Είμαστε η χώρα που εξακολουθούμε να έχουμε χαμηλότερο ονομαστικό ΑΕΠ συγκριτικά με πριν από 15 χρόνια, κάτι που σημαίνει ότι και ο μέσος υπάλληλος ζει με χαμηλότερο ονομαστικό μισθό από ό,τι το 2009. Οι επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι μικρότερες όχι μόνο σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ −αυτό είναι το λεγόμενο «επενδυτικό κενό»−, αλλά και αναλογικά χαμηλότερες σε σχέση με τα προ οικονομικής κρίσης επίπεδα. Η ανεργία παραμένει −παρά την αποκλιμάκωση− σε υψηλότερα επίπεδα από το τέλος της προηγούμενης δεκαετίας, και το χρέος, παρά την αποκλιμάκωσή του ως ποσοστού του ΑΕΠ, εξακολουθεί να κατατάσσει την Ελλάδα στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης.

Αυτή είναι η Ελλάδα του 2024. Μπορεί να βελτιωθεί μέχρι το 2028; Και σε ποιο βαθμό; Για να μην είναι το ερώτημα τόσο θεωρητικό, καταρτίστηκε το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό και διαρθρωτικό σχέδιο, για να μας δώσει μια εικόνα για το πώς πιστεύει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης ότι θα είναι η Ελλάδα το 2028. Τι προκύπτει; Ότι η χώρα μπορεί να φτάσει στο σημείο να καταγράφει μέσα στην τετραετία αλλεπάλληλα ιστορικά υψηλά όσον αφορά το ονομαστικό ύψος του ΑΕΠ. Και το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τον μέσο μισθό στον ιδιωτικό τομέα. Δεν είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει κάποια μισθολογική σύγκλιση με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο όσον αφορά τον συγκεκριμένο δείκτη. Τουλάχιστον, να διορθωθεί η σημερινή κατάσταση, που βλέπουμε το εκκαθαριστικό μισθοδοσίας του 2008 και του 2009 και αναφωνούμε για τα… περασμένα μεγαλεία (σ.σ. ίσως όχι, αλλά τουλάχιστον οι περισσότεροι, χωρίς μάλιστα να συνυπολογίζουμε και τον παράγοντα πληθωρισμό). Θέλουμε το 2028 μια χώρα με σαφώς μεγαλύτερο αριθμό απασχολούμενων. Ίσως εκεί να μη φτάσουμε σε ιστορικό ρεκόρ, καθώς πιεζόμαστε έντονα ως χώρα και από τη συνεχή μείωση του πληθυσμού. Τουλάχιστον, να φέρουμε το ποσοστό της ανεργίας εκεί που ήταν το 2009, δηλαδή κάτω από το 9%. Και όσον αφορά το χρέος, εκτός από το να… ξεφορτωθούμε άλλες 20 ποσοστιαίες μονάδες, να πετάξουμε από πάνω μας και τη ρετσινιά του χειρότερου της Ευρώπης, αφήνοντας τον… μουντζούρη στην γειτονική Ιταλία.

Να τα δούμε με αριθμούς;

Η ελληνική κυβέρνηση ψάχνει πραγματικούς ρυθμούς ανάπτυξης άνω του 2% μέχρι το 2026, και περίπου 1,5% και 1,3% για το 2027 και το 2028 αντίστοιχα. Αυτό, εφόσον επιτευχθεί, θα φέρει το ονομαστικό ΑΕΠ (σε αυτό θα παίξει ρόλο και ο πληθωρισμός) στα 242 δισ. ευρώ, περίπου όσο ήταν και το μακρινό 2008. Άρα, θα αρχίσουμε να μιλάμε για νέο ιστορικό ρεκόρ από το 2026 και μετά. Αυτό που είναι αυτονόητο για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες εδώ και δεκαετίες (δηλαδή κάθε χρονιά να έχουν και υψηλότερο ονομαστικό ΑΕΠ), στην Ελλάδα θα γίνει πραγματικότητα με… καθυστέρηση 17 ετών. Από εκεί και πέρα, μέχρι το 2028, περιμένουμε ότι το ΑΕΠ θα φτάσει στα 272 δισ. ευρώ

Η αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ αναμένεται ότι θα κλείσει φέτος περίπου στο 153,7%. Ίσως το τελικό νούμερο να είναι διαφορετικό, καθώς ακόμη υπάρχουν σοβαρές εκκρεμότητες. Αυτό το νούμερο δεν λαμβάνει υπόψη του τρεις σημαντικές αλλαγές που έρχονται, οι οποίες επηρεάζουν τόσο τον αριθμητή (δηλαδή το χρέος), όσο και τον παρονομαστή (δηλαδή το ΑΕΠ). Δεν έχει ληφθεί υπόψη σε αυτό το ποσοστό η επικείμενη αναδρομική εγγραφή των αναβαλλόμενων τόκων στο χρέος (περίπου 13,5 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2024). Δεν έχει ληφθεί υπόψη η επικείμενη πρόωρη αποπληρωμή χρέους τουλάχιστον 7,9 δισ. ευρώ, και δεν έχει προσμετρηθεί και η παράμετρος της επικείμενης αναθεώρησης του ΑΕΠ με αλλαγή του έτους βάσης από το (τραγικό για την Ελλάδα) 2015 στο έτος της πανδημίας (το 2020). Ο στόχος είναι η αναλογία του χρέους να μειωθεί έως το τέλος του 2028 στο 133,4%, δηλαδή κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες. Αυτός ο στόχος δεν αλλάζει όποια και αν είναι η αναπροσαρμογή του ΑΕΠ και του χρέους (άλλο ο ρυθμός μεταβολής, άλλο το ονομαστικό ποσοστό). Το ζητούμενο είναι προς το τέλος της περιόδου αναφοράς η Ελλάδα να έχει χαμηλότερη αναλογία χρέους προς ΑΕΠ από την Ιταλία, κάτι που θα της προσφέρει και αρκετές αναβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης, αρχής γενομένης από το 2025.

Ο μέσος μισθός στην Ελλάδα εκτιμάται ότι θα κλείσει φέτος περίπου στα 1.300 ευρώ ή και λίγο παραπάνω. Βελτιώνεται τα τελευταία χρόνια, αλλά παραμένει πολύ χαμηλότερος ακόμα από τα προ κρίσης επίπεδα, που είχε φτάσει ακόμα και πάνω από τα 1.400 ευρώ. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η Ελλάδα έχει χάσει πολλές θέσεις στην ευρωπαϊκή μισθολογική κατάσταση, καταλαμβάνοντας πλέον μια από τις τελευταίες θέσεις. Όταν οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες (και ειδικά αυτές που ήταν κάτω από την Ελλάδα, όπως η Πολωνία, η Ρουμανία κ.ά.) έτρεχαν με υψηλά ποσοστά, εμείς πέφταμε χρόνο με τον χρόνο για δέκα και πλέον συναπτά έτη. Το μεσοπρόθεσμο δεν αναφέρεται σε ύψος μισθού. Υπάρχει μια πολιτική δέσμευση ο κατώτατος μισθός να φτάσει στα 950 ευρώ το 2027 και ο μέσος μισθός στα 1.500 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι θα μιλάμε για νέο ιστορικό ρεκόρ στον μέσο μισθό από το 2026 και μετά με… καθυστέρηση 17 ετών.

Κάτι ανάλογο ισχύει και με την ανεργία. Θέλουμε το 2028 να έχουμε ποσοστό χαμηλότερο του 9% (προς το 8,5%), επιστρέφοντας σε ποσοστά ανάλογα της περιόδου πριν από το 2008. Θα είναι πολύ θετικό για την Ελλάδα μέχρι τότε να μετρήσει και περισσότερους από 4,5 εκατ. απασχολούμενους. Η αύξηση της απασχόλησης φέρνει το περισσότερο εισόδημα και τις καλύτερες εισπράξεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, και όχι η μείωση της ανεργίας.