Όταν τα ξερά φύλλα των δέντρων αρχίσουν να συσσωρεύονται στον κήπο μας αυτόν τον μήνα, αξίζει να τα αφήσουμε ακριβώς εκεί που θα πέσουν. 

Η φθινοπωρινή παρακμή τους δημιουργεί ένα εκπληκτικό μικρόκοσμο βιοποικιλότητας και, κάτω από τους σωρούς των πολύχρωμων φύλλων, ευδοκιμούν οι κρυφοί εργάτες των κήπων, πλάσματα που φροντίζουν για τις λεπτές ισορροπίες εντός και εκτός αυλής: σαλιγκάρια, γαιοσκώληκες, αράχνες και βατράχια. 

Σε «συνεργασία» με τα βακτήρια και τους μύκητες αποσυνθέτουν και παραδίδουν στο χώμα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά όπως άζωτο, ασβέστιο και θείο, που εξασφαλίζουν την ανάπτυξη των δέντρων και των φυτών. 

Τα υπολείμματα των φύλλων και των λουλουδιών, περιέχουν ουσίες όπως η κυτταρίνη και η λιγνίνη που καθιστούν το έδαφος πιο γόνιμο, μειώνοντας παράλληλα τον κίνδυνο από τους παθογόνους μικροοργανισμούς που αφήνουν στο πέρασμά τους τα μικρά ζώα. 

Κάθε σωρός φύλλων που «αφήνεται στην ησυχία του» διαχωρίζεται σταδιακά σε τρία στρώματα και κάτω από την επιφάνεια, οι ζυμώσεις σε δεύτερο επίπεδο παράγουν τον χούμο, μια πλούσια, σκούρα οργανική ύλη όπου τα φυτά ευδοκιμούν. 

«Σκεφτείτε το έδαφος ως ένα ολόκληρο οικοσύστημα», μας προτρέπει η Σου Μπάρτον, επιστήμονας φυτών και εδάφους στο Πανεπιστήμιο του Delaware, εξηγώντας ότι δεν πρέπει να θεωρούμε πως το έδαφος είναι κάτι μονολιθικά πανομοιότυπο, όταν στην πραγματικότητα αποτελεί ένα πολυεπίπεδο και σύνθετο σύστημα. 

Τους πιο κρύους μήνες, τα νεκρά φύλλα σφύζουν από ζωή: μέλισσες μετατρέπουν τον ενδιάμεσο χώρο σε χειμερινό καταφύγιο, ενώ μπορεί κανείς να συναντήσει πεταλούδες σε όλες τις φάσεις της ζωής τους – αυγά, κάμπιες, χρυσαλλίδες, φιλοξενούνται κρυφά, μαζί με όσα έντομα έχουν εξασφαλίσει ήδη τα φτερά τους στις γωνιές των κήπων.

Αν φοβόμαστε για την φωτοσύνθεση του γκαζόν μας, μπορούμε πάντα να μεταφέρουμε τα φύλλα στα παρτέρια, επιλέγοντας συνειδητά τα σημεία που θέλουμε να ενισχύσουμε. Για να αποφύγουμε την πλήρη κάλυψη του γκαζόν από τα φύλλα, η Μπάρτον προτείνει ως εναλλακτική τη χρήση μιας χλοοκοπτικής μηχανής που θα τα κόψεις σε μικρότερα κομμάτια, αφήνοντας το φως να περάσει από τις νεοσύστατες σχισμές. 

Μια τέτοια προσέγγιση βελτιώνει σημαντικά την ποιότητα του εδάφους, αφού προάγει συνδυαστικά την ανάπτυξη των ριζών, θέτοντας κυριολεκτικές βάσεις για πιο υγιή φυτά. 

Θα ήταν λάθος μας να πετάξουμε αυτή την πολύτιμη ύλη στα σκουπίδια. «Αυτό που δεν πρέπει να κάνετε είναι να βάζετε τα ξερά φύλλα σε μια πλαστική σακούλα και να τα στέλνετε κάπου σε χωματερή, γιατί έτσι πετάτε έναν πόρο. Αν τον στείλουμε σε μια χωματερή, αυτός ο πόρος δεν θα μπορέσει να επαναχρησιμοποιηθεί», τονίζει η Μπάρτον.

Μια δεύτερη επιλογή είναι η κομποστοποίηση των φύλλων και η επιστροφή τους στο γκαζόν και τα φυτά, στη νέα τους μορφή. Και για όποιον σκέφτεται να κάνει τον κήπο του πιο βιώσιμο, μια καλή ιδέα θα ήταν να αφήσει το τριφύλλι να εξαπλωθεί και να πάρει τη θέση του γρασιδιού του σιγά σιγά.