μια σημαντική και απαιτητική δουλειά. Όμως η παρουσίαση των στοιχείων, και μάλιστα σε προβάσιμη και εύκολα αξιοποιήσιμη μορφή, όπως με τον νέο κόμβο, είναι εκείνο που «δικαιώνει» την εν λόγω δουλειά. 

Μια παρουσίαση παραδείγματος του πώς μπορεί κανείς να εξορύξει και να αξιοποιήσει στοιχεία από τον κόμβο «Greece, in numbers» έκανε ο εκ των υπευθύνων (μαζί με Μιχ. Γαλενιανό και Βασ. Μοναστηριώτη) της εφαρμογής Σβέτοσλαβ Ντάντσεφ. Διάλεξε το πεδίο της ακρίβειας/του πληθωρισμού και ξενάγησε, μετά από τις σύντομες εισαγωγικές/επεξηγηματικές παρατηρήσεις που σέβονται και βοηθούν τον χρήστη καθοδηγώντας τον στις έννοιες, στο πως είναι διαθέσιμες οι χρονοσειρές^. πώς μπορεί, επιλέγοντας την χρονική περίοδο που θεωρεί χρήσιμη για την ανάλυσή του, ο κάθε ερευνητής ή και δημοσιογράφος να δει/να δείξει τι θα πει (και σε σύγκριση με τι) «ακρίβεια»^. να αναδείξει ποιοι παράγοντες, σε ποια φάση , ποια προϊόντα/υπηρεσίες και σε τι έκταση δημιουργούν τον «πληθωρισμό»^. να φέρει σε σύγκριση με τις αμοιβές των εργαζομένων (και ποιες αμοιβές) ώστε να βγάλει συμπεράσματα και να τα εντάξει στην ανάλυσή του.

Η ατμόσφαιρα υποδοχής του κόμβου «Greece in numbers» ήταν φιλόφρων. Όμως, δεν έλλειψαν και τα τζαρτζαρίσματα. Έτσι, τέθηκε ευθέως το ζήτημα της ασυμβατότητας στοιχείων που ανακοινώνονται από ΕΛΣΤΑΤ και ΤτΕ, π.χ. για την τουριστική κίνηση. Εξηγήσεις έδωσε, προσπαθώντας να μην ξεφύγει στα τεχνικά, ο Γιάννης Στουρνάρας δείχνοντας πώς άλλη είναι η βάση μετρήσεως με βάση ερωτηματολόγια στα σύνορα, άλλη η πραγματική δαπάνη των τουριστών (και πάλι, πόση σε ξενοδοχεία/εστιατόρια; πόση σε AirBnB και εκτός επίσημης οικονομίας;). Αντίστοιχα τέθηκαν για την συμβατότητα στοιχείων «Εργάνης»/ΔΥΠΑ/ΕΛΣΤΑΤ σχετικά με απασχόληση και ανεργία. Ενώ – αναμενόμενο – δημοσιογραφικό αντανακλαστικό – με έμφαση ανακινήθηκε το θέμα της ταχείας/έγκυρης ενημέρωσης των στοιχείων, με παράδειγμα τις καθυστερήσεις στην γνωστοποίηση των στοιχείων για το ΑΕΠ (και την ξεχασμένη ενημέρωση με flash ανακοινώσεις). Εδώ την παροχή εξηγήσεων ανέλαβε ως ΕΛΣΤΑΤ ο Αθ. Θανόπουλος, θέτοντας την έμφαση στην αποφυγή «παρεξηγήσεων» κατά την δημοσιοποίηση, δηλαδή την δημοσιογραφική αξιοποίηση – όταν προκύπτουν προσαρμογές στοιχείων.

Γενικότερα, η υπόδειξη/ διεκδίκηση των παρευρισκομένων εκπροσώπων του Τύπου/των μήντια – βλέπετε… έχουν ανθίσει τα ψηφιακά Μέσα, της άμεσης ενημέρωσης – ήταν να γίνεται ταχύτερη επικαιροποίηση των στοιχείων: άμα αφεθεί ο δημοσιογράφος να αναζητά αλλού/αλλιώς στοιχεία, εύκολα θα ξεσούρει σε εκτιμήσεις, που δεν βοηθούν κανένα. Όταν, δε, τέθηκε ακόμη πιο πολιτικά το ζήτημα το πώς θα διαλυθεί – και εδώ – το πέπλο δυσπιστίας το οποίο έχει μείνει πίσω ως προς τα στοιχεία για την Ελληνική οικονομία, τόσο από Γιάννη Στουρνάρα όσο και από Αθ. Θανόπουλο η διαβεβαίωση ήταν ότι η βελτίωση της ποιότητας των στοιχείων είναι συνεχής. Ότι «καλύτερα διαθέσιμα δεν υπάρχουν». Και ότι – πάντως – θέμα για «πειραγμένα στοιχεία» δεν υφίσταται. Κάπως αφοπλιστικά, ο Γ. Στουρνάρας κατέληξε στην πολιτική θέση ότι ο κόσμος «θα πρέπει να το πιστέψει». Ενώ ο Αθ. Θανόπουλος μίλησε για την διαχρονική βελτίωση της εξωτερικής αξιοπιστίας των στοιχείων.

Κάποια στιγμή στην συζήτηση παρατηρήθηκε ότι διαδοχικές δημοσκοπήσεις π.χ. της ΚΑΠΑ Research, έδειξαν την ΕΛΣΤΑΤ να καταγράφεται σε υψηλή θέση στην κλίμακα εμπιστοσύνης των πολιτών – προσφάτως. Μια επιβράβευση ίσως σημαντικότερη από πολλές άλλες.