Μπορεί ένα εκλογικό σώμα που σημειώνει ρεκόρ αποχής στις κάλπες να παραγάγει πολιτικές εξελίξεις; Το ερώτημα μένει να απαντηθεί μετά τα όσα συνέβησαν στις Ευρωεκλογές. Και συνέβησαν πολλά και παράξενα.

Η ΝΔ κατέγραψε το ιστορικό χαμηλό στην ιστορία της σε απόλυτο αριθμό ψήφων, έχασε 13 ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε ένα χρόνο και μείωσε τη διαφορά της από το δεύτερο κόμμα από τις 23 στις 13 μονάδες. Ερμηνεύοντας αυτό το εκλογικό αποτέλεσμα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι ψηφοφόροι ζητούν να συνεχίσει στον δρόμο που έχει χαράξει, αλλά να βαδίσει πιο γρήγορα. 

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε περίπου τρεις μονάδες σε σχέση με τις εθνικές εκλογές, δηλαδή αυτές που του πήραν η Νέα Αριστερά και ο Κόσμος. Έμεινε δεύτερος, γεγονός που θεωρεί επιτυχία, και δεν θεωρείται πλέον… ΣΥΡΙΖΑ, αλλά «κόμμα Κασσελάκη». Ο αρχηγός του ερμηνεύει το αποτέλεσμα ως εντολή να ηγηθεί μιας ευρύτερης δημοκρατικής παράταξης, στην οποία θα συμπεριλαμβάνονται το ΠΑΣΟΚ ως «ισχυρό brand name» και η Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου με καθαρά ηθικά κριτήρια.

Το ΠΑΣΟΚ κέρδισε μια μονάδα έναντι των εθνικών εκλογών, αλλά αντιμετωπίζει την πιο σοβαρή εσωκομματική κρίση. Ο αρχηγός του αμφισβητείται ευθέως και δίνει ραντεβού στα όργανα, προκειμένου να στείλει τους εσωκομματικούς του αντιπάλους «αδιάβαστους». Αν τα καταφέρει…

ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ μαζί αθροίζουν περίπου όσο η ΝΔ μόνη της −στις εθνικές εκλογές άθροιζαν 12 μονάδες λιγότερο− αλλά αφενός στην πολιτική δεν ισχύει ότι «ένα κι ένα κάνουν δύο», αφετέρου η δυνατότητά τους να συνεννοηθούν μοιάζει εξαιρετικά περιορισμένη, αν και όχι εντελώς αδύνατη. Το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι συνειδητοποιούν ότι το «μαζί» μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικό από το «μόνοι» είναι μια αρχή. 

Τούτων δοθέντων, τι να περιμένει κανείς για την επόμενη μέρα που μπορεί να έρθει και μετά από τρία χρόνια, αν η κυβέρνηση αποφασίσει να εξαντλήσει την τετραετία; Η ΝΔ φαίνεται δύσκολο να επιτύχει ξανά αυτοδυναμία, με βάση τον σημερινό συσχετισμό των πολιτικών δυνάμεων. Η άλλη παράταξη −ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ μαζί με κάποιες άλλες δυνάμεις− είναι δύσκολο να ανασυνταχθεί και να κατέβει ενωμένη, αλλά αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι μόνο με μια υπέρβαση μπορεί να πρωταγωνιστήσει ξανά. Ακόμα πιο αδύναμη μοιάζει η εκ δεξιών απειλή για τη ΝΔ. Παρά την ενίσχυση κάποιων κομμάτων σε αυτόν τον χώρο, δεν διαφαίνεται προοπτική ενιαίας εκπροσώπησης − άλλωστε στην Ακροδεξιά δεν υπάρχει κουλτούρα συνεργασιών, ούτε καν διαλόγου που μπορεί να οδηγήσει σε πολιτικές συνθέσεις.

Επανερχόμαστε, λοιπόν, στο αρχικό μας ερώτημα: μπορεί με ρεκόρ αποχής από μια εκλογική αναμέτρηση να παραχθούν πολιτικές εξελίξεις; Η απάντηση είναι «ναι». Από αυτές τις Ευρωεκλογές είναι εξίσου πιθανό να προκύψει μια τάση «ιταλοποίησης» της πολιτικής ζωής (με πολλά κόμματα σε χαμηλές πτήσεις) μέχρι μια ανασύνθεση του πολιτικού σκηνικού μέσα από τη σύγκλιση των βασικών δυνάμεων της Κεντροαριστεράς, που θα οδηγήσει στην ενίσχυση του δικομματισμού. Όλα είναι ανοιχτά και εξαρτώνται από την τόλμη των πολιτικών αρχηγών.