Μακρά και πλούσια υπήρξε η σχέση του Κώστα Σημίτη με τη Βιομηχανική/Οικονομική Επιθεώρηση. Όπως έγραψε ο ίδιος, στα 85α γενέθλια του περιοδικού: «Στα εφηβικά μου χρόνια, στο οικογενειακό μας σπίτι, ξεφύλλισα για πρώτη φορά τη Βιομηχανική Επιθεώρηση, καθώς ο πατέρας μου ήταν τακτικός της αναγνώστης. Περίεργος και φιλαναγνώστης εγώ, θυμάμαι ότι απορροφήθηκα από ένα άρθρο που αξιολογούσε την αξιοποίηση της αμερικανικής βοήθειας».

Ο πρώην πρωθυπουργός εξακολούθησε να διαβάζει τη Βιομηχανική Επιθεώρηση, που «καταρχάς απευθυνόταν στην αστική-μεγαλοαστική ελίτ της ελληνικής κοινωνίας». Όπως εξηγεί: «Μου άρεσε η ύλη του περιοδικού, διότι ενημερωνόμουν για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, είχε πάντα ανταποκρίσεις απ’ την Αγγλία, προσέφερε κριτική βιβλίων και, τέλος, διότι είχε μια στήλη απ’ όπου μάθαινα διάφορα περίεργα νέα για τις τεχνολογικές προόδους – όπως την αξιοποίηση της τηλεόρασης στον τομέα της υγείας και δη στις εγχειρήσεις!».

Το σκίτσο του Κώστα Σημίτη δημιουργήθηκε ειδικά για το εξώφυλλο του τεύχους 1028 της Οικονομικής Επιθεώρησης από τον Lorenzo Gritty, συνεργάτη μεγάλων ξένων εντύπων (New York Times, New Yorker, Le Monde Diplomatique, The Wall Street Journal Magazine, Bloomberg Business Week κ.ά.) Το 2017 ο Lorenzo Gritty έλαβε το χρυσό μετάλλιο της αμερικανικής Society of Illustrators.

Αφού αναφέρεται στην εξέλιξη του περιοδικού σε Οικονομική Επιθεώρηση και στη συνεργασία με τους Financial Times αρχικά και τον Economist στη συνέχεια, ο Κ. Σημίτης υποστηρίζει ότι «στην ύλη του περιοδικού αποτυπώνονται όλες οι εκφράσεις του ελληνικού επιχειρείν (από τη ναυτιλία ως την έρευνα), αλλά και τα παγκόσμια ζητήματα (όπως είναι η κλιματική αλλαγή και η 4η βιομηχανική επανάσταση) που πρέπει να αλλάξουν την οπτική μας, τη νοοτροπία μας, επομένως και την επιχειρηματική μας παρέμβαση». Και καταλήγει: «Σήμερα αισθάνομαι ότι μεγαλώσαμε μαζί!».

Γεγονός είναι ότι από τη δεκαετία του ’70 και μετά, ως πολιτικό πρόσωπο, το όνομα του μετέπειτα αρχηγού του ΠΑΣΟΚ εμφανίζεται στις στήλες του περιοδικού. Οι αναφορές πληθαίνουν όταν αναλαμβάνει υπουργός Οικονομίας και είναι ιδιαίτερα κολακευτικές, δεδομένης της αρνητικής στάσης του περιοδικού απέναντι στην κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου.

Υπουργός Βιομηχανίας

Το 1994, όταν πλέον είναι υπουργός Βιομηχανίας, παραχωρεί συνέντευξη, την οποία το περιοδικό φιλοξενεί με έναν τίτλο που αποδείχθηκε προφητικός: «Εγώ δεν εξαγγέλλω μεγάλα έργα – εργάζομαι για να υλοποιηθούν». Ο άνθρωπος που λίγα χρόνια αργότερα, ως πρωθυπουργός, θα ταύτιζε το όνομά του με την επίτευξη μεγάλων εθνικών στόχων για τον εκσυγχρονισμό, προέβλεπε ότι κύρια εμπόδια σε αυτή την προσπάθεια θα προέκυπταν «από την εμμονή και την αντίσταση ξεπερασμένων και στρεβλών κοινωνικών δομών και πρακτικών», καθώς «οι πελατειακές σχέσεις κομμάτων-πολιτών, οι στρεβλές σχέσεις κράτους-πολιτών, η ανεπαρκής λειτουργία των θεσμών, το απότομα πέρασμα από μια κοινωνία οργανωμένη σε μικρές ομάδες-πυρήνες στο επίπεδο του χωριού σε μια κοινωνία έντονα αστική, όλα αυτά δημιουργούν έντονες αντιστάσεις σε κάθε προσπάθεια εκσυγχρονισμού».

Έδινε έμφαση στο δίπτυχο ανταγωνιστικότητα – ανάπτυξη: «Η ανταγωνιστικότητα και η ανάπτυξη είναι αυτές που δημιουργούν σταθερές θέσεις απασχόλησης, που φέρνουν περισσότερες εξαγωγές, αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής και τόσα άλλα θετικά παρεπόμενα». Περιέγραφε ως «πολύ καλές και ειλικρινείς» τις σχέσεις της κυβέρνησης με τον επιχειρηματικό κόσμο. Θεωρούσε «προφανές και αποδεκτό από όλους» ότι «η σταθεροποίηση της οικονομίας αποτελεί στόχο κάθε σύγχρονου κράτους», καθώς είναι «προϋπόθεση της ανάπτυξης». Ζητούσε «συνεχή προσπάθεια», προειδοποιώντας ότι «κάθε φορά που εγκαταλείπεται η προσπάθεια, έρχεται η παρακμή και η κρίση».

Για την Τουρκία

Αρκετές δεκαετίες αργότερα, το 2017, έχοντας από χρόνια αποσυρθεί από την πολιτική, ο Κώστας Σημίτης έγραψε ένα άρθρο στην Οικονομική Επιθεώρηση σχετικά με τις σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία. «Η ΕΕ θα αναιρέσει τον αρραβώνα της με την Τουρκία;» αναρωτιέται στον τίτλο. Ήταν η περίοδος που η Άγκυρα έριχνε λάδι στη φωτιά της φραστικής αντιπαράθεσης με την Ευρώπη και την Ελλάδα.

Αν και παραδέχεται ότι η συζήτηση περί ένταξης δεν είναι πλέον στην πρώτη γραμμή, υποστηρίζει ότι: «Υπάρχουν πολλά άλλα πεδία για μια δημιουργική συνεργασία διαφορετική από τη σημερινή∙− όπως δείχνουν τα προβλήματα του προσφυγικού και της Μέσης Ανατολής, είναι επιβεβλημένη. Προϋποθέτει μια επίλυση των διαφορών και εκτεταμένη διαπραγμάτευση που δεν θα είναι αντικείμενο ρητορειών και διαξιφισμών που προκαλούν αντιπαραγωγική φθορά. Στο επίκεντρο της συζήτησης θα πρέπει να ξαναμπούν οι κύριοι στόχοι. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να δείξει επιμονή. Να απαντήσει αποτελεσματικά σε τουρκικούς αντιπερισπασμούς στο προσφυγικό. Να διαμορφώσει ένα ευρύτερο σχέδιο, ώστε η τουρκική ηγεσία να κατανοήσει ότι η συζήτηση δεν αφορά τις τρέχουσες αντιδικίες, αλλά μια μελλοντική, χρήσιμη σε όλους, συνεργασία».

Κοινωνική συνοχή

Η πιο πρόσφατη εμφάνιση του Κώστα Σημίτη στις σελίδες του περιοδικού ήρθε σε ένα σημαντικό τεύχος στη διαδρομή του, καθώς ήταν το πρώτο της νέας περιόδου, υπό την ευθύνη πλέον της Economia Media. Τον Μάρτιο του 2023 ο πρώην πρωθυπουργός παραχωρεί συνέντευξη στην Αλεξάνδρα Κ. Βοβολίνη και τον Αντώνη Δ. Παπαγιαννίδη. Πρόκειται, δε, για μία από τις τελευταίες, αν όχι την τελευταία, συνέντευξη που παραχώρησε ο Κώστας Σημίτης. Τίτλος; «Η δημοκρατία απαιτεί επενδύσεις στην κοινωνική συνοχή».

Αν και επισημαίνει ότι «οι μαζικές παροχές επιδομάτων είναι μεν θετικές στον οικογενειακό προϋπολογισμό, αλλά βλαπτικές στο σύνολό τους – καθώς διευρύνουν το δημόσιο έλλειμμα δημιουργώντας συνθήκες επιβολής νέων φορολογικών μέτρων», θέτει ως στόχο «μια αλληλέγγυα και συμπαγή κοινωνία, χωρίς την τοξικότητα της κομματικής πόλωσης». Αυτός ο στόχος «ενθαρρύνεται εξάλλου κι από την ΕΕ, που διαθέτει (παγκοσμίως) τα περισσότερα κονδύλια για τις κοινωνικές δαπάνες − δηλαδή για την κοινωνική συνοχή. Κι αυτό γιατί στον πυρήνα της “ευρωπαϊκής κουλτούρας” είναι η αντίληψη πως η δημοκρατία απαιτεί επενδύσεις στην κοινωνική συνοχή».

Έχει μόλις ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Ο Κ. Σημίτης αναγνωρίζει «την ανάγκη αναμόρφωσης της παγκόσμιας γεωπολιτικής». Προτείνει μια νέα αρχιτεκτονική της παγκόσμιας διακυβέρνησης, που θα «οικοδομήσει ένα στέρεο περίγραμμα γύρω από την ασφάλεια και τη δημοκρατία και τις διάφορες διαστάσεις της: τον σεβασμό των συνόρων, των θεμελιωδών δικαιωμάτων, την προστασία της πολιτισμικής κληρονομιάς, του κράτους δικαίου». Υπογραμμίζει την ανάγκη «Ευρώπη κι Αμερική να ανιχνεύσουν τα πεδία συναντίληψης και να αναπτύξουν τις σχετικές συνέργειες».

Τάσσεται υπέρ της κατάργησης της ομοφωνίας στην ΕΕ (καθώς «συνεπάγεται απίθανη δυσλειτουργικότητα») και της αρχής ότι «οτιδήποτε ευνοεί τη λειτουργία και τον ρόλο της ΕΕ ευνοεί και τα εθνικά μας συμφέροντα». Προειδοποιεί ότι «οι χρηματοδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης θα μείνουν αναποτελεσματικές, μεγάλο μέρος των πόρων θα κατανεμηθεί πελατειακά και οι συνέπειες της κρίσης θα είναι επώδυνες» εφόσον δεν συνοδευτούν από αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.

Η επισήμανση που συζητήθηκε

Χαρακτηρίζει «θετική» την κατεύθυνση προς την οποία κινείται η ελληνική οικονομία, αλλά προβληματίζεται με την απουσία σαφούς πρότασης για την αντικατάσταση του παραγωγικού μοντέλου. Σε μια επισήμανση που συζητήθηκε για καιρό, επισημαίνει ότι: «Στο παραγωγικό μας μοντέλο εξακολουθεί να είναι μεγάλη η εξάρτηση απ’ τον τουρισμό και να μη διαπερνά την οικονομική σκέψη της κυβέρνησης η διάσταση της κλιματικής αλλαγής, της έρευνας και της καινοτομίας (…) Στις περισσότερες περιπτώσεις κυριαρχούν οι επενδύσεις στο real estate και τα deals κερδοσκοπικών funds, τα οποία μάλιστα συχνά χρηματοδοτούνται με δάνεια από τις ελληνικές τράπεζες! Δηλαδή, με τα εθνικά μας κεφάλαια οι ξένοι αποκτούν τον έλεγχο της οικονομίας μας. Αυτό δεν λέγεται ξένη επένδυση, αλλά κερδοσκοπικός οπορτουνισμός. Οι ξένοι επενδυτές είναι ευπρόσδεκτοι αν φέρνουν δικά τους κεφάλαια, ανεβάζουν την εθνική ανταγωνιστικότητα και δημιουργούν θέσεις απασχόλησης. Φωτεινή εξαίρεση φυσικά η επένδυση της Microsoft και μερικές παρόμοιες. Ακόμα και αυτές όμως αφορούν κυρίως σε data centers και δεν οδηγούν σε άμεση ανάπτυξη καθόλου, οπότε πρέπει να προσπαθούμε να προσελκύσουμε κεφάλαια για όλο το φάσμα παραγωγής».