Για έναν μισθωτό του ιδιωτικού τομέα, που μετακινείται καθημερινά με τα μέσα μαζικής μεταφοράς στην Αθήνα, το κυκλοφοριακό πρόβλημα τον εξουθενώνει. Ειδικά σε συνδυασμό με το κλίμα, που έχει γίνει υποτροπικό, και τον διάχυτο εκνευρισμό παντού γύρω. Αν κάποιος δικός του ή ο ίδιος αντιμετωπίζει πρόβλημα υγείας, τότε μπορεί να βρίσκεται σε απόλυτο αδιέξοδο, με δεδομένη την παρακμιακή κατάσταση στα δημόσια νοσοκομεία. Από εκεί και πέρα, το αν και πότε θα ξεπεράσει τα όρια της αντοχής του εξαρτάται από αντικειμενικούς παράγοντες: αν έχει στέγη ή είναι ένας από τους πολλούς απελπισμένους ενοικιαστές, αν έχει παιδιά που η φροντίδα τους απαιτεί εισόδημα πολύ μεγαλύτερο από το δικό του, αν έχει κοντά του αγαπημένα πρόσωπα με τα οποία μοιράζεται τις αγωνίες, το άγχος, την οδύνη του. Αλλά υπάρχουν και υποκειμενικοί παράγοντες που θα καθορίσουν το αν θα εκδηλώσει κάποια ψυχοσωματική ασθένεια και πόσο θα υποφέρει προσπαθώντας να επιβιώσει με όσο το δυνατόν μικρότερες απώλειες. Οι επιστήμονες λένε ότι παίζoυν ρόλο η κληρονομικότητα, τα πρώτα χρόνια της ζωής, προηγούμενες κακές εμπειρίες.  

Σύμφωνα με τον ορισμό της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας, ψυχική ανθεκτικότητα (resilience) είναι «η ικανότητα ανάκαμψης από αντίξοες συνθήκες». Με άλλα λόγια, πρόκειται για το επίπεδο ανοχής που δείχνει ένας άνθρωπος όταν βρίσκεται αντιμέτωπος με τραυματικά γεγονότα. Είναι προφανές ότι για μια πρόσφυγα που προσπαθώντας να φτάσει σε ένα νησί του ανατολικού Αιγαίου βιάστηκε τρεις φορές περνώντας σύνορα ή για ένα παιδί που περιμένει στην ουρά για να πιει νερό στη Γάζα, το τραύμα ορίζεται πολύ διαφορετικά από ό,τι για μια έφηβη στη Δανία που έχασε τους γονείς της σε τροχαίο ή για μια φτωχή άγαμη μητέρα στη Ρουμανία. Και βέβαια είναι αστεία η σύγκριση με τον ορισμό που δίνουν οι πιο τυχεροί του πλανήτη στην έννοια του τραύματος, το οποίο κάποια προνομιούχα παιδιά ταυτίζουν με το διαζύγιο των γονιών τους ή με την αυστηρότητα που έδειξε ο δάσκαλος απέναντί τους κάποια στιγμή. 

Αν ψάχνει κανείς στο Tik Tok για συνταγές ενίσχυσης της ανθεκτικότητας, θα διαβάσει ευχάριστες οδηγίες τύπου «αναγνώρισε τις θετικές στιγμές της καθημερινότητας, εστίασε στο εδώ και τώρα, θέσε ρεαλιστικούς στόχους, δημιούργησε ουσιαστικές σχέσεις, αγάπησε τον εαυτό σου και τη ζωή». Βέβαια, αν κάποιος είναι θύμα μποτιλιαρίσματος στον Κηφισό, δεν βάζει κλιματισμό για να μην κάψει περισσότερη βενζίνη, και στο τηλέφωνο τον καλούν για οφειλές σε τράπεζες, δύσκολα θα ανακουφιστεί ακολουθώντας μία από τις συμβουλές του ειδικού που «ψαρεύει» πελατεία μέσω της κινεζικής πλατφόρμας. Ενδεχομένως θα τον εκνευρίσει και ο καθηγητής ψυχιατρικής στο πανεπιστήμιο της Βοστόνης Μπέσελ Βαν ντερ Κολκ,, που υποστηρίζει ότι «το πόσο αγαπηθήκαμε σαν παιδιά είναι ένας σημαντικός παράγοντας για το πώς διαχειριζόμαστε τις δύσκολες καταστάσεις αργότερα». 

Η ψυχαναλυτική, η φιλοσοφική και η πολιτική σκέψη μπορούν εύκολα να συνδυαστούν όταν υπάρχει διάθεση. Ήταν παραμονές Δεκαπενταύγουστου όταν ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος, με φόντο τα καμένα, εισήγαγε την έννοια της «ψυχικής ανθεκτικότητας» στη δημόσια συζήτηση για την κλιματική αλλαγή γράφοντας σε ανάρτηση του: «Είναι δύσκολο να συμφιλιωθούμε με την ιδέα ότι τα καλοκαίρια της ανεμελιάς δίνουν πλέον τη θέση τους σε καλοκαίρια που σκεπάζονται από ένα σύννεφο ανασφάλειας. Κάπου εδώ μπαίνει, λοιπόν, στη συζήτηση και ο παράγοντας της ψυχικής ανθεκτικότητας, που πρέπει όλοι μαζί να χτίσουμε προκειμένου να προσαρμοστούμε στη νέα κανονικότητα της κλιματικής κρίσης με περισσότερη έμφαση στην πρόληψη και την υπευθυνότητα».

Για τον χαμηλόμισθο του ιδιωτικού τομέα που περιμένει το λεωφορείο, αυτό το «όλοι μαζί» του Α. Σκέρτσου μπορεί να ακούγεται όπως και η παρότρυνση του Tik Toker να ζήσει τη στιγμή. Την ίδια ώρα, ένας συνομίληκός του στο Όσλο περιμένει και αυτός το λεωφορείο γνωρίζοντας ότι, αν αργήσει, το κράτος θα πληρώσει για το ταξί που θα πάρει, αποζημιώνοντάς τον για την ταλαιπωρία.