ΤΟ ΞΑΝΑΜΟΙΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ
- 22.03.23 12:53
«Ανακάτεμα» της τράπουλας των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης φέρνει η ασφυκτική πίεση των χρονοδιαγραμμάτων, αλλά και η έλλειψη ανθρωπίνων πόρων σε μια σειρά από νευραλγικούς τομείς. Την ίδια στιγμή, νέα δεδομένα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο αναμένεται να φέρουν τα αιτήματα παράτασης που σχεδιάζουν να καταθέσουν μια σειρά από χώρες. Και, μολονότι αυτά δεν πρόκειται να συζητηθούν πριν από το 2024, αποτελούν σημαντικό παράγοντα στον χρονοπρογραμματισμό τόσο των διαχειριστικών αρχών, όσο και των ίδιων των επιχειρήσεων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.
Ήδη πάντως στην Ελλάδα οι διαδικασίες για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης «τρέχουν» περισσότερο από ποτέ, καθώς το εξαιρετικά σφιχτό χρονοδιάγραμμα δεν επιτρέπει καθυστερήσεις, αλλά και επειδή η χώρα βρίσκεται εδώ και καιρό σε άτυπη προεκλογική περίοδο, ενώ η πλειονότητα των εκτιμήσεων κάνει λόγο για τουλάχιστον δύο εκλογικές αναμετρήσεις που θα φτάσουν χρονικά το νωρίτερο μέχρι τον Μάιο.
Ο ίδιος ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Θεόδωρος Σκυλακάκης, στη συ- νέντευξη που παραχώρησε στην Οικονομική Επιθεώρηση, έκανε λόγο για καθυστέρηση της τάξης των τριών μηνών λόγω των εκλογών, ενώ παράγοντες της αγοράς φοβούνται ακόμα μεγαλύτερο «πάγωμα», ειδικά αν οι τελευταίες εκλογές γίνουν το καλοκαίρι. Και, καθώς η προκήρυξη των εκλογών είναι πλέον θέμα χρόνου, τόσο ο κ. Σκυλακάκης όσο και ο διοικητής της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης Νίκος Μαντζούφας ζητούν την επιτάχυνση των διαδικασιών από όλους τους εμπλεκόμενους. Πρακτική αναμενόμενη καθώς, όπως προβλέπεται από το ίδιο το Ταμείο Ανάκαμψης, το συγκεκριμένο επενδυτικό εργαλείο έχει ορίζοντα πλήρους ολοκλήρωσης του κάθε έργου μέχρι τις 31 Αυγούστου 2026. Αυτό σημαίνει ότι −εξάλλου το είχε δηλώσει πριν από λίγο καιρό στη Βουλή ο κ. Σκυλακάκης− εάν εντάξεις σε αυτό το χρηματοδοτικό εργαλείο εκ του μηδενός ένα νέο έργο που, εκτός του διαγωνισμού, της ανάθεσης και κατασκευής του, έχει και χρόνους δοκιμαστικής λειτουργίας για την οριστική του παραλαβή, αυτό υπερβαίνει το διάστημα των πέντε ετών, με αποτέλεσμα να χαθούν όλα τα χρήματα που θα έχουν επενδυθεί.
«ΚΑΡΑΜΠΟΛΕΣ» ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΣΤΙΓΜΗΣ
Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι ότι τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρούνται «καραμπόλες» και αλλαγές σε έργα που είχαν αρχικά προγραμματιστεί και άλλα που εντάσσονται στο Ταμείο την τελευταία στιγμή. Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι δεν μιλάμε για ριζική αναδιάταξη του ίδιου του Ταμείου, καθώς κάτι τέτοιο ούτως ή άλλως δεν επιτρέπεται από το χρηματοδοτικό εργαλείο, παρά μόνο υπό εξαιρετικές συνθήκες και υπό πολύ αυστηρές προϋποθέσεις. Όμως, εντός του ίδιου Πυλώνα, ήδη γίνονται αλλαγές στην προτεραιότητα των έργων είτε πρόκειται για έργα πληροφορικής, επενδύσεις στην ενέργεια ή κατασκευαστικά έργα. Ο λόγος στις περισσότερες περιπτώσεις σχετίζεται με τα χρονοδιαγράμματα, καθώς προκύπτει ότι κάποια έργα πολύ δύσκολα θα ολοκληρωθούν μέχρι τον Αύγουστο του 2026. Αυτό εξάλλου είχε τονίσει και σε κατ’ ιδίαν συζήτηση με δημοσιογράφους ο υπουργός Τουρισμού κ. Βασίλης Κικίλιας, τονίζοντας πως στην πρώτη γραμμή του Υπουργείου του βρίσκονται δράσεις που είναι αρκετά ώριμες και μπορούν να ολοκληρωθούν έγκαιρα.
Έτσι, αναγκαστικά, για να μη χαθούν τα χρήματα, μια σειρά από έργα που ήταν αρχικά προγραμματισμένα δίνουν τη θέση τους σε άλλα, που ενδεχομένως να είναι πιο ώριμα ή να απαιτούν μικρότερο διάστημα υλοποίησης. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στην Οικονομική Επιθεώρηση ο κ. Σκυλακάκης, μια συγκρατημένη και συντηρητική αναθεώρηση θα πραγματοποιηθεί μέσα στο τρίτο τρίμηνο του 2023. Σε αυτή περιλαμβάνονται συμπληρώσεις, αυξήσεις προϋπολογισμών, λίγα πρόσθετα έργα, όπου καταγράφεται απόδοση ή όπου υπάρχουν υψηλοί βαθμοί απορρόφησης. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τον κ. Σκυλακάκη, δεν αναμένονται τεκτονικές αλλαγές, αλλά μάλλον «χειρουργικές παρεμβάσεις».
ΑΝΑΖΗΤΟΥΝΤΑΙ «ΧΕΡΙΑ»
Ταυτόχρονα, όπως αναφέρουν πηγές της αγοράς, σε κλάδους όπως η πληροφορική, ο όγκος των έργων που προκηρύσσονται ταυτόχρονα υπερβαίνει τη συνολική δυνατότητα των εταιρειών του κλάδου, ακόμα και αν ζητηθεί η συνδρομή υπεργολάβων. Αυτό σημαίνει ότι και σε αυτή την περίπτωση γίνονται αλλαγές την τελευταία στιγμή, καθώς, αν στα έργα αυτού του τύπου δεν κατατεθούν έγκαιρα και τα τελευταία παραδοτέα, όλα τα χρήματα του Ταμείου θα χαθούν.
Ο ίδιος πάντως ο κ. Σκυλακάκης εμφανίζεται αισιόδοξος, αναφέροντας στην Οικονομική Επιθεώρηση ότι, αν χρειαστεί, θα κάνουμε «εισαγωγή εργαζομένων», ειδικά στον κλάδο της πληροφορικής. «Έχω εμπιστοσύνη στην αγορά, καθώς στο τέλος βρίσκει λύσεις. Η Ελλάδα επωφελήθηκε και εκ του γεγονότος ότι υπάρχουν απολύσεις προσωπικού, διεθνώς, στον τομέα της πληροφορικής. Συνεπώς, μπορούμε να βρούμε λύσεις» δηλώνει χαρακτηριστικά. Την ίδια άποψη είχε εκφράσει σε κατ’ ιδίαν συζήτηση με δημοσιογράφους και ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης, τονίζοντας ότι δεν ανησυχεί για την έλλειψη προσωπικού στην πληροφορική, αναφέροντας ότι «ποτέ καμία επιχείρηση δεν παραπονέθηκε για την πολλή δουλειά».
ΚΩΣΤΑΣ ΣΗΜΙΤΗΣ: Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΠΑΙΤΕΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ.
Ο Κώστας Σημίτης μιλά στην Οικονομική Επιθεώρηση για θέματα Ρωσίας-Ουκρανίας, ΗΠΑ-Κίνας, ΕΕ, αλλά και ελληνικής…
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΩΤΟΤΥΠΙΑ
Θα πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι το «ανακάτεμα της τράπουλας» για τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης δεν είναι ελληνική πρωτοτυπία, αλλά γίνεται ήδη πράξη σε μια σειρά από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ενδεικτικό είναι πως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέδωσε στις 14 Φεβρουαρίου τροποποιητική εκτελεστική απόφαση όσον αφορά το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Γερμανίας. Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, η επικαιροποίηση του σχεδίου της Γερμανίας είναι τεχνικής φύσεως.
Αφορά δύο μέτρα του σχεδίου της Γερμανίας, το ένα σχετικά με την ψηφιοποίηση των σιδηροδρόμων και το άλλο σχετικά με την έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α) εμβολίων κατά του SARS-CoV-2. Όσον αφορά την ψηφιοποίηση των σιδηροδρόμων, χρειάστηκε να μετατοπιστεί η ημερομηνία ολοκλήρωσης ενός εκ των επτά γερμανικών έργων λόγω πολύ σημαντικών καθυστερήσεων στην κατασκευή. Όσον αφορά την Ε&A για εμβόλια, λόγω διαφόρων εσωτερικών παραγόντων που προκαλούν αβεβαιότητα, χρειάστηκε να τροποποιηθούν οι συγκεκριμένοι στόχοι ενός γερμανικού προγράμματος. Όπως τονίζεται στη σχετική ανακοίνωση, η πολύ περιορισμένη τροποποίηση που πρότεινε η Γερμανία δεν επηρεάζει τη συνάφεια, την αποτελεσματικότητα, την αποδοτικότητα και τη συνοχή του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Γερμανίας.
Μάλιστα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταλήγει ότι, κατά τη διάρκεια του 2023 αναμένεται ότι σταδιακά καθένα από τα 27 κράτη-μέλη θα ζητήσει εκτελεστικές αποφάσεις σχετικά με επικαιροποιήσεις των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας τουλάχιστον μία φορά, προκειμένου να έχει πρόσβαση στις νέες επιχορηγήσεις REPowerEU, να ζητήσει διαθέσιμα δάνεια ή να λάβει υπόψη την επικαιροποιημένη κατανομή του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
ΚΑΙ ΠΙΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΡΑΤΑΣΗ
Την ίδια στιγμή πάντως φουντώνουν οι φωνές εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ήδη έχουν αρχίσει να πιέζουν για παράταση των σχετικών προγραμμάτων, καθώς, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters, τίθεται εν αμφιβόλω η δυνατότητα απορρόφησης των πόρων.Η καθυστέρηση, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, αποδίδεται στην εκτίναξη των τιμών των πρώτων υλών και τη στενότητα στις εφοδιαστικές αλυσίδες, ενώ αποτυπώνεται στο γεγονός ότι το ποσοστό των έργων που έχουν δεσμευτεί ανέρχεται σήμερα συνολικά στο 20%, ενώ σύμφωνα με τον κανονισμό του Ταμείου Ανάκαμψης θα έπρεπε να έχει φτάσει στο 70% έως το τέλος του 2022 και το υπόλοιπο 30% να δεσμευτεί μέσα στο 2023.
Ενδεικτική είναι η περίπτωση της Πορτογαλίας, η οποία είχε εκταμιεύσει μόλις €1,4 δισ. ή το 8,5% των συνολικών διαθέσιμων πόρων της από το Ταμείο Ανάκαμψης έως το τέλος του 2022. Αντίστοιχα, σύμφωνα πάντα με το Reuters, η Ιταλία αναμένει οι συζητήσεις για την επανεξέταση κάποιων πτυχών του σχεδίου ανάκαμψής της να έχουν ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο, αν και δεν έχει ζητήσει έως τώρα μία παράταση της καταληκτικής προθεσμίας πέραν του 2026, δήλωσε πηγή της ιταλικής κυβέρνησης.
Εντούτοις, η παράταση του Ταμείου δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση, καθώς κάτι τέτοιο θα πρέπει να ισχύσει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και, κατά συνέπεια, απαιτείται η ομοφωνία των 27 χωρών της ΕΕ. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται και η Πολωνία και η Ουγγαρία που, σύμφωνα με το Reuters, βρίσκονται σε διαμάχη με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα επιχειρήσουν πιθανότατα να ανταλλάξουν τη στήριξή τους σε μία τέτοια προοπτική με παραχωρήσεις από την πλευρά των Βρυξελλών.
Όσο για την Ελλάδα, η χώρα μας, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, δεν βρίσκεται στο «κλαμπ» των χωρών που ζητούν παράταση, καθώς, τουλάχιστον στο κομμάτι των δεσμεύσεων, συγκαταλέγεται ανάμεσα στις χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις. Όμως κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι θα συμβεί σε δύο ή τρία χρόνια από τώρα, όταν τα χρονικά περιθώρια για την υλοποίηση των έργων θα έχουν στενέψει επικίνδυνα.
