Ο άλλοτε «κακός μαθητής» της Ευρώπης ήταν η Ιταλία (πλην της Ελλάδος φυσικά) σήμερα, όμως, τη βαριά σκυτάλη δείχνει να παίρνει η Γαλλία καθώς οι πολιτικές αναταράξεις, τα αδιέξοδα γύρω από τον προϋπολογισμό και η διαρκής εναλλαγή πρωθυπουργών δημιουργούν ένα σκηνικό που θυμίζει έντονα τη Ρώμη του παρελθόντος.

Την ερχόμενη Δευτέρα, ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού θα διεκδικήσει την ψήφο εμπιστοσύνης που ο ίδιος ζήτησε, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι το πιθανότερο είναι να τη χάσει και να καταρρεύσει. Η κυβέρνησή μειοψηφίας πασχίζει να περάσει τον προϋπολογισμό του 2026, ο οποίος περιλαμβάνει περικοπές ύψους 44 δισ. ευρώ, με στόχο να μειωθεί το έλλειμμα στο 4,6% του ΑΕΠ. Παρά τη φιλοδοξία αυτή, το ποσοστό παραμένει πολύ πάνω από το όριο του 3% που θέτουν οι κανόνες της ΕΕ.

Η κατάσταση είναι τόσο κρίσιμη ώστε ο ίδιος μίλησε σε γαλλικά μέσα για «σοβαρή και επείγουσα» συγκυρία. Αν χάσει την ψήφο εμπιστοσύνης, η κυβέρνησή του θα καταρρεύσει λιγότερο από έναν χρόνο μετά την πτώση της σύντομης διακυβέρνησης του Μισέλ Μπαρνιέ, αναγκάζοντας τον Εμανουέλ Μακρόν να επιλέξει και πέμπτο πρωθυπουργό μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια.

Η σύγκριση με την Ιταλία είναι αναπόφευκτη, σημειώνει στην ανάλυσή του το CNBC. Για δεκαετίες, η Ρώμη υπήρξε συνώνυμο πολιτικής αστάθειας και οικονομικής αδυναμίας. Ωστόσο, από το 2022, με την εκλογή της Τζόρτζια Μελόνι, η Ιταλία πέρασε σε μια φάση σχετικής σταθερότητας. Η Γαλλία, αντιθέτως, βιώνει σήμερα παρατεταμένη αναταραχή που ανησυχεί οικονομολόγους και αγορές. Όπως σχολίασαν αναλυτές του ιαπωνικού, επενδυτικού ομίλου Nomura, «οι δημοσιονομικές προοπτικές της Γαλλίας είναι χειρότερες από της Ιταλίας αυτή τη στιγμή». Παρά το υψηλότερο συνολικό χρέος της Ιταλίας (135% του ΑΕΠ το 2024 έναντι 113% της Γαλλίας), το έλλειμμα της Ρώμης ήταν μόλις 3,4% ενώ το Παρίσι κατέγραψε 5,8%.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναγνωρίσει και για τις δύο χώρες καθεστώς «Υπερβολικού Ελλείμματος», που προβλέπει μέτρα συμμόρφωσης με τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ένωσης. Όμως, ενώ η Ιταλία δείχνει να προχωρά προς τον περιορισμό του ελλείμματος, η Γαλλία δεν εμφανίζει σαφείς ενδείξεις βελτίωσης. Η Nomura προειδοποίησε ότι η ασταθής πορεία του γαλλικού ελλείμματος και η πιθανή πτώση της κυβέρνησης Μπαϊρού αναδεικνύουν τη δυσκολία περιορισμού των δαπανών.

Το πολιτικό τοπίο περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από την αντίδραση των μεγάλων κομμάτων της αντιπολίτευσης. Το αριστερό Μέτωπο της Νέας Λαϊκής Συμμαχίας και η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση της Λε Πεν, διαμηνύουν πως δεν πρόκειται να στηρίξουν την κεντρώα κυβέρνηση. Οι αντιδράσεις κορυφώθηκαν μετά την πρόταση για κατάργηση δύο εθνικών αργιών, μέτρο που απορρίπτει το 84% των Γάλλων σύμφωνα με σχετική δημοσκόπηση.

Αν δεν εγκριθεί ο προϋπολογισμός του 2026, η Γαλλία ενδέχεται «παγώσει» στον προϋπολογισμό του 2025, γεγονός που θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερο έλλειμμα τα επόμενα χρόνια. Η αβεβαιότητα αυτή ανησυχεί τις αγορές: οι αποδόσεις των 30ετών γαλλικών ομολόγων ανέβηκαν πάνω από το 4,5% για πρώτη φορά από το 2008.

Αναλυτές χαρακτηρίζουν την τρέχουσα κατάσταση «θλιβερό δημόσιο θέαμα». Ο Mujtaba Rahman της συμβουλευτικής Eurasia Group προέβλεψε ότι ο Μπαϊρού θα χάσει την ψήφο εμπιστοσύνης, χαρακτηρίζοντας την κίνηση του «στοίχημα που δεν μπορούσε να κερδίσει». Όπως σημειώνει, ο Μακρόν έχει αποκλείσει νέες εκλογές, τουλάχιστον προς το παρόν, και αναμένεται να ορίσει νέο πρωθυπουργό από τον κεντροδεξιό του χώρο, με πιθανούς υποψηφίους τον υπουργό Άμυνας Σεμπαστιάν Λεκονρού, τον υπουργό Δικαιοσύνης Ζεράλντ Νταρμανέν και τον υπουργό Οικονομικών Ερίκ Λομπάρντ.

Η εικόνα που προβάλλει η Γαλλία προς τους εταίρους και τις αγορές είναι αυτή μιας χώρας εγκλωβισμένης σε πολιτικές αντιπαραθέσεις και δημοσιονομικά αδιέξοδα και, ενώ η Ιταλία κατάφερε να βρει, έστω προσωρινά, μια ισορροπία, η Γαλλία δείχνει να χάνει τον βηματισμό της, κερδίζοντας τον ανεπιθύμητο τίτλο του «νέου προβληματικού παιδιού» της Ευρώπης.