Η πύκνωση του πολιτικού χρόνου –στερεοτυπική έκφραση για τη δημοσιογραφική γραφίδα– διεκδικεί όλο και πιο σημαντική λειτουργία. Υπό κάποιαν έννοια, τείνει να αποκτήσει τον κύριο ρόλο στη διαμόρφωση της όποιας πολιτικής απομένει. Κατάληξη δε αυτής της εξέλιξης, η εγκατάσταση όλων σε μια φάση μειωμένων προσδοκιών, που θυμίζει κάπως το Age of Diminished Expectations του Πολ Κρούγκμαν.

Μια τέτοια διάσταση προσγείωσης της πολιτικής, βρισκόταν ήδη –αν θέλει κανείς να είναι αντίστοιχα ρεαλιστής– στον πυρήνα εκείνου που συνέστησε για την αντιμετώπιση των δύσκολων που βρίσκονται πλέον μπροστά μας ο Άκης Σκέρτσος, όταν μίλησε για την ανάγκη να αναπτυχθεί απ’ όλους «ψυχική ανθεκτικότητα». Η αναφορά του είχε να κάνει με τις φετινές πυρκαγιές, και μάλιστα με τη μεγάλη δοκιμασία εκείνου που όλο και πιο συχνά προκύπτει στη Μεσόγειο ως wildfires και που ανατίναξε τις προσδοκίες για προστασία, καθώς και τους επίσημους σχεδιασμούς (η πυρκαγιά άγγιξε αληθινά τον αστικό ιστό). όμως θα μπορούσε να αφορά εξίσου και το φάσμα της λειψυδρίας, που όλο και πλησιάζει. θα μπορούσε να αναφέρεται και στο φαινόμενο της εκτόπισης ημών των Ελλήνων από εκείνο που παλιά ήταν γνωστό ως «καλοκαιρινές διακοπές» με το κύμα του υπερτουρισμού, με το κόστος των εισιτηρίων της ακτοπλοΐας κ.τ.λ. (σε σημείο να προτείνεται στους επίδοξους ταξιδιώτες εσωτερικού ως προορισμός «το σπίτι στο χωριό», στην ενδοχώρα, στους δε Σαντορινιούς ο αυτοεγκλεισμός οσάκις καταπλέει η κρουαζιέρα).

Εκείνη η διατύπωση Σκέρτσου −υπουργού Επικρατείας, πλην μη εκλεγμένου− του κόστισε κύμα επικρίσεων. Όμως είχε μέσα της μιαν πικρή αλήθεια: στη Μεταπολίτευση, της οποίας γιορτάσαμε σεμνοπρεπώς τον μισό αιώνα, η νομιμοποίηση της πολιτικής διεκδικήθηκε κυρίως μέσα από τη συνεχή πλειοδοσία/χτίσιμο προσδοκιών. Και η περιγραφή της οικονομικής διαχείρισης των κυβερνήσεων ως σειράς επιτυχιών, αν μη θριάμβων, εγκατέστησε στην κοινή γνώμη μια ατμόσφαιρα που δύσκολα προσγειώνεται στην πραγματικότητα. Αυτό, λίγο πριν την άνοδο Μητσοτάκη στην 88η ΔΕΘ, αποτύπωσε και η φράση του Κωστή Χατζηδάκη: «Ώπα παιδιά! Δεν ισχυριστήκαμε ότι πλούτισε η Ελλάδα ξαφνικά, ότι έγινε Ελβετία και Σουηδία». Την ίδια λογική συνέχισε –ή μήπως την είχε δώσει ήδη ως «γραμμή»;– ο Κυριάκος Μητσοτάκης από βήματος ΔΕΘ −«Δεν έχω σήμερα κάποιον σάκο με αλόγιστες παροχές»−, συν με υπενθύμιση του «αυστηρού δημοσιονομικού πλαισίου που έχει θέσει η ΕΕ». Η απαρίθμηση επιμέρους μέτρων είχε ως αιχμή τις συντάξεις και τις μισθολογικές βελτιώσεις δημοσίων υπαλλήλων, συν κάτι για εφημερίες στο ΕΣΥ ή για νυκτερινά Ενόπλων Δυνάμεων/Σωμάτων Ασφαλείας, συν κάτι επιπλέον ως μείωση των ασφαλιστικών εισφορών στον ιδιωτικό τομέα και κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, συν αναμόρφωση της επιδοματικής πολιτικής και θετικά «αγγίγματα» για τους αγρότες: όλα αυτά αυτοπλαισιώθηκαν από τη διατύπωση «τα θαύματα είναι για τους μάγους». Ίσον, 0,6% του ΑΕΠ.

Με αυτά λοιπόν ως στίγμα πορεύθηκε στη φετινή ΔΕΘ ο Κυριάκος Μητσοτάκης, εν απουσία Κ. Καραμανλή/Αντ. Σαμαρά/Νικ. Κακλαμάνη – με αυτά, και με την ανάγκη να δώσει την αίσθηση ότι χαράσσει, ο ίδιος και η κυβέρνηση, κάτι σαν «καθαρή διαδρομή» τριετίας. Κατά έναν αρκετά παράδοξο τρόπο, ως βάθρο για διατήρηση κλίματος προσδοκιών, του χρησίμευσαν οι … σαφώς πιο περιορισμένες πολιτικές προσδοκίες στον χώρο της Αντιπολίτευσης. 

Προσδοκίες σε κατάρρευση στον ΣΥΡΙΖΑ, μετά την καταψήφιση Κασσελάκη και την αναζήτηση νέας λύσης από τη βάση/«τον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ», που μάλλον παραζαλισμένος δείχνει. Ακόμα και ο διαφορετικά εμβληματικός Παύλος Πολάκης διακηρύσσει πως «τον αριστερισμό, τον πέρασε μικρός». Προσδοκίες σε ηπιότερη μεν, περιδίνηση δε, καταγράφονται και στον χώρο του ΠΑΣΟΚ (με σκιά ΚΙΝΑΛ, αλλ’ ήδη δημοσκοπικά δεύτερο κόμμα), καθώς ο διαγκωνισμός Ανδρουλάκη-Δούκα (αν παραμείνει)-Γερουλάνου-Διαμαντοπούλου για την ηγεσία αφήνει στο περιθώριο το κατά πόσον τελικά το ΠΑΣΟΚ, που γιόρτασε τα 50χρονα «της 3ης του Σεπτέμβρη», θα ζυγιαστεί τελικά προς τα δεξιά ή προς τα αριστερά. Δίλημμα που όσο επιχειρείται να σβηστεί, τόσο επανέρχεται. (Αρκεί να δει κανείς τη Γαλλία καζάνι-που-βράζει, να ξανακοιτάξει προς τη Γερμανία…). 

Αρκετά πιο επικίνδυνα στο πεδίο των προσδοκιών ισχύουν –στη φάση που μπαίνουμε– προκειμένου περί της εξωτερικής πολιτικής, και δη όσων έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε «εθνικά θέματα». δηλαδή τα Ελληνο-Τουρκικά πρωτίστως, συν κάτι από Μακεδονικό, συν επ’ εσχάτων λίγα Ελληνο-Αλβανικά. Εδώ μεγαλύτερη περίσκεψη, καθώς ο συνολικός περίγυρος βράζει με ένταση. Η συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στο περιθώριο της Γ.Σ. του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη, δεν θα έχει ως φόντο μόνο τις νέες τουρκικές δηλώσεις και στάσεις, τη μια φορά για την «προστασία των δικαιωμάτων στη γαλάζια πατρίδα μέχρι τέλους», την άλλη για «να μην παραβιαστεί το δίκαιο των Τουρκοκυπρίων αδελφών μας». Θα έχει και όλο το σκηνικό στην Ανατολική Μεσόγειο –ας πούμε επαναπροσέγγιση Άγκυρας-Καΐρου, την επαύριο της κρίσης που επιχειρήθηκε να σβηστεί στη γραμμή Κάσου/Καρπάθου−, αλλά και τη συνεχή κινητικότητα της Τουρκίας για επαναπροσδιορισμό είτε της συνολικής ένταξής της (διερεύνηση προσχώρησης στους BRICS, παρά τη ΝΑΤΟϊκή συμμετοχή) είτε και της υπερ-περιφερειακής εμβέλειάς της (Λιβύη, Σομαλία). Εδώ κι αν οι μειωμένες προσδοκίες έχουν πεδίο άνθισης!…