Δεν αποτελεί Ελληνική ιδιαιτερότητα η διοργάνωση (για δεύτερη φορά φέτος, θα συνεχιστεί ως φαίνεται η πρακτική μέχρι τέλους της εφαρμογής του, τον Αύγουστο 2016) ετήσιων συνεδρίων δημόσιου απολογισμού των δράσεων, της λειτουργίας, των αποτελεσμάτων που αφήνει ανά την ΕΕ το Ταμείο Ανάκαμψης. Είναι μέρος, αυτό, του κεντρικού σχεδιασμού του Ταμείου Ανάκαμψης (και Ανθεκτικότητας, αυτό περιέργως «λησμονείται») και της συνολικής εκστρατείας του Next GenEU (έτσι τελικώς βαφτίστηκε το μετά-την-πανδημία πρόγραμμα, που ήδη δείχνει να έχει ριζώσει σε επίπεδο ΕΕ) με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, να οργανώνονται τακτικά εκδηλώσεις απολογισμού-και-επεξήγησης των Εθνικών Σχεδίων Εφαρμογής όπως του δικού μας Greece 2.0.

 Χαρακτηριστικό το σύνολο από σποτάκια εκλαΐκευσης, για τα οποία το πρόγραμμα επικοινωνίας του Greece 2.0 είναι προδήλως υπερήφανο, με πρωταγωνιστές «καθημερινούς ανθρώπους» (αναπόφευκτος ο δύσπιστος ταξιτζής, στον οποίο η εμπνευστική κοπελιά εξηγεί βήμα-βήμα την συμβολή του Ταμείου στην καθημερινότητα) και με μια ηλιόλουστη αισιοδοξία να προωθεί την ενημέρωση….

Αντίστοιχη προσπάθεια προσέγγισης, μια πρωτοτυπία: οι δυο κυβερνητικοί συντελεστές που πήραν επάνω τους το βάρος της κεντρικής παρουσίασης – ο Άκης Σκέρτσος ως υπουργός Επικρατείας και ο Νίκος Παπαθανάσης ως υπουργός  αναπληρωτής Ανάπτυξης/Επενδύσεων συμμετείχαν σε συζήτηση με τον Νίκο Βέττα του ΙΟΒΕ (η συνολική παρουσίαση εμφανίσθηκε ως ΥΠΟΙΚ/ΙΟΒΕ, με την στήριξη ΕΕ), ο οποίος ανέλαβε ρόλο σχεδόν δημοσιογράφου. Να το πούμε: με αρκετά αιχμηρές ερωτήσεις. Έτσι ήδη ξεκινώντας, έθεσε το ερώτημα τι σημαίνει το γεγονός ότι τα τελευταία στοιχεία για το Ελληνικό ΑΕΠ «δίνουν» το 2023 να έχει κλείσει με ανάπτυξη 2%, αντί του 2,4% που αναμενόταν – αλλά και με τις Ευρωπαϊκές οικονομίες να «φρενάρουν» χαμηλότερα της μονάδας, ΠΑΡΑ το Ταμείο Ανάκαμψης.

 Εδώ, ο Α. Σκέρτσος προσέγγισε με την λογική «αν δεν ήταν το Ταμείο Ανάκαμψης», η μεν Ευρώπη θα είχε περιέλθει σε ύφεση, η δε Ελλάδα θα βρισκόταν αισθητά χαμηλότερα από το 2%. Τόσο ο ίδιος, όσο και ο Ν. Παπαθανάσης επέμειναν εισαγωγικά στο ότι, στην εφαρμογή των προγραμμάτων του Next GenEU «δεν υπάρχει «απέναντι πλευρά»», δηλαδή οι Ελληνικές αρχές δούλεψαν σε απόλυτη/ταυτιστική συνεργασία με την Ευρωπαϊκή νομενκλατούρα. Συν, ότι έχουμε πλέον, συνειδητά, μετακίνηση από την λογική της απορρόφησης στην προσπάθεια να εξαχθεί προστιθέμενη αξία (Εδώ, μπαίνει στην σκηνή και η «κατανόηση από πλευράς πολιτών»). Μιλώντας για την διαδοχή ΕΣΠΑ με το Ταμείο Ανάκαμψης, ο Α. Σκέρτσος θεώρησε ότι – παρόλες τις υποδομές που δημιουργήθηκαν – τα προγράμματα των προηγούμενων δεκαετιών «ήταν μια σειρά από χαμένες ευκαιρίες».

Στην ανακίνηση, από τον Ν. Βέττα, του θέματος αν υπήρξε – τελικώς – θετική η επιλογή να χρησιμοποιηθεί από την Ελλάδα η διάσταση του δανειακού σκέλους του Ταμείου, η θέση Παπαθανάση ήταν ότι η επιλογή αυτή υπήρξε πολύτιμη «για να αρχίσει να κλείνει το επενδυτικό κενό/investment gap» που είχε ανοίξει μετά την περιπέτεια της βαθιάς κρίσης. Ενώ στο ερώτημα κατά τι διαφοροποιήθηκε το Ταμείο Ανάκαμψης από τα διαδοχικά ΕΣΠΑ, η απάντηση Α. Σκέρτσου ήταν ότι αυτή την φορά υπήρξε ένα εθνικό σχέδιο εφαρμογής το οποίο βασίσθηκε εν πολλοίς στα ευρήματα και τις εισηγήσεις της Έκθεσης Πισσαρίδη/Βέττα, αλλά και στο ότι υπήρξε (από την σχεδίαση του ίδιου του Next GenEU) στενή διασύνδεση χρηματοδοτήσεων με μεταρρυθμίσεις. Συν, ότι προβλέπονταν εξαρχής «ορόσημα» με αντίστοιχες (σφιχτές) προθεσμίες υλοποίησης, που ανάγκασαν σε αυτοπειθαρχία. 

Σε αντίστοιχο ερώτημα γιατί/κατά τι υπήρξε αναθεώρηση του Ελληνικού προγράμματος, ο μεν Α. Σκέρτσος ανέφερε ότι η αναθεώρηση υπήρξε για την αναγκαία προσαρμογή – τονίζοντας ότι και τα απεντασσόμενα έργα «δεν χάνονται» (π.χ. αντιπλημμυρικά), αλλά «μετατοπίζονται» προς άλλα προγράμματα, όπως ΕΣΠΑ ή και ΠΔΕ. Ενώ ο Ν. Παπαθανάσης εξήγησε ότι ο κανονισμός του Ταμείου προέβλεπε εξαρχής μια αναθεώρηση (καλοκαίρι του 2023), πλην όμως η καταστροφική πλημμύρα στην Θεσσαλία έκανε τις Βρυξέλλες να δεχθούν «αναθεώρηση μέσα στην αναθεώρηση». Πράγματι, ο Daniel έδειξε – με 3,5 δισ. ζημία, από τα οποία σχεδόν 2,5 κόστος σε υποδομές, 1 δισ. για αρωγή προς πλημμυροπαθείς – ότι η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής δεν είναι μόνον μακροπρόθεσμη, αλλά μπορεί να προκύψει και ως απολύτως άμεση ανάγκη, όπως στην Θεσσαλία.

Όσον αφορά το θέμα του αν τα ορόσημα που τίθενται είναι ρεαλιστικά («τι σας κρατάει ξύπνιους την νύχτα» κατά Βέττα), από πλευράς Σκέρτσου επισημάνθηκε ότι 40% των οροσήμων έχουν επιτευχθεί, ενώ γίνονται πολλές μεταρρυθμίσεις, ακόμη – και πέρα των αυστηρά απαιτουμένων. Ενώ για τον Ν. Παπαθανάση, πίεση δημιουργεί όχι μόνον η τήρηση των οροσήμων/των προθεσμιών αλλά και το γεγονός ότι πλέον τα κοινοτικά προγράμματα δεν δίνουν απολογισμό σε βάση κόστους/εκτέλεσης, αλλά σε βάση αποτελεσματικότητας (αντί cost-based, performance-based).

Πάντως σταθερά επανερχόταν η διαβεβαίωση ότι όλες οι προσαρμογές στο πρόγραμμα γίνονται σε συνεχή συζήτηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

ΟΙ επομενες συνεδρίες, όπως εκείνη για τις μεταρρυθμίσεις ή πάλι για την ενεργειακή διάσταση του Ταμείου Ανάκαμψης μαζί με το REPower EU, άφησαν να ανέβουν στην επιφάνεια κάποιες πιο αποκρυσταλλωμένες ανησυχίες. Πάντως η γενική ατμόσφαιρα αυτοπαρουσίασης-αυτοανάλυσης ήταν (ας το πούμε έτσι) προσεκτικά ηλιόλουστη.