Οι αυτόκλητοι αντιπρόσωποι των θεών στη γη έχουν συχνά πολύ συγκεκριμένες απόψεις για το τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται στο σεξ, ακόμα κι όταν οι θεοί τους σωπαίνουν για αυτά τα ζητήματα και απουσιάζουν εκκωφαντικά τις τελευταίες χιλιετίες, επιτρέποντας στην ανθρωπότητα να υποθέσει ανενόχλητη την ανυπαρξία τους.

Από τον κανόνα αυτόν δεν ξεφεύγει ούτε ο χριστιανισμός, με επισκόπους και αρχιμανδρίτες, αλλά και νεωκόρους και δεξιούς ψάλτες, να εξυμνούν την παρθενία, να απορρίπτουν τις αμβλώσεις και να γνωρίζουν την ακριβή θερμοκρασία των καζανιών στα οποία θα βράζουν αιωνίως οι ομοφυλόφιλοι. Διαβασμένοι θεολόγοι δεν κρύβουν την αμηχανία τους, αναγνωρίζοντας πως την εποχή του Ιησού οι εκτρώσεις ήταν τεχνολογικά αδύνατες και ο φερόμενος ως Μεσσίας δεν είπε απολύτως τίποτα ούτε για αυτές, ούτε για τις γκέι περιπτύξεις. Με πιο «θεϊκό« δικαίωμα επομένως βγαίνουν οι μητροπολίτες και αφορίζουν τους αμαρτωλούς;

Ο Βρετανός ιστορικός Diarmaid MacCulloch, συγγραφέας του βιβλίου «Χαμηλότερα από τους Αγγέλους: Η ιστορία του σεξ και του χριστιανισμού», μέλος του St Cross College της Οξφόρδης καθηγητής της ιστορίας της Εκκλησίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, μιλά στην Οικονομική Επιθεώρηση για τις παράξενες ιδέες της Εκκλησίας για τις γήινες απολαύσεις και την απειλή της τιμωρίας.

Ποιες είναι οι πιο παράξενες ιδέες για το σεξ στη Βίβλο; Οι πιο σκληρές εντολές. Δώστε μας ένα από τα πιο αλλόκοτα παραδείγματα που μπορείτε να θυμηθείτε. 

Η παραδοξότητα είναι στο μάτι του παρατηρητή, νομίζω, και οι χριστιανοί έχουν ξεχάσει ότι το πρώτο μισό της ιερής τους λογοτεχνίας, τα εβραϊκά κείμενα, η Παλαιά Διαθήκη, αποδέχεται πλήρως την πολυγαμία. Δηλαδή ένας άντρας μπορεί να έχει πολλές γυναίκες, κάτι που ο χριστιανισμός θεωρεί ότι δεν αποτελεί μέρος της παράδοσής του. Και αυτό προκάλεσε αμηχανία στους χριστιανούς στην Καινή Διαθήκη. Είναι αρκετά σαφές ότι ο Ιησούς συνιστά και επιμένει στη μονογαμία. Και έτσι αυτό είναι μια πραγματική ρήξη με την εβραϊκή παράδοση. Αν σκεφτείτε ότι μερικές από τις πιο θαυμαστές μορφές στην εβραϊκή ιστορία, όπως ο Αβραάμ ή ο βασιλιάς Σολομώντας, είχαν πολλαπλές συζύγους, οι χριστιανοί έπρεπε πάντα κάπως να το εξηγήσουν αυτό, ιδιαίτερα ο Αβραάμ, ο οποίος είναι μεγάλη προσωπικότητα του χριστιανισμού. Αυτό είναι αρκετά περίεργο. Και ο Ιησούς είναι επίσης πολύ παράξενος. Είνα ένα μεγάλο απόσπασμα όπου συζητάει για τους ευνούχους, και οι σύγχρονοι χριστιανοί λίγο πολύ το αγνοούν αυτό. Υπάρχουν λοιπόν ένα σωρό τρόποι με τους οποίους η Βίβλος, ως βιβλιοθήκη βιβλίων, δεν είναι ενιαίο έργο, προτείνει μερικές πραγματικά παράξενες ιδέες. Και πολλές από αυτές προέρχονται από τον Ιησού. 

Και είναι επίσης ενδιαφέρον να δούμε τι δεν έχουν πάρει οι χριστιανοί από τον Ιησού. Έχει πολλά να πει για τους υποκριτές, για παράδειγμα. Και όμως η εκκλησία δεν έχει κάψει ποτέ τους υποκριτές στην πυρά, ενώ έχει κάψει πολύ κόσμο. Έτσι, η χριστιανική εκκλησία υπήρξε λίγο επιλεκτική σε ό,τι πήρε από τον Ιουδαϊσμό.

Είναι όλες οι θρησκείες τόσο εμμονικές με το σεξ όσο φαίνεται να είναι η χριστιανική θρησκεία, με τους αμέτρητους και, όπως λέτε, αντιφατικούς, κανόνες της; Από πού πηγάζει αυτή η τάση, πιστεύετε;

Οφείλεται σε ένα κομμάτι του Ιουδαϊσμού πριν από την εποχή του Χριστού, 300 με 400 χρόνια πριν από εκείνον. Από την παράδοση των εβραίων προφητών, οι οποίοι προσπαθούσαν να εξηγήσουν τις καταστροφές που έπλητταν τον Ισραήλ, όταν ο Θεός τους υποτίθεται ότι ήταν στοργικός, ο «μεγαλύτερος Θεός». Ενα μέρος των Εβραίων προφητών που απέκτησαν μεγάλη επιρροή, έλεγαν ότι το πρόβλημα ήταν πως ο Θεός ήταν θυμωμένος με τους Εβραίους για την έλλειψη πίστης τους. Ορισμένοι προφήτες επικεντρώθηκαν πραγματικά σε αυτό το θέμα. Ο προφήτης Ιεζεκιήλ, για παράδειγμα, ο προφήτης Ωσηέ, ο οποίος παραλλήλιζε την απιστία του Ισραήλ προς τον Θεό του με την απιστία μιας γυναίκας προς τον άντρα της. Και έτσι η αγνότητα αναδείχθηκε σε μεγάλο θέμα γι’ αυτούς, επειδή αντιπροσώπευε τη «μοναδική φύση» του Ισραήλ και την απόλυτη ανάγκη του Ισραήλ να είναι πιστό στον Θεό. Οι προφήτες ακολουθούσαν μια πολύ συγκεκριμένη γραμμή για το σεξ, υπέρ της αγνότητας. Το σεξ συνδεόταν με το γάμο, και ο γάμος έπρεπε να είναι μια αποκλειστική σχέση, αυτή την ιδέα διέδωσαν ορισμένοι χριστιανοί στοχαστές, ιδιαίτερα σε εκείνη την ιδιαίτερα κρίσιμη περιοχής διεπαφής Εβραίων και Χριστιανών, στη μεγάλη αιγυπτιακή πόλη της Αλεξάνδρειας.

Και είναι μια μεγάλη αντίθεση, όπως είπατε, με άλλες μεγάλες παγκόσμιες θρησκείες. Στον Ινδουισμό, ιδιαίτερα, το σεξ γιορτάζεται με όλους τους τρόπους. Και το Ισλάμ είναι αυτό που θα μπορούσατε να αποκαλέσετε μια θετική θρησκεία για το σεξ από ιστορική άποψη. Σήμερα θεωρείται εξαιρετικά πουριτανικό, άκρως αντι-γκέι, αλλά δεν είναι αυτή η παράδοσή του. Αυτά τα πράγματα προέρχονται από μια συγκεκριμένη αίρεση στο Ισλάμ στα τέλη του 18ου αιώνα, τους Ουαχάαμπίτες. Είναι λίγο σαν τον χριστιανισμό, θα μπορούσατε να πείτε, τους Νότιους Βαπτιστές στις ΗΠΑ, που είναι της ίδιας εποχής, το ίδιο πουριτανοί. Και οι δύο εξελίχθηκαν στα τέλη του 18ου αιώνα, και δεν αντιπροσωπεύουν ιστορικά τις θρησκείες τους. Είναι η απώλεια της ιστορικής συνέχειας με το παρελθόν αυτών των θρησκειών που έχει ενδιαφέρον.

Τι ήταν, λοιπόν, όλες αυτές οι παράξενες εντολές αγνότητας; Ήταν μια γενικευμένη απαίτηση της κοινωνίας ή μια προσπάθεια ελέγχου από μερικούς πνευματικούς ηγέτες;

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Χριστιανισμός ήταν μια αρκετά μικρή θρησκεία για μεγάλο χρονικό διάστημα. Συχνά υπερβάλλει για τη ραγδαία άνοδό του. Δεν εξαπλώθηκε πραγματικά σε όλη τη Μεσόγειο μέχρι που ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος στράφηκε σε αυτόν τον τέταρτο αιώνα. Μέχρι τότε, ήταν μια πραγματικά μικρή μειοψηφία ανθρώπων στην αυτοκρατορία. Για αυτόν τον λόγο πολλές συμπεριφορές μπορούσαν να καθοριστούν από έναν αρκετά μικρό αριθμό ανθρώπων κατά τους δύο πρώτους αιώνες. Και ένα στοιχείο που εισήχθη στον χριστιανισμό τον δεύτερο αιώνα, όχι στη βιβλική περίοδο, όχι στην εποχή της Καινής Διαθήκης, αλλά αργότερα, ήταν η αγαμία, η παρθενία. Έχετε κάποια παραδείγματα γι’ αυτό στην εβραϊκή γραφή, αλλά είναι πολύ λίγα και σπάνια.

Δεν υπάρχουν πραγματικές ενδείξεις για ασκητική ζωή άγαμων στην Καινή Διαθήκη. Από πού προέρχεται λοιπόν; Τη βλέπουμε για πρώτη φορά τον δεύτερο αιώνα στην περιοχή της σημερινής Συρίας και των ρωμαϊκών επαρχιών της Συρίας. Και αυτό μου φαίνεται πολύ σημαντικό, επειδή οι Σύριοι ήταν οι μεγάλοι έμποροι της ανατολικής Μεσογείου. Οργάνωσαν το εμπόριο εντός της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας στην ανατολική Μεσόγειο, αλλά ταξίδευαν επίσης προς τα ανατολικά, περνούσαν από το Ιράν στην Ασία και στην Ινδία. Και τι θα συναντούσαν στην Ινδία του δεύτερου αιώνα; Ανδρικά και γυναικεία ινδουιστικά μοναστήρια και βουδιστικά μοναστήρια. Αυτοί εισήγαγαν την ιδέα της αγαμίας στον χριστιανισμό. Και φυσικά, είχε τεράστια επιτυχία. Η μοναστική ζωή έγινε πραγματικά σημαντική στη χριστιανική παράδοση σε βαθμό που στα μάτια των περισσότερων χριστιανών αποτελούσε ανώτερη μορφή χριστιανισμού από τον γάμο. Έτσι, ο γάμος πήρε δεύτερη θέση στις χριστιανικές αντιλήψεις για τη σωτηρία. Τα παντρεμένα ζευγάρια θα ήταν πιο δύσκολο να… φτάσουν στον παράδεισο, ενώ θα ήταν πολύ πιο εύκολο για έναν μοναχό ή μια μοναχή. Και αυτό είναι κάτι που οι σύγχρονοι χριστιανοί έχουν μάλλον ξεχάσει, ιδίως οι προτεστάντες χριστιανοί στη Δύση. Διατηρείται περισσότερο στον ανατολικό χριστιανισμό, στον ορθόδοξο κόσμο, παρά στη δυτική πλευρά του χριστιανισμού μετά την Προτεσταντική Μεταρρύθμιση, όπου ο γάμος έχει γίνει το ζητούμενο. Εκεί υπάρχει μια τεράστια στροφή στην οποία χάθηκε ο μοναχισμός, αλλά δεν χάθηκε, βέβαια, στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Αυτή όμως είναι μια μεγάλη στροφή, όπως την κληρονόμησε ο σύγχρονος προτεσταντικός χριστιανισμός, ιδιαίτερα, νομίζω, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, όπου ο χριστιανισμός θεωρείται κυρίως η θρησκεία της οικογένειας.

Δίδαξε ο Χριστός οτιδήποτε για την ομοφυλοφιλία; Είπε ότι το σεξ πριν από το γάμο απαγορεύεται; Πώς προέκυψε αυτή η ιδέα της αμαρτίας;

Ο Ιησούς είπε πολλά για την αμαρτία, και κάποτε είχε μια πολύ έντονη συζήτηση με μια γυναίκα που είχε παντρευτεί πολλές φορές. Τη ρώτησε πού ήταν ο σύζυγός της και εκείνη είπε: Δεν έχω σύζυγο. Και εκείνος αποκρίθηκε «σωστά, έχεις πολλούς συζύγους, έτσι δεν είναι;» Αυτό λοιπόν πρόκρινε το σχήμα «ένας άνδρας, μία γυναίκα». Αλλά στο ευαγγέλιο του Ιωάννη, ο Ιησούς παρουσιάζεται σε ένα πολύ ενδιαφέρον χωρίο για μια γυναίκα που είχε απατήσει. Όπως λέει η περικοπή, η γυναίκα σύρθηκε μπροστά στον Ιησού στο ναό, το οποίο είναι ενδιαφέρον γιατί «χρειάζονται δύο για να χορέψουν ταγκό στη μοιχεία». Αν την είχαν συλλάβει για μοιχεία, θα έπρεπε να έχει συλληφθεί και ένας άνδρας… Εν πάση περιπτώσει, ο Ιησούς λέει σε εκείνους που περιμένουν μία σκληρή αντίδραση απ΄αυτόν και θέλουν να λιθοβολήσουν τη γυναίκα. «Ας ρίξει τον πρώτο λίθο αυτός που είναι αναμάρτητος ανάμεσά σας». Και όλοι οι άντρες έφυγαν κρυφά γιατί ήξεραν ότι είχαν άλλες αμαρτίες. Και νομίζω ότι αυτό το χωρίο ανησύχησε τους πρώτους χριστιανούς, οι αντιφατικές πτυχές της Καινής Διαθήκης, χρειάστηκε χρόνο για να παγιωθεί στη σημερινή του θέση στο ευαγγέλιο του Ιωάννη. 

Και φυσικά, το άλλο θέμα είναι η ομοφυλοφιλία, η οποία τόσο πολύ απασχολεί πολλούς χριστιανούς σήμερα, τόσο στην ανατολή όσο και στη δύση.Ξέρετε, έχω ακούσει ακραίες, πικρές ορθόδοξες οδηγίες για την ομοφυλοφιλία, ιδιαίτερα από τη Ρωσία, αλλά και από Έλληνες επισκόπους, όπως και από συντηρητικούς χριστιανούς στις ΗΠΑ. Και τι λέει ο Ιησούς για την ομοφυλοφιλία; Τίποτα. Απολύτως τίποτα. Και αναφέρει την πόλη των Σοδόμων, αλλά είναι απολύτως σαφές όταν την αναφέρει ότι θεωρεί ότι η πόλη των Σοδόμων υπέπεσε σε μία πολύ συγκεκριμένη αμαρτία που δεν είναι το σεξ μεταξύ ανδρών αλλά η έλλειψη φιλοξενίας. Θα κριθούν πιο αυστηρά, είπε ο Ιησούς, όσοι ζουν σε μέρη όπου οι μαθητές του δεν έτυχαν φιλόξενης μεταχείρισης, από ό,τι ήταν η πόλη των Σοδόμων. Ο Ιησούς λοιπόν δεν είπε τίποτα για την ομοφυλοφιλία. Και αυτό προκαλούσε ανά τους αιώνες αμηχανία στους συντηρητικούς χριστιανούς στη Δύση, στην καθολική εκκλησία.

Τον 12ο αιώνα, αυτό έγινε ιδιαίτερα ενοχλητικό, επειδή οι εκκλησιαστικοί ηγέτες άρχισαν να είναι εξαιρετικά εχθρικοί απέναντι σε αυτό που αποκαλούσαν σοδομισμό. Ας το ονομάσουμε ομοφυλοφιλία. Και δεν μπορούσαν να καταλάβουν γιατί ο Ιησούς δεν είχε πει τίποτα γι’ αυτό. Έτσι, κάποιος από αυτούς επινόησε έναν μύθο για τον Ιησού που με εξέπληξε όταν τον εντόπισα. Σύμφωνα με αυτή την ιστορία, την πρώτη παραμονή των Χριστουγέννων, πριν γεννηθεί ο Ιησούς, το πνεύμα του αρνήθηκε στον Θεό πατέρα να κατέβει στη Γη για να σώσει τον κόσμο, επειδή «ήταν γεμάτος από σοδομίτες και ήταν αφύσικοι». Είπε στον Πατέρα ότι δεν θα κατέβαινε στη Γη πριν τους εξαφανίσει και έτσι, ο Θεός τους σκότωσε «υποχρεωτικά» όλους. Αυτός ο θρύλος επινοήθηκε για να εξηγήσει γιατί ο Ιησούς δεν είπε τίποτα για την ομοφυλοφιλία. Μπορώ να το πω με βεβαιότητα αυτό, επειδή υπάρχει σε ένα κήρυγμα του μεγάλου φραγκισκανού ιεροκήρυκα, του Αγίου Βερναρδίνου της Σιένα, που έκανε κήρυγμα περίπου στα 1410 με 1420. Το συνδέει με αυτή την ιστορία. Είναι πραγματικά παράξενο, αλλά δείχνει τι είναι ικανοί να κάνουν οι θρησκευόμενοι, όταν βρεθούν αντιμέτωποι με κάτι ντροπιαστικό για τα επιχειρήματά τους.

Μήπως η θρησκεία λειτουργεί απλώς ένας δίαυλος μέσω του οποίου εκφράζεται και εκπροσωπείται ένα ήδη συντηρητικό κομμάτι της κοινωνίας; Θα ήμασταν λιγότερο συντηρητικοί χωρίς την πίστη σε κάτι μεταφυσικό; Ή μήπως συναντάμε παρόμοιες αυστηρές επιταγές και σε συστήματα οργάνωσης που ουδεμία σχέση έχουν με τον χριστιανισμό, όπως για παράδειγμα ο κομμουνισμός; 

Νομίζω ότι έχετε δίκιο. Κάθε σύστημα που εξελίσσεται σε κάτι φαινομενικά «τακτοποιημένο και χωρίς προβλήματα», θα γίνεται πάντα καταπιεστικό για όσους δεν ταιριάζουν σε αυτό. Στον κομμουνισμό, σίγουρα συνέβη όταν εξελίχθηκε σε κλίμακα κρατών, όπως ο κομμουνισμός στη Ρωσία και στην Κίνα. Όταν ο χριστιανισμός έγινε κυρίαρχη θρησκεία, μοιραία έπεσε στην παγίδα να φανεί λογικός και τακτοποιημένος, υποσχόμενος ότι μπορεί να λύσει όλα, όλα τα προβλήματα. Ένα μεγάλο πρόβλημα στον Προτεσταντισμό στη Δύση είναι η λανθασμένη ιδέα ότι η Βίβλος είναι ο λόγος του Θεού. Η Βίβλος δεν είναι ο λόγος του Θεού. Ο Ιησούς είναι ο λόγος του Θεού. Ο Προτεσταντισμός μιλά ξανά και ξανά για τον λόγο του Θεού, συνήθως με σκοπό να καταπιέσει τους ανθρώπους και να τους αναγκάσει να συμμορφωθούν.

Μήπως τελικά οι άνθρωποι που είναι πιστοί τείνουν να είναι γενικά πιο αυστηροί – σχετικά με το σεξ, για παράδειγμα. Έχει γίνει κάποια έρευνα πάνω σε αυτό; 

Νομίζω ότι είναι πολύ εύκολο για τις αυταρχικές προσωπικότητες να βρουν ένα σύνολο πεποιθήσεων που πιστεύουν ότι είναι έγκυρες, και να λειτουργήσουν τιμωρητικά προς εκείνους δεν ταιριάζουν με τα πρότυπά τους. Οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις ήταν ένα παράδειγμα μέσα στον χριστιανισμό, όπως και οι πόρνες. Οι πολυγαμικοί τον 19ο αιώνα επίσης. Όταν οι ευρωπαϊκές αυτοκρατορίες επεκτάθηκαν στην Αφρική, για πρώτη φορά μετά από αιώνες, βρήκαν πολυγαμικές κοινωνίες και κατέστρεψαν τις ζωές αυτών των «εφεδρικών», των πλεονασματικών συζύγων. Οπότε, ναι, ο χριστιανισμός έχει δημιουργήσει τέτοιους ανθρώπους, αλλά έχει δημιουργήσει και εκείνους που απελευθερώνονται από άλλα δεσμά. Ας αναλογιστούμε τις γυναίκες που ξέφυγαν από την τυραννία του γάμου στον αρχαίο κόσμο με το να γίνουν καλόγριες και να εισέλθουν έτσι σε ένα είδος γυναικείου κόσμου. Το ίδιο και στη μεσαιωνική κοινωνία. Στα γυναικεία μοναστήρια μπορούσαν να ζήσουν έξω από τον κόσμο των ανδρών. Έτσι, ο Χριστιανισμός είναι ιδιαίτερα πολύμορφος, και στο εσωτερικό του υπάρχει η αντίληψή για το Άγιο Πνεύμα, που έχει ταυτιστεί με τελετές χειροτονίας κληρικών και «λήψης του Αγίου Πνεύματος». Όμως το Άγιο Πνεύμα είναι στην πραγματικότητα μια δύναμη αναστάτωσης, αβεβαιότητας, απροσδόκητου, αυτό ήταν. Ο χριστιανισμός μπορεί να κάνει άλματα προς τόσες πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις, και υποψιάζομαι ότι το κάνει σήμερα.

Θεωρείτε πως θα ήταν ο κόσμος ένα καλύτερο μέρος χωρίς θρησκευτικές ψευδαισθήσεις; Ή μήπως θα βρίσκαμε έναν άλλο τρόπο, ένα άλλο μέσο επιβολής εξίσου σκληρών κανόνων, χωρίς το «όχημα» της πίστης σε κάτι μεταφυσικό;

Νομίζω ότι αυτό θα κάναμε. Νομίζω ότι θα επινοούσαμε τρελά και ίσως κακά συστήματα αν δεν είχαμε αυτή την κληρονομιά ιδεών από το παρελθόν. Και το ενδιαφέρον με τον Χριστιανισμό ή οποιαδήποτε άλλη από τις μεγάλες θρησκείες είναι ότι μας υπενθυμίζει πως υπάρχει κάτι μεγαλύτερο από εμάς, και αυτό μπορεί να είναι μια αιτία για ταπεινότητα, να μας κάνει να σκεφτούμε. Σκεφτείτε τους 150 ψαλμούς που απαγγέλλουν τόσο οι Εβραίοι όσο και οι Χριστιανοί. Είναι γεμάτοι θυμό και οργή κατά του Θεού μερικές φορές. Και νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό να τους απαγγέλλουμε, όχι μόνο για τα ωραία κομμάτια, τα κομμάτια για την αγάπη και ούτω καθεξής, αλλά για να θυμόμαστε ότι ιστορικά, οι άνθρωποι έχουν σκεφτεί τρομερές σκέψεις στο όνομα του Θεού, και θα έκαναν τρομερές σκέψεις χωρίς τον Θεό. 

Πώς εξελίσσονται οι ιδέες για το σεξ και την ελευθερία σε μια θρησκεία με συγκεκριμένα ιερά κείμενα; Για παράδειγμα, το ζήτημα των τρανς ατόμων δεν υπήρχε πριν από 2000 χρόνια. Ήταν τεχνολογικά, ιατρικά αδύνατη η φυλομετάβαση, όπως ήταν αδύνατη η έκτρωση πριν από 2.000 χρόνια. Ή τα προφυλακτικά. Πώς δικαιολογεί μια θρησκεία νέους κανόνες ή νέα ζητήματα χωρίς τις οδηγίες του Θεού από ψηλά; 

Συμβαίνουν ένα σωρό καινούργια πράγματα αλλά τα ανθρώπινα όντα δεν αλλάζουν πολύ. Τα συναισθήματα που συνοδεύουν την ανθρώπινη φύση δεν έχουν αλλάξει πολύ κατά τη διάρκεια των τελευταίων 300.000 ετών, που είναι, βέβαια, πολύ περισσότερο από όσο υπάρχει ο Ιουδαϊσμός ή ο Χριστιανισμός. Ναι, η αλλαγή συμβαίνει περιστασιακά. Δεν είναι τόσο καινούργια όσο νομίζετε, επειδή η τροποποίηση του φύλου, υπήρχε και στον πρώιμο χριστιανισμό του 4ου και 5ου αιώνα. Μιλάω φυσικά για τους ευνούχους, ένα μεγάλο κεφάλαιο του βυζαντινού κόσμου, του χριστιανισμού της ανατολικής Μεσογείου. Είναι αυλικοί του βυζαντινού αυτοκράτορα, αλλά είναι επίσης στρατηγοί στους βυζαντινούς στρατούς. Είναι πατριάρχες της Κωνσταντινούπολης. Είναι πολύ σημαντικό και χριστιανικό κεφάλαιο. Οι οικογένειες τους έπαιρναν μια απόφαση καριέρας για έναν από τους γιους τους. «Θα τον κάνουμε ευνούχο γιατί έτσι θα πάει μακριά». Ήταν ένας δρόμος προς την επιτυχία. Κοιτάζουμε ορισμένες φορές το παρελθόν και δεν βλέπουμε πάντα αυτό που πραγματικά υπήρχε.

Όμως πώς μπορεί η θρησκεία τώρα να μιλάει για τα τρανς άτομα;

Υπήρχαν τρανς άνθρωποι στο παρελθόν. Δεν έχουν απαραίτητα χαρακτηριστεί ως τέτοιοι. Και θα υπάρχουν τρανς άνθρωποι σε κάθε κατάσταση, σε βάθος χιλιετιών, χωρίς αμφιβολία. Αυτό που είναι διαφορετικό τώρα, νομίζω, είναι ότι υπάρχουν επιστημονικές εξελίξεις στην κατανόηση του σώματος, με τις οποίες μπορούμε να το εξετάσουμε με καλύτερη προοπτική. Και η κοινωνία δίνει μια θέση για τα τρανς άτομα που δεν υπήρχε πριν. Η εκκλησία πρέπει απλώς να εξελιχθεί. Δεν έχει άλλη επιλογή. Και πρέπει να κοιτάξει τις βασικές αρχές της αγάπης και «της ένδοξης ποικιλομορφίας των δημιουργημάτων του Θεού». Αυτές είναι μια βάση για να εργαστεί.

Αλλά, για παράδειγμα, ο Ιησούς δεν είπε τίποτα για τις αμβλώσεις, επειδή οι αμβλώσεις δεν αποτελούσαν τότε επιλογή…

Λοιπόν υπήρχαν. Απλά δεν ήταν χειρουργικές αμβλώσεις. Έχετε δίκιο πάντως, ως επί το πλείστον, αυτή είναι μια νέα κατάσταση. Το γεγονός είναι ότι οι περισσότερες σεξουαλικές πράξεις σήμερα, είτε πρόκειται για ομόφυλες είτε για ετερόφυλες, γίνονται για ευχαρίστηση και όχι για αναπαραγωγή, αυτό αναστατώνει κάθε θρησκεία που θέτει την τεκνοποίηση στο επίκεντρο των απόψεών της για το σεξ, όπως, ας πούμε, ο καθολικός δυτικισμός, ο χριστιανισμός. Γι’ αυτό λοιπόν ένας ιερέας απαγορεύει τις αμβλώσεις, για παράδειγμα, ακόμα κι αν δεν υπάρχει τίποτα στις γραφές, βασίζει το δόγμα του σε ό,τι έχει. Πώς μπορεί να δικαιολογηθεί, η απαγόρευση των αμβλώσεων για τον Χριστιανισμό; Δεν μπορεί. Μπορείς να φωνάξεις ένα σύνθημα όπως «σεβασμός στη ζωή», αλλά αυτό εξαρτάται από το πότε πιστεύεις ότι ξεκινά μια ανθρώπινη ζωή. Κλασικά από τον Αριστοτέλη και μετά, συμπεριλαμβανομένων των πρώτων χριστιανών στοχαστών, δεν πίστευαν ότι η ζωή αρχίζει με τη σύλληψη. Σε γενικές γραμμές, η συζήτηση γύρω από το ζήτημα, ιδιαίτερα από τον Αριστοτέλη, είχε καταλήξει στο ότι η ανθρώπινη ζωή ξεκινά περίπου 40 ημέρες αργότερα για τα αγόρια, και 80 ημέρες για τα κορίτσια. Και αυτό πίστευε και η εκκλησία στο σύνολό της, κατά τη μεσαιωνική περίοδο. Μόνο στον 19ο αιώνα αναπτύχθηκε η ιδέα της απόλυτης απαγόρευσης των αμβλώσεων στον δυτικό καθολικό χριστιανισμό. Δεν ήταν απόλυτη πριν από αυτό. Και υπήρχαν διαφωνίες μεταξύ των θεολόγων. Αυτά είναι τα πράγματα που αποκαλύπτει η ιστορία. Καταστρέφει σίγουρους ισχυρισμούς, απλούς ισχυρισμούς για το παρελθόν, και βάζει στη θέση τους κάτι πιο περίπλοκο.

Η χριστιανική θρησκεία τοποθετεί τις γυναίκες σε εμφανώς διαφορετική θέση από τους άνδρες – από το γεγονός ότι δεν επιτρέπονται γυναίκες ιερείς, μέχρι την απαίτηση για παρθενία πριν από το γάμο. Γιατί τόσος σεξισμός;

Επειδή όλα τα κείμενα είναι γραμμένα από άνδρες, και οι άνδρες πάντα είχαν προβλήματα με τις γυναίκες. Δεν καταλάβαιναν τα σώματά τους. Υπήρχουν πολλά πράγματα όπως η έμμηνος ρύση που πραγματικά δεν μπορούσαν να την κατανοήσουν και ντρέπονταν αρκετά. Και έτσι τα ιερά κείμενα τείνουν να ακολουθούν τις αντιλήψεις των ανδρών. Πρέπει να τα ξεπεράσουμε και να δούμε τα πιο θετικά μηνύματα ισότητας, τα οποία υπάρχουν και στα πιο απροσδόκητα σημεία. Ο απόστολος Παύλος από την Ταρσό έγραψε επιστολές που συχνά δεν ήταν πολύ θετικές για τις γυναίκες. Διαβάζοντας όμως πιο προσεκτικά θα δείτε ότι κάποιοι από τους ταγούς στους οποίους απευθύνεται στην εκκλησία είναι γυναίκες. Είναι άνθρωποι που θα αναλάβουν αργότερα ρόλους ιερέων και επισκόπων. Δεν δίνονται αυτοί οι τίτλοι στην πρώτη εκκλησία. Μια γυναίκα, νεότερη, ονομάζεται απόστολος, που είναι λέξη συνώνυμη για τον επίσκοπο. 

Οι χριστιανοί συγγραφείς αργότερα το θεώρησαν πολύ αινιγματικό και άλλαξαν το όνομά της για να φαίνεται αντρικό. Αλλά δεν είναι. Είναι γυναικείο όνομα και δεν είναι η μόνη γυναίκα. Από την πρώτη κιόλας εκκλησία, οι γυναίκες είχαν ρόλο. Και επίσης, ένα εξαιρετικά σημαντικό γεγονός στην πρώτη εκκλησία είναι η τελετουργία για να γίνει κανείς χριστιανός που άλλαξε σε σχέση με τον ιουδαϊσμό. Στον Ιουδαϊσμό ήταν η περιτομή. Αφορούσε τους άνδρες. Στον χριστιανισμό, είναι το βάπτισμα, το οποίο αφορά τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες. Ξαφνικά οι άνδρες και οι γυναίκες τέθηκαν στην ίδια βάση. «Εν Χριστώ» αδελφοί είναι η φράση του Παύλου. Και άνδρες και γυναίκες. Έτσι στην καρδιά του Χριστιανισμού υπάρχουν αυτές οι νύξεις μιας διαφορετικής άποψης.

Και να θυμάστε ότι, ακόμα και σήμερα, είμαστε πραγματικά πολύ κοντά στην πρώτη εκκλησία. Απέχουμε μόνο 2.000 χρόνια από αυτήν. Εξακολουθούμε να επεξεργαζόμαστε τι είναι αυτό το πράγμα. Η χριστιανική εκκλησία είναι εφηβική, θα μπορούσατε να πείτε. Βρίσκει το δρόμο της προς τα εμπρός. Και εξακολουθούμε να αναζητούμε τις ενδείξεις ως προς τη μελλοντική της μορφή.