Αν χθες δώσαμε μερικές από τις γενικότερες καταγραφές των προβλημάτων που προκύπτουν από την κλιματική κρίση στις οικονομίες, και δη στην Ελληνική οικονομία σύμφωνα με την μελέτη ΙΟΒΕ/ΤτΕ με αντικείμενο την «Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή», σήμερα να σταθούμε λίγο περισσότερο στην γλαφυρά επιδραστική τοποθέτηση του Χρήστου Ζερεφού. Ο οποίος έδειξε μια σειρά από προσομοιώσεις για το πώς θα επιδεινωθεί η κατάσταση στον πλανήτη (με ορίζοντα 2030-2050 – όταν πηγαίνουμε σε ορίζοντα 2100 δεν θέλει να βλέπει κανείς!) άμα συνεχισθεί /δεν ανατραπεί η σημερινή πορεία, αλλά και πως εμφανίζεται η τρωτότητα περιοχών της Ελλάδας.

Ίσως ακόμη περισσότερο να «έγραψαν» οι αναφορές στο πώς απειλούνται, πέρα από την φύση ή την καθημερινότητα των ανθρώπων, αρχαιολογικοί χώροι που επέζησαν – τραυματισμένοι, αλλ’ επέζησαν – επί χιλιετίες, όπως οι Μυκήνες ή το Ηραίο της Σάμου.

Όμως την ημέρα «κέρδισε» η προσπάθεια Ζερεφού να απευθυνθεί ευθέως στον καθημερινό άνθρωπο – ο οποίος, αν δεν επιστρατευθεί, όλες οι πιο προχωρημένες προσπάθειες μετριασμού και προσαρμογής δεν πρόκειται να αποδώσουν. Έκκληση να περιοριστεί η κατανάλωση ενεργειακών πόρων και να μειωθεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα καθενός/καθεμιάς με την διατύπωση «τσιγκουνευτείτε την ενέργεια!», με την επισήμανση ότι είναι άμεσο συμφέρον (πέρα από κάθε αντιμετώπιση του μέλλοντος, ή πάλιν ευθύνη για τις αυριανές γενεές) να στραφούμε σε εξοικονόμηση και ορθολογική χρήση. Που, πέρα από τα αυτονόητα που όλοι γνωρίζουμε (αλλά σπανίως κάνουμε), σημαίνει και επένδυση στην βελτίωση κατοικιών καθώς και την υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών στην καθημερινή ζωή.

Πέρα από την –  αναμενόμενη – αναφορά Στουρνάρα στην διάσταση επηρεασμού/nudging της χρηματοπιστωτικής λειτουργίας, προκειμένου να καταστούν διαθέσιμοι οι (πελώριοι) αναγκαίοι πόροι ώστε να έχουν νόημα οι διεθνείς προσπάθειες και σε επίπεδο μετριασμού και σε επίπεδο προσαρμογής όπως έχουν φθάσει να απασχολούν την κεντρικοτραπεζική λειτουργία, ο Διοικητής της ΤτΕ μίλησε και για την διάσταση της ασφαλιστικής κάλυψης των επαπειλούμενων ζημιών: η διάσταση αυτή, όσο θα περνά ο καιρός (και όσο θα βλέπουμε την κλίμακα των περιβαλλοντικών καταστροφών να αλλάζει πίστα), θα βαραίνει επίφοβα.

Και… στην Ελλάδα πάντως, η ασφαλιστική λειτουργία έχει ως εποπτική/ρυθμιστική αρχή την ΤτΕ.

Όπως επισημάνθηκε, οι πιθανότητες να διαδραματίσει κομβικό ρόλο ο ιδιωτικός τομέας/η επιχείρηση δεν είναι ιδιαίτερο πιθανό καθώς αν μια επιχείρηση αποφασίσει να αναδεχθεί την επιβάρυνση από ενεργειακά ορθή πρακτική, κινδυνεύει να δει βελτιωμένη την ανταγωνιστική θέση της διπλανής της που δεν θα αναλάβει το ίδιο κόστος: αυτό, με την σειρά τ ου, δυσκολεύει την μετάβαση από τις καλές προθέσεις ή/και τις εκκλήσεις στην πρακτική εφαρμογή.

Ένα στοιχείο που κάπως έλλειψε από την συζήτηση, ήταν η διαφαινόμενη – τώρα-τώρα, με την ενεργειακή κρίση και την διάχυση του σοκ της – έλλειψη διορατικότητας των μεγάλων κινήσεων ρυθμιστικής παρέμβασης, ιδιαίτερα των ισχυρών συνόλων όπως η ΕΕ. Ο ρυθμιστικός ενθουσιασμός π.χ. της διαβόητης taxonomy , που έβαλε σε μαύρη λίστα την χρηματοδότηση των επενδύσεων «μη-καθαρών» μορφών ενέργειας υπέστη τραυματισμό ολκής όταν – λόγω ενεργειακής κρίσης – και το φυσικό αέριο ανεκαλύφθη ότι δεν ήταν τελικά και τόσο τραγικά απαράδεκτο (άρα και οι μονάδες παραγωγής με φυσικό αέριο, και τα τέρμιναλ LNG, αλλ’ ακόμη και οι έρευνες για φυσικό αέριο αναθεωρούνται ως προς το interdictum), αλλά και τα πυρηνικά ανακαλύπτεται ότι, άμα το σκεφθεί κανείς υπό πίεση, είναι «καθαρά».

Σε επίπεδο ρεαλισμού, πάλι, επισημάνθηκε ότι οι συζητήσεις στις μικρές και μεσαίες χώρες, δεν μπορεί να αγνοούν την πραγματικότητα ότι το στοίχημα της ανθρωπότητας γι το κλίμα θα τεθεί και θα κριθεί από τους μεγάλους: ΗΠΑ, Κίνα, Ινδία, άντε και ΕΕ στο σύνολό της (που όντως πήγε να προχωρήσει περισσότερο). Γι αυτό, στις μικρομεσαίες χώρες, έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία η δημιουργία συνείδησης στους ανθρώπους της καθημερινής ζωής.