Για μια ακόμη φορά, οι συζητήσεις που οργάνωσε ο «Κύκλος Ιδεών» περί τον Βαγγέλη Βενιζέλο – αυτή η ιδιότυπη ανάγνωση της μεταπολιτικής στα χρόνια όπου μπορεί να αποδειχθεί ότι «η κοινωνία έχει καταστεί ολιγαρκής» στις απαιτήσεις της από το πολιτικό σύστημα (δανειζόμαστε την διατύπωση από την συνέντευξη Βενιζέλου στην «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ» Οκτωβρίου……) – τάραξαν τα νερά. Αφορμή, η έρευνα κοινής γνώμης της Metron Analysis γύρω από την οποία οργανώθηκε η μελέτη/αναζήτηση της (τριπλής) «πολιτικής ασυμμετρίας», που χαρακτηρίζει την εποχή.

Τι είναι αυτή; Μια δυσαναλογία των κοινωνικών απαιτήσεων αφενός με τις επεξεργασμένες και αποδεκτές πολιτικές λύσεις, αφετέρου: σημειώστε το επεξεργασμένες ΚΑΙ αποδεκτές!

Οι καταγραφές της κοινής γνώμης από τον Στράτο Φαναρά αποτυπώνουν ευρεία πλειοψηφία να θεωρεί ότι πορευόμαστε προς λάθος κατεύθυνση^. αντίστοιχα ευρεία καταγράφεται κοινωνική «ζήτηση» για μεταρρυθμιστικές προσεγγίσεις, οι οποίες συνεχώς επανέρχονται στην πολιτική ατζέντα χωρίς όμως να εμπνέουν προσδοκίες. [Εδώ, μια επισήμανση που δεν στερείται ενδιαφέροντος: οι μετρήσεις Φαναρά γίνονται σε όλο το ηλικιακό φάσμα, από Generation Z (17-26 ετών) σε Millennials (27-42), Generation X (43-58), Boomers (59-77 ετών) και τέλος SilentGeneration (78 + ετών). Όμως από κάποια στιγμή και μετά επιλέγεται η παρακολούθηση κυρίως τριών συνόλων: της GenZ  (στο ξεκίνημα της ζωής), της Gen X (στην κυρίως παραγωγική ηλικία) και της Silent (των 78+ που ταυτίζονται με την απόσυρση – υποτίθεται!).

Πλην, την στιγμή που ο Κύκλος Ιδεών ξεκινούσε αυτήν την ευρύτατη συζήτηση περί ασυμμετρίας, ή αν θέλετε καλύτερα αναντιστοιχίας κοινωνικής/πολιτικής ζήτησης με προσφορά λύσεων από το πολιτικό σύστημα, ακριβώς την στιγμή αυτή είχαμε δυο ιδιαίτερα αφυπνιστικές επισημάνσεις – στην πράξη! εκεί δηλαδή που μετράει – για αδιέξοδα τα οποία επανέρχονται. Ζωηρά. Απαιτητικά. Ακριβώς με ευθύνη της κοινωνίας «που έχει καταστεί ολιγαρκής» κατά Β. Βενιζέλο, την οποία όμως η πολιτική τάξη αφουγκράζεται με μεγάλη προσοχή.

Δείτε: στις δυο δομικές συνιστώσες της οικονομικής ανισορροπίας – εκεί απ’ όπου χαρωπά και αμέριμνα βρεθήκαμε στην de facto χρεοκοπία του 2010 και στην καταθλιπτική περιπέτεια των Μνημονίων του 2010-2018, δηλαδή στο συνταξιοδοτικό και το φορολογικό μέτωπο – ξαναβρίσκουμε τα αντανακλαστικά του παρελθόντος. Ως κοινωνία, ως θεσμικοί μηχανισμοί, ως μηντιακή αποτύπωση, ως πολιτικό σύστημα, πάρτε τα με την σειρά που προτιμάτε.

Το φορολογικό: βλέποντας η σημερινή Κυβέρνηση νέο δημοσιονομικό αδιέξοδο να διαγράφεται στον ορίζοντα όταν θα έχει απορροφηθεί η τωρινή υπεραπόδοση των (έμμεσων, ιδίως) φόρων λόγω πληθωρισμού, επιχειρεί – για μιαν ακόμη φορά! – αντιμετώπιση της ριζωμένης φοροδιαφυγής με σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού των εισοδημάτων των αυτοαπασχολουμένων. Οι οποίοι , σήμερα, από τα 12 δις ευρώ/έτος σε φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων, συνεισφέρουν περίπου 1,5 δις. Μόλις η καθιέρωση («μαχητού», αλλά ποιος θέλει να πηγαίνει να «μάχεται» στην Εφορία;) τεκμηρίων που θα θεωρούν ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες/επιτηδευματίες δεν γίνεται να έχουν ετήσιο εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ, δηλαδή στα επίπεδα του κατώτατου των μισθωτών, και συνεπώς που δημιουργεί φορολογική υποχρέωση εκεί, γύρω στα 1.444 ευρώ/έτος, έφερε τον αναμενόμενο σάλο. Το σύστημα αυτό είναι ωμό και άδικο, «καίγονται τα χλωρά μαζί με τα ξερά», πλήττεται το κάτω τμήμα της μεσαίας τάξης καθώς και οι νεότεροι ενώ ευνοείται το υψηλότερο (που με αυτήν την κατ’ αποκοπήν επιβάρυνση θα φοροδιαφεύγει ανετότερα/πιο αμέριμνα). Διόλου παράξενο που ήδη «κίνημα της γραβάτας» και απεργία δικηγόρων – που θυμίζει ημέρες Κατρούγκαλου, τώρα με τον φόρο, τότε με τις ασφαλιστικές εισφορές στο στόχαστρο – ξαναβρίσκεται στον ορίζοντα.

Έως εδώ, τίποτε το αληθινά απροσδόκητο. Επειδή όμως μιλούσαμε για «πολιτική ασυμμετρία», ιδού και η άμεση αποτύπωση: τόσο από πλευράς της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης – Στ. Κασσελάκης προς επιστημονικούς συλλόγους: «Το φορολογικό νομοσχέδιο είναι άδικοι, τιμωρεί πολύ τους νέους»/ «Δεν καταλαβαίνουν ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες λαμβάνουν κάθε μέρα ρίσκο για την δουλειά τους» – όσο και από πλευράς ΠΑΣΟΚ απ’ όπου υπενθυμιζόταν η δική τους συνεκτική πρόταση φορολογικού, ετοιμάζονται να σηκωθούν λάβαρα αντίστασης. Με την υπόσχεση ανάκλησης του μέτρου – αν και εφόσον, δηλαδή, προχωρήσει και ψηφισθεί – και επαναφοράς στα έως τώρα. «Μηδέν φόρος για επαγγελματίες με εισόδημα έως 10.000 ευρώ» (Κατά τα άλλα, το «κενό ΦΠΑ» παραμένει στην πολύ ουσιαστικότερη υψηλή πτήση του).

Πάμε τώρα στο ασφαλιστικό: μετά την – δυσκολότατα συμβατή με οποιαδήποτε αίσθηση περί Δικαιοσύνης και δικαίου στα δύσκολα αυτά χρόνια – απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για αναδρομική αποκατάσταση των συντάξεων των δικαστικών στα επίπεδα του 2012, τώρα επεκτείνεται δια την ταυτότητα του λόγου –στα περί «επιπέδου ευπρεπούς διαβίωσης» – η προσέγγιση αυτή και στις αντίστοιχες συνταξιοδοτικές απαιτήσεις των πανεπιστημιακών. Μπορεί η Κυβέρνηση στην προηγούμενη φάση να «έκανε ανάποδο κουπί» διαβεβαιώνοντας ότι μόνον όσοι είχαν ασκήσει προσφυγές θα δουν την αναδρομική αποκατάσταση των συνταξιοδοτικών απολαυών τους, χωρίς ακριβώς-ακριβώς να πείσει, πάντως προβάλλοντας το επιχείρημα του δημοσιονομικού κόστους. Τώρα, πάλι, μπορεί το σύνθημα «όλες οι συντάξεις πίσω, στα επίπεδα του 2012» να είναι υπερβολικό ως περιγραφή. Όμως… το πουλόβερ του συμμαζέματος του συνταξιοδοτικού υπό την απειλή του δημοσιονομικού εκτροχιασμού δεν έχει αρχίσει απλώς, αλλά συνεχίζει να ξηλώνεται. Με ζήλο.

Πίσω στο Συνέδριο του «Κύκλου Ιδεών», μήπως δεν είναι μόνο/δεν είναι τόσο η ασυμμετρία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης μεταρρυθμιστικών «λύσεων» στα προβλήματα που παραμένουν και που επανέρχονται, αλλά το τιμημένο πολιτικό αντανακλαστικό «γιούργια, στον ταβλά με τα κουλούρια!» που ακούγεται σε νέα βάση;

Αναπαλαίωση. Από Κ. Μητσοτάκη «τα χρήματα [του φόρου] θα επιστρέψουν στην κοινωνία» από Στ. Κασσελάκη «όταν τα δείτε, να με ενημερώσετε!». Πολιτική ασυμμετρία, όντως. Αλλά με επίγευση δεκαετίας του ΄80.